Του Σώζοντα Α. ΛΕΒΕΝΤΟΠΟΥΛΟΥ
Όταν ξεκινούσε η τρέχουσα δεκαετία, ο κόσμος δεν περίμενε ότι θα παρακολουθούσε την εξέλιξη, όχι μιας, αλλά δυο στρατιωτικών επιχειρήσεων. Η πρώτη, αφορά στην Ουκρανία, και η οποία ξεκίνησε τον Φεβρουάριου του 2022, και θα συμπληρώσει σε λίγο καιρό 2 χρόνια συνεχών μαχών. Ενέπλεξε δε, εκτός της Ρωσίας και της Ουκρανίας, και μεγάλο μέρος του δυτικού μπλοκ το οποίο συνασπίζεται γύρω από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ (κυρίως). Λόγω της συνεχούς ροής εφοδίων και υλικού από αυτό το μπλοκ προς την Ουκρανία, μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τη συγκεκριμένη σύγκρουση ως “near-peer conflict”, δηλαδή οι δυο αντίπαλοι θεωρούνται – σχεδόν – ίδιων δυνατοτήτων. Από την άλλη, η επίθεση της Χαμάς ενάντια στόχων στο Ισραήλ στις 07 Οκτωβρίου 2023, αφορά σε μια εντελώς διαφορετική μορφή επιχειρήσεων.
Στο DP αναφερθήκαμε εκτενώς στο θέμα του πολέμου στο Ισραήλ, αλλά και στην πιθανότητα περαιτέρω εμπλοκής του Ιράν, ειδικά με τη δυνατότητα που έχει στο να προβεί στον αποκλεισμό των στενών του Ορμούζ (Strait of Hormuz). Αν και το Ιράν ακόμα δεν έχει προβεί σε κάποια κίνηση με στρατιωτικό υπόβαθρο, εν τούτοις οι αντάρτες Χούθι (για την ακρίβεια Houthi movement ή αλλιώς Ansar Allah, το οποίο σημαίνει «Υποστηριχτές του Θεού») έχουν ξεκινήσει να εξαπολύουν επιθέσεις, είτε με πυραύλους πλεύσης (cruise missiles) είτε με μη-επανδρωμένα αεροσκάφη (Uncrewed Aerial Vehicles – UAVs) εναντίων πλοίων (κατά δήλωσή τους είτε Ισραηλινών συμφερόντων, είτε με άμεση σχέση με το Ισραήλ, αν και αυτό δεν ισχύει σε όλες τις περιπτώσεις) τα οποία διέρχονται είτε από την Ερυθρά Θάλασσα, είτε από τον κόλπο του Άντεν.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη περιοχή θεωρείται ένα από τα παγκόσμια ναυτικά σημεία περιορισμού (choke point) και ήδη αρκετές ναυτιλιακές εταιρίες έχουν δηλώσει ότι τροποποιούν τη ναυτιλία πλοίων υπό των έλεγχό τους, ώστε να αποφευχθεί η διέλευσή τους από τις συγκεκριμένες περιοχές, ενώ διάφορες πηγές αναφέρουν ότι η χρήση του ισραηλινού λιμένα του Eilat, έχει πρακτικά μηδενιστεί (με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ομαλή ροή εφοδίων, υλικών, κλπ.). Οι αντάρτες Χούθι, οι οποίο ελέγχουν το δυτικό άκρο της Υεμένης, με άμεση πρόσβαση στην Ερυθρά Θάλασσα, και στη Διώρυγα του Σουέζ, εμφανίστηκαν στην Υεμένη στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Προέρχονται από τη φυλή των Χούθι, και υπό την καθοδήγηση του Hussein al-Houthi, εναντιώθηκαν στον τότε Πρόεδρο της Υεμένης, Ali Abdullah Saleh. Στα τέλη του 2014 και εντός του 2015, οι Χούθι –ο οποίοι είχαν ανασυνταχθεί και ενισχυθεί τα προηγούμενα χρόνια, ειδικά από το Ιράν- κατάφεραν να καταλάβουν την πρωτεύουσα της Υεμένης, Sana’a και ουσιαστικά να καταργήσουν την υπάρχουσα κυβέρνηση. Από το 2015, η Σαουδική Αραβία λαμβάνει ενεργά μέρος στη σύρραξη, υποστηρίζοντας την διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνησης της χώρας. Η συνεχιζόμενη σύγκρουση θεωρείται ότι αποτελεί μέρος της διένεξης μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν, η οποία μέχρι στιγμής διενεργείται μέσω αντιπροσώπων (proxy war).
Στις 19 Μαΐου 2017, ένας βαλλιστικός πύραυλος (πιθανότητα ο εγχώρια ανεπτυγμένος Qaher-1) αναχαιτίστηκε από την σαουδαραβική αεράμυνα στα περίχωρα της πρωτεύουσας Ριάντ (Riyadh). Αυτή ήταν η πρώτη επίθεση εναντίων στόχων εντός της Σαουδικής Αραβίας, η οποία κλιμακώθηκε το 2019, με τις επιθέσεις εναντίων εγκαταστάσεων επεξεργασίας πετρελαίου στις περιοχές Abqaiq και Khurais. Συνολικά, οι Χούθι εκτιμάται ότι έχουν προβεί σε περίπου 300 επιθέσεις εναντίων στόχων εντός της Σαουδικής Αραβίας.
Στις 19 Οκτωβρίου 2023, και αφού οι Χούθι είχαν προηγουμένως συνταχθεί με τη Χαμάς, εξαπέλυσαν την πρώτη επίθεση εναντίων στόχων στο Ισραήλ. Τουλάχιστον τρεις πύραυλοι πλεύσης (πιθανότατα Ιρανικής προέλευσης με βεληνεκές περίπου 2000 χλμ.) και πολλαπλά UAVs – οι Χούθι διαθέτουν πρόσβαση σε τουλάχιστον τρεις τύπους επιθετικών (attack) UAV (τα 3/4-Samad, και τα Wa’id) – αναχαιτίστηκαν από το παραπλέον USS Carney DDG-64 (αντιτορπιλικό κατευθυνόμενων βλημάτων κλάσης Arleigh Burke).
Από τις 19 Νοεμβρίου 2023 οι Χούθι επέκτειναν τις επιθέσεις τους και ενάντια πλοίων που πλέουν στην Ερυθρά θάλασσα, εκμεταλλευόμενοι το πλεονέκτημα που τους δίνει η άμεση πρόσβαση σε αυτήν. Οι Χούθι χρησιμοποιούν μια ποικιλία μέσων για την διεξαγωγή των επιθέσεων τους, οι οποίες περιλαμβάνουν κατάληψη (ρεσάλτο) και ομηρεία του πλοίου, επιθέσεις με αντιπλοϊκούς πυραύλους και επιθέσεις με βαλλιστικούς πυραύλους και drones. Μέχρι σήμερα (σ.σ. 19 Δεκεμβρίου 2023), οι Χούθι έχουν επιτεθεί εναντίων 12 τουλάχιστον πλοίων.
Η επιλογή των Χούθι να εμπλακούν με αυτόν τον τρόπο στη σύρραξη μεταξύ Χαμάς – Ισραήλ μπορεί να έχει τελικά αρνητικές συνέπειες, τόσο για τους ίδιους τους Χούθι, και κατ’ επέκταση και για την Χαμάς. Για χρόνια η Σαουδική Αραβία είχε εμπλακεί σε μια σύρραξη η οποία – πέραν από κάποιες σποραδικές αναφορές, κυρίως όταν επηρεαζόταν η παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου – δεν ήταν ευρέως γνωστή.
Η ένταση των επιθέσεων των Χούθι ήταν δε τέτοια που οδήγησε στην αναζήτηση διεθνούς βοήθειας (η αποστολή των ελληνικών Patriot είναι μέρος αυτής της βοήθειας) για την προστασία των κρίσιμων υποδομών και των οικιστικών περιοχών. Αυτή τη στιγμή, η Χούθι έχουν καταφέρει όχι μόνο να διαταράξουν την ομαλή διεξαγωγή της ναυσιπλοΐας στην περιοχή, επηρεάζοντας κατά αυτόν τον τρόπο το παγκόσμιο εμπόριο (σ.σ. το 85% τουλάχιστον των αγαθών που διακινούνται στον πλανήτη, διακινούνται δια θαλάσσης) αλλά και να επηρεάσουν την λειτουργία (και φυσικά τα έσοδα) της Διώρυγας του Σουέζ.
Στις 18 Δεκεμβρίου 2023, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ (United States Secretary of Defense) Lloyd Austin, ανακοίνωσε τη δημιουργία μιας διεθνούς ναυτικής δύναμης (η οποία περιλαμβάνει τις εξής χώρες: ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Μπαχρέιν, Καναδά, Γαλλία, Ιταλία, Ολλανδία, Νορβηγία, Σεϋχέλλες, και Ισπανία) η οποία θα έχει ως σκοπό την αντιμετώπιση των επιθέσεων και την ασφάλεια της ναυσιπλοϊας στην Ερυθρά θάλασσα και