Του ΒΑΣΙΛΗ ΝΕΔΟΥ
Αντιμέτωπη με σκληρά διλήμματα τα οποία μπορεί να τεθούν σε περίπτωση που οι σχέσεις Ισραήλ – Τουρκίας επιδεινωθούν έτι περαιτέρω βρίσκεται η Αθήνα.
Η στρατηγική σχέση Ελλάδας και Ισραήλ φυλάσσεται από την Αθήνα ως κόρη οφθαλμού, με τους διαύλους επικοινωνίας να παραμένουν ενεργοί και ανοιχτοί, ωστόσο η επιχείρηση μετατροπής της Συρίας σε τουρκικό προτεκτοράτο έχει ενεργοποιήσει σειρά τεκτονικών πλακών, που μπορεί να οδηγήσουν σε γενικευμένη κρίση.
Στον ΟΗΕ
Η Ελλάδα έχει αναλάβει εδώ και λίγες ημέρες ρόλο μη μόνιμου μέλους στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ (Σ.Α. ΟΗΕ) και πολύ σύντομα θα βρεθεί αντιμέτωπη με ψηφίσματα, και προτάσεις ψηφισμάτων, που θα είναι εξαιρετικά αρνητικά για το Ισραήλ, γεγονός που σημαίνει ότι θα πρέπει να επιλεγεί πολύ προσεκτικά η τοποθέτησή της.
Τα πιο κρίσιμα ερωτήματα που θα κληθεί να απαντήσει η Αθήνα εντοπίζονται ωστόσο στο πεδίο, όπου προς το παρόν η κατάσταση παραμένει ρευστή. Υπενθυμίζεται ότι από την πλευρά της Ιερουσαλήμ η κατάρρευση της σχέσης με την Τουρκία μετά το 2010 και η συγκρότηση στρατηγικών δεσμών με την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία, συνδέονται με το βάθος που παρέχει στο Ισραήλ η σχέση με τα δύο ελληνικά κράτη, όπως συνηθίζουν να τα αποκαλούν οι Ισραηλινοί.
Δεν ήταν τυχαία η αποστροφή του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη περί γέφυρας ανάμεσα στην Ε.Ε. και την περιοχή, μετά τη συνάντηση που είχε την περασμένη Πέμπτη στη Λευκωσία με τον Ισραηλινό ομόλογό του Γιτζάκ Χέρτζογκ.
Επιπλέον, οι στρατηγικοί δεσμοί προκύπτουν και από το γεγονός ότι στην ευρισκόμενη σε εξέλιξη ανασυγκρότηση και εκσυγχρονισμό των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, το Ισραήλ είναι κομβικός εταίρος. Ενώ στην πράξη οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις χρησιμοποιούν το έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας για σημαντικές ασκήσεις, που πάντα ενοχλούν την Αγκυρα.
Για την Αθήνα παραμένει σαφές ότι παρά την κακή σχέση που έχουν στην παρούσα φάση η Τουρκία και το Ισραήλ, υπάρχουν κάποιοι δίαυλοι οι οποίοι, μάλιστα, επιβεβαιώθηκαν κατά την ίδια την κατάρρευση του καθεστώτος Ασαντ. Οι ισραηλινές αμυντικές δυνάμεις ουσιαστικά διέλυσαν τις στρατιωτικές υποδομές του συριακού στρατού, καθιστώντας την εξάρτηση της Δαμασκού από τα τουρκικά όπλα ακόμη μεγαλύτερη.
Ενώ είναι προφανές ότι το προηγούμενο χρονικό διάστημα τα χτυπήματα των Ισραηλινών κατά της Χεζμπολάχ και των λοιπών συνεργατών του Ιράν στην περιοχή έφεραν το καθεστώς Ασαντ σε κατάσταση ακόμη μεγαλύτερης αδυναμίας. Βέβαια, αυτοί οι ισχνοί δίαυλοι σε επίπεδο βαθέος κράτους Ισραήλ και Τουρκίας δεν φτάνουν για να επηρεάσουν τις πολιτικές ελίτ στις δύο χώρες, οι οποίες παραμένουν στα χαρακώματα.
Εκκρεμότητα
Η Αθήνα βλέπει βασική εκκρεμότητα την τύχη των Κούρδων της Συρίας, που για τους Ισραηλινούς (όπως δήλωσε πρόσφατα και ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Γκίντεον Σάαρ) αποτελεί πρωταρχική προτεραιότητα. Δεδομένου ότι ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ συμπλέει, προς το παρόν, με τη στάση που τηρούν και οι Ισραηλινοί για την ανάγκη οι Κούρδοι να προστατευθούν, στην Αθήνα εκτιμάται ότι μετά τις 20 Ιανουαρίου θα επιχειρηθεί μια διευθέτηση που θα μπορεί να γίνει αποδεκτή και από την Αγκυρα.
Ηδη, πάντως, η Ουάσιγκτον επιχειρεί να οικοδομήσει κάποιου είδους συμφωνία με την Τουρκία. Μάλιστα το διήμερο 9 και 10 Ιανουαρίου βρέθηκε στην Αγκυρα με αποκλειστικό αντικείμενο την κατάσταση στη Συρία ο ασκών καθήκοντα αναπληρωτή υπ. Εξωτερικών για πολιτικές υποθέσεις των ΗΠΑ, πρέσβης Τζον Μπας. Στην εξίσωση βρίσκονται, βεβαίως, και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι Αραβες, οι οποίοι δεν βλέπουν διόλου φιλικά τη διείσδυση της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή.
Στην τριμερή σύνοδο κορυφής Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου στο Κάιρο, ήταν σαφής η αρνητική στάση της Αιγύπτου έναντι των τουρκικών δράσεων, ενώ αύριο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα ταξιδέψει στην Αλ Ούλα της Σαουδικής Αραβίας, όπου πέρα από το ανώτατο συμβούλιο συνεργασίας των δύο χωρών, θα γίνει και συζήτηση για την κατάσταση στη Συρία.
Οι Σαουδάραβες υπήρξαν χρηματοδότες διαφόρων φραξιών κατά του Ασαντ, επιθυμούν να αναλάβουν μεγάλη μερίδα στην ανοικοδόμηση της Συρίας και είναι ενεργοί παίκτες στο παζάρι που διαδραματίζεται αυτή τη στιγμή στη Δαμασκό.
Σε ζώνες
Πρακτικά, αν και ουδείς μπορεί να προεξοφλήσει το αποτέλεσμα όλων αυτών των τριγωνικών επαφών με επίκεντρο τη Δαμασκό και την Αγκυρα, είναι ωστόσο προφανές ότι η νέα Συρία θα είναι χωρισμένη σε ζώνες επιρροής, με τους Ισραηλινούς και τους Κούρδους να είναι απόλυτα συντονισμένοι προς αυτή την κατεύθυνση και τους Αμερικανούς να επιχειρούν να βοηθήσουν στην εξεύρεση της φόρμουλας.
Στην Αθήνα, μετά και τις επισκέψεις των υπουργών Εξωτερικών Γαλλίας και Γερμανίας, υπάρχει προβληματισμός αν θα πρέπει να γίνει κάποια αντίστοιχη κίνηση. Υπάρχει προβληματισμός για επίσκεψη σε πολιτικό επίπεδο, προκειμένου να μη δοθεί κάποιο μήνυμα νομιμοποίησης του καθεστώτος πριν αυτό δώσει δείγματα γραφής.
Εξετάζεται, πάντως, κάποια επίσκεψη σε καθαρά υπηρεσιακό επίπεδο, καθώς η Ελλάδα επιθυμεί να παρακολουθεί τις εξελίξεις, καθώς ο κίνδυνος της οριοθέτησης ΑΟΖ Τουρκίας και Συρίας εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν εξέλιπε.
Μέσα στις γιορτές εγκαταστάθηκε στη Δαμασκό και ο νέος πρέσβης της Ελλάδας Εμμανουήλ Κακαβελάκης (ο Νίκος Πρωτονοτάριος αποχώρησε λόγω συνταξιοδότησης), ο οποίος πέρασε την Πρωτοχρονιά με την ελληνική κοινότητα. Η Αθήνα είναι σε διαρκή και ανοιχτή γραμμή με τον πατριάρχη Αντιοχείας Ιωάννη Ι΄, προκειμένου να παραμένει σε εγρήγορση για την κατάσταση των Ελληνορθοδόξων της Συρίας. Οπως μεταδίδει ο ανταποκριτής της «Κ» στην Κωνσταντινούπολη Μανώλης Κωστίδης, κινητοποιείται πλέον και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, καθώς η πτώση του καθεστώτος Ασαντ σηματοδοτεί τη χειραφέτηση του Πατριαρχείου Αντιοχείας από τη ρωσική επιρροή. Σύμφωνα με πληροφορίες, χριστιανοί της περιοχής επισκέπτονται το Φανάρι, που διαμηνύει ότι αναμένει από το Πατριαρχείο Αντιοχείας να συμβαδίσει με τις αποφάσεις που έχει λάβει το Οικουμενικό Πατριαρχείο για να υπάρχει συμπόρευση.
Η Αθήνα έχει πολύ μεγαλύτερη δυσκολία να συμμετάσχει στην ανοικοδόμηση της Συρίας, αφενός λόγω της Τουρκίας, αφετέρου λόγω της παραδοσιακά καχύποπτης στάσης που τηρούν ακόμη και οι μεγαλύτερες ελληνικές εταιρείες να επενδύσουν σε ρευστό γεωπολιτικό τοπίο. Υπενθυμίζεται ότι ανάλογη ήταν και η δυστοκία όταν ετέθη ζήτημα επενδύσεων στη Λιβύη.
Οι παρενέργειες
Αυτή η μετεωρική άνοδος της επιρροής της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή εις βάθος χρόνου είναι αρνητική και για την Ελλάδα, ωστόσο εκτιμάται ότι προς το παρόν τα μέτωπα σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο εκ των πραγμάτων περνούν σε δεύτερη μοίρα για την Αγκυρα. Και, παρά τις προφανείς δυσκολίες Αθήνας και Αγκυρας να εισέλθουν σε ουσιαστικές συζητήσεις, συντείνουν στο ενδεχόμενο τα «ήρεμα νερά» να παραταθούν για σημαντικό χρονικό διάστημα.
Το πρόβλημα για την Αθήνα είναι ότι τις τελευταίες εβδομάδες σε αυτό το εξαιρετικά ρευστό σκηνικό έχει προστεθεί και ένα ακόμη πρόβλημα που χτυπά στον πυρήνα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής: ο κ. Τραμπ με τη ρητορική του περί αναθεώρησης συνόρων, είτε αναγνωρίζοντας την υφαρπαγή της Συρίας από την Αγκυρα είτε διασκευάζοντας τις ιδεολογίες του 19ου αιώνα για το πεπρωμένο (Manifest Destiny) των ΗΠΑ να επικρατήσουν στο σύνολο της Βόρειας Αμερικής, ουσιαστικά υποβαθμίζει το διεθνές δίκαιο σε δεύτερη κατηγορία και ανοίγει την πόρτα της συναλλακτικής πολιτικής και των διευθετήσεων.
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου