Η μεταβίβαση έναντι οικονομικού ανταλλάγματος, αφού πρώτα αξιολογηθεί η κατάσταση τους και εκτιμηθεί η αξία τους, των ρωσικής προέλευσης συστημάτων αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής άμυνας σε ελληνική υπηρεσία, ετέθη με «κομψό» τρόπο, μεταξύ άλλων αμυντικών δυνατοτήτων, από τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν στην επιστολή του προς τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, που δόθηκε στη δημοσιότητα το πρωί του Σαββάτου 27 Ιανουαρίου 2024, από το Γραφείο Πρωθυπουργού. «Συνεχίζουμε να ενδιαφερόμαστε στις αμυντικές δυνατότητες που η Ελλάδα θα μπορούσε να μεταβιβάσει ή πωλήσει στην Ουκρανία», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην επιστολή. Η απόφαση όμως δεν είναι εύκολη, καθώς η ελληνική πλευρά σταθμίζει την οικονομική και επιχειρησιακή λογική, απέναντι στις λεπτές γεωπολιτικές ισορροπίες…
Ας σημειωθεί εδώ, ότι την επόμενη ημέρα, Κυριακή 28 Ιανουαρίου, σε δημοσίευμα γνωστού δικτυακού τόπου αμυντικών ειδήσεων που αποτελεί ανταπόκριση από την Αθήνα, αναφέρεται ότι «σε μια σημαντική εξέλιξη, εν μέσω της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στην Ουκρανία, η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε την απόφασή της να προμηθεύσει την Ουκρανία με απαρχαιωμένα οπλικά συστήματα που δεν είναι πλέον σε ενεργό υπηρεσία με τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις. Αυτή η κίνηση ευθυγραμμίζεται με την ευρύτερη στρατηγική της Ελλάδας για εκσυγχρονισμό των στρατιωτικών της δυνατοτήτων, υποστηρίζοντας παράλληλα την Ουκρανία στις αμυντικές της προσπάθειες». Τέτοια… απόφαση έχει μέχρι στιγμής διαψευσθεί, παρότι προκάλεσε αναστάτωση και πολλές συζητήσεις.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η ακόλουθη παράγραφος της επιστολής Μπλίνκεν: «Εάν αυτές οι δυνατότητες ενδιαφέρουν την Ουκρανία και με την εκκρεμότητα ελέγχου της κατάστασης τους και της σχετικής αξίας τους από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, μπορούμε να διερευνήσουμε ευκαιρίες για πιθανές πρόσθετες πιστώσεις FMF (Foreign Military Financing: Στρατιωτική Χρηματοδότηση Εξωτερικού) έως 200 εκατ. δολάρια ΗΠΑ (περίπου 185 εκατ. ευρώ με την τρέχουσα ισοτιμία)για την Ελλάδα». Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι η επιστολή Μπλίνκεν δεν διευκρινίζει αν θα πρόκειται για δάνειο ή για δωρεάν χορήγηση, όπως ισχύει για τα 30 εκατ. δολάρια για τα οποία οι διαδικασίες στο Κογκρέσο ολοκληρώθηκαν στις 27 Σεπτεμβρίου 2022 και για επιπλέον 30 εκατ. δολάρια που στις 24 Οκτωβρίου 2023, οι ΗΠΑ κατέστησαν διαθέσιμα ως βοήθεια FMF στην Ελλάδα, για να ενθαρρύνουν περαιτέρω δωρεές [στην Ουκρανία].
Πέραν πάσης αμφιβολίας, μεταξύ των αμυντικών δυνατοτήτων που αναφέρει ο Μπλίνκεν στην επιστολή του περιλαμβάνονται τα ρωσικής προέλευσης συστήματα αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής άμυνας που βρίσκονται σε υπηρεσία με τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις (βλ. σημείωση 1). Όπως μπορεί να διαπιστωθεί από τα παρατιθέμενα στοιχεία, τα ρωσικής προέλευσης συστήματα λόγω επιδόσεων, αριθμού, και κατά περίπτωση χαρακτηριστικών (τα TOR-M1 λόγω ερπυστριοφόρου φορέα έχουν υψηλή κινητικότητα που τα καθιστά κατάλληλα για αντιαεροπορική κάλυψη τεθωρακισμένων και μηχανοκίνητων σχηματισμών), έχουν ιδιαίτερη βαρύνουσα σημασία για την ελληνική αεράμυνα.
Όμως με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 (σημείωση 2), τη συνεπεία αυτής αναβίωση του σύγκρουσης μεταξύ Δύσης και Ρωσικής Ομοσπονδίας και της άνευ αστερίσκων ολοκληρωτικής υποστήριξης της Ελλάδας στην Ουκρανία, είναι νομοτελειακή η ταχεία απαξίωση τους, λόγω της διακοπής της ρεύματος εφοδιασμού, υποστήριξης, συντήρησης, επισκευής και αναβάθμισης. Επίσης, αυτονόητο είναι ότι η με κάποιον τρόπο απαλλαγή έναντι ανταλλαγμάτων (προφανώς θα κατέληγαν στην Ουκρανία) θα αποτελούσε τη βέλτιστη επιλογή, γιατί η χώρα, θεωρητικά, θα μπορούσε(;) να αξιοποιήσει την (γεω)πολιτική υπεραξία της μεταβίβασης και ταυτόχρονα να αποκτήσει σημαντικό οικονομικό αντάλλαγμα για συστήματα που έχουν ήδη πάρει, χωρίς επιστροφή, την άγουσα για τον παροπλισμό.
Με μία ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ όμως: Η μεταβίβαση να ΜΗΝ εξασθενήσει συνολικά τις ελληνικές αντιαεροπορικές και αντιπυραυλικές δυνατότητες, και ειδικότερα να ΜΗΝ «απογυμνώσει» το Αιγαίο όπου είναι αναπτυγμένη η πλειοψηφία αυτών των συστημάτων. Διότι εάν είχε αρχίσει έγκαιρα η αντικατάσταση των ρωσικών συστημάτων με σύγχρονης τεχνολογίας, σήμερα είτε δεν θα υπήρχε, είτε θα ήταν διαχειρίσιμο, ζήτημα «απογύμνωσης» του Αιγαίου και η χώρα θα μπορούσε να εκμεταλλευθεί τα όποια πολιτικά και οικονομικά πλεονεκτήματα – κίνητρα, σε συνδυασμό πάντα με τιςτελικές κυβερνητικές επιλογές στο επίπεδο της εξωτερικής πολιτικής.
Όμως:
>Περίπου τρεισήμισι χρόνια από τον αποκαλούμενο B’ Πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ όπου αναδείχθηκε η υψηλή αποτελεσματικότητα της μαζικής χρήσης άοπλων και εξοπλισμένων ΜΕΑ (μη επανδρωμένων αεροχημάτων), ΜΕΑ αυτοκτονίας και περιφερόμενων πυρομαχικών,
>Περίπου δύο χρόνια μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και ουσιαστικά τη διακοπή της ελληνο-ρωσικής τεχνικής στρατιωτικής συνεργασίας, κι ενώ ήταν εξαιρετικά εμφανείς τόσο η δυσμενής μοίρα των ρωσικής προέλευσης συστημάτων και οι ολέθριες συνέπειες στην ελληνική αεράμυνα, όσο και πολιτική και οικονομική αξία της μεταβίβασης οπλικών συστημάτων στην Ουκρανία, το υπουργείο Εθνικής Άμυνας (πολιτική ηγεσία) και το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας (ΓΕΕΘΑ) φυσική ηγεσία, δεν έχουν να παρουσιάσουν τίποτε ουσιαστικό:
>Χρειάστηκε να περάσουν τρία χρόνια ώστε τον Οκτώβριο του 2023 για να εγκριθούν από το ΣΑΓΕ (Συμβούλιο Αρχηγών Γενικών Επιτελείων) οι μελέτες για την προμήθεια περιφερόμενων πυρομαχικών, με υλοποίηση στην πρώτη φάση την προμήθεια 150 πυρομαχικών τύπου Switchblade της αμερικανικής AeroVironment μέσω διακρατικής σύμβασης με τις ΗΠΑ για τις ανάγκες της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου (ΔΕΠ) του ΓΕΕΘΑ.
>Στον τομέα των άοπλων ή οπλισμένων ΜΕΑ παρά τις σημαντικές προσπάθειες ελληνικών ιδιωτικών εταιριών, ουδεμία πρόοδος σε πρακτικό επίπεδο καταγράφηκε για ένταξη τους σε υπηρεσία με τις ένοπλες δυνάμεις.
>Σε ό,τι αφορά την αντικατάσταση των ρωσικής προέλευσης συστημάτων αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής άμυνας, ΟΥΔΕΝ. Οι πληροφορίες για την προμήθεια συστημάτων ισραηλινής προέλευσης, όπως τα David’s Sling, Iron Dome και SPYDER με αμερικανική χρηματοδότηση, μέχρι σήμερα δεν έχουν επιβεβαιωθεί, ούτε έχουν γίνει σχετικές ανακοινώσεις (γιατί μετά την αιφνίδια ανακοίνωση του υπουργού Εθνικής Άμυνας για το φαραωνικών διαστάσεων πρόγραμμα σχεδίασης και συμπαραγωγής έως επτά φρεγατών, όλα θα πρέπει να θεωρούνται πιθανά).
Περιττό βέβαια να σημειωθεί ότι ακόμη και αν είχε αρχίσει η υλοποίηση κάποιου προγράμματος προμήθειας συστήματος ισραηλινής προέλευσης, με τον πόλεμο που συνεχίζει να μαίνεται για τέταρτο μήνα, είναι πιθανό τα χρονοδιαγράμματα να είχαν σοβαρά διαταραχθεί. Ακόμη και η ανάπτυξη μίας πυροβολαρχίας Patriot στη Σαουδική Αραβία δεν φαίνεται, με τις μέχρι σήμερα πληροφορίες, να εξελίσσεται με βάση τις προβλέψεις της αρχικής συμφωνίας, που μεταξύ άλλων προέβλεπε την αναβάθμιση των ελληνικών συστημάτων Patriot με την κυκλική εναλλαγή σε ανάπτυξη των ελληνικών πυροβολαρχιών και την προώθηση του αποθέματος βλημάτων Patriot στις σαουδαραβικές πυροβολαρχίες για χρήση και αντικατάσταση με βλήματα νέας παραγωγής.
Η παντελής έλλειψη προόδου στον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση των δυνατοτήτων της ελληνικής αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής άμυνας, στη βάση των διαπιστώσεων από τις συρράξεις από το 2020 μέχρι σήμερα, των συνεπειών της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία στην ελληνο-ρωσική τεχνική στρατιωτική συνεργασία, τα επιτεύγματα της Τουρκίας στη σχεδίαση, ανάπτυξη και παραγωγή ΜΕΑ όλων των κατηγοριών και τη σαφή πρόθεση της να επεκτείνει περαιτέρω το πυραυλικό της οπλοστάσιο αποτελεί ολέθρια ολιγωρία. Σημειώνουμε μόνο ότι την περίοδο 2019-2020 μελέτη του ΓΕΣ είχε υπολογίσει το κόστος αντικατάστασης των ρωσικής προέλευσης συστημάτων αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής άμυνας του Στρατού Ξηράς σε περίπου 3 δις ευρώ.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 1.
Σύμφωνα με ανοικτές πηγές σήμερα διατίθενται σε υπηρεσία:
>25 συστήματα TOR-M1, εκ των οποίων τα 21 με τον Ελληνικό Στρατό και τα υπόλοιπα τέσσερα συστήματα με την Πολεμική Αεροπορία. Η σχετική σύμβαση (09A/99), ύψους περίπου 550 εκατ. δολαρίων (508 εκατ. ευρώ με την τρέχουσα ισοτιμία) υπεγράφη με τη ρωσική εταιρία Antey τον Φεβρουάριο του 1999 και αφορούσε 21 συστήματα, οι παραδόσεις των οποίων ολοκληρώθηκαν τον Μάρτιο του 2001. Το 2000 υπεγράφησαν δύο επιπλέον συμβάσεις συνολικού ύψους 300 εκατ. δολαρίων (273 εκατ. ευρώ με την τρέχουσα ισοτιμία), για την προμήθεια επιπλέον 10 συστημάτων του τύπου που οι παραδόσεις τους έγιναν την περίοδο 2000 – 2002.
Από αυτά, έξι παραχωρήθηκαν στην Κύπρο ως αντάλλαγμα για τους S-300PMU1 και τέσσερα στην Πολεμική Αεροπορία για την εγγύς αντιαεροπορική προστασία των S-300PMU-1. Το TOR-M1 σύμφωνα με τον ιστότοπο του Γενικού Επιτελείου Στρατού έχει δυνατότητα προσβολής ποικίλων στόχων, όπως αεροσκάφη, ελικόπτερα, ΜΕΑ, κατευθυνόμενα βλήματα αντιραντάρ, βλήματα πλεύσης (cruise) και πυρομαχικά τελικής καθοδήγησης, σε βεληνεκή έως 12 χλμ. και ύψη έως 6 χλμ. και είναι εγκατεστημένο επί ερπυστριοφόρου οχήματος. Στον Ελληνικό Στρατό τα συστήματα του τύπου αποτελούν την αντιαεροπορική – αντιπυραυλική ασπίδα των βαρέων μηχανοκίνητων δυνάμεων.
>38 συστήματα OSA-AK/AKM επί τροχοφόρου οχήματος με δυνατότητα προσβολής στόχων σε βεληνεκή έως 12 χλμ. και ύψη ως 5 χλμ. Τα συστήματα του τύπου είναι κυρίως αναπτυγμένα στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου παρέχοντας προστασία ευρείας περιοχής από εχθρικά αεροσκάφη και ελικόπτερα που πετούν σε πολύ χαμηλά και χαμηλά ύψη σε οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες.
Τα πρώτα 12 συστήματα OSA-AK παραλήφθηκαν από τα αποθέματα του στρατού της πρώην Ανατολικής Γερμανίας το 1994 και το 1998 έγινε η παραλαβή επιπλέον 16 συστημάτων της βελτιωμένης έκδοσης OSA-AKM, που η προμήθεια τους έγινε από τη Ρωσία έναντι 33 δις δραχμών (94.183.770 ευρώ). Τα τέλη Ιουνίου 1999, παρελήφθησαν με ταχύτατες διαδικασίες τέσσερα συστήματα που αποτελούσαν δικαίωμα προαίρεσης στην ανωτέρω σύμβαση, προερχόμενα από τα αποθέματα του Στρατού της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ενώ το 2007 παραλήφθηκαν επιπλέον επτά συστήματα που παραχωρήθηκαν δωρεάν από τη Ρωσία.
>δύο πυροβολαρχίες συστημάτων αντιαεροπορικής – αντιπυραυλικής άμυνας S-300PMU1 που επιχειρεί η Πολεμική Αεροπορία και οποίες είναι αναπτυγμένες στην Κρήτη.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 2
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 αποτέλεσε ατυχή συγκυρία για την υποστήριξη των ρωσικής προέλευσης συστημάτων αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής άμυνας, καθώς για το 2022 είχε προγραμματιστεί η υπογραφή:
>συμβάσεων για την ανανέωση της Εν Συνεχεία Υποστήριξης (ΕΣΥ) των TOR-M1 και των OSA-AKM,
>ΕΣΥ για τα S-300PMU1, και
>σύμβασης για την επέκταση του ορίου ζωής των βλημάτων TOR-M1.
Επίσης, επρόκειτο να υλοποιηθούν παραδόσεις υλικών στο πλαίσιο υφιστάμενων συμβάσεων ΕΣΥ των συστημάτων S-300PMU1, TOR-M1 και OSA-AKM. Υπενθυμίζεται, ότι τα προηγούμενα χρόνια η χώρα μας, με συμφωνίες – πλαίσιο με τη ρωσική κρατική εταιρία Rosoboronexport, προμηθευόταν σε ετήσια βάση υπηρεσίες συντήρησης και ανταλλακτικά, ώστε όλα τα ρωσικής προέλευσης προαναφερθέντα συστήματα να είναι ενεργά και ταυτόχρονα να διατηρείται το όριο ζωής των βλημάτων που χρησιμοποιούν.
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου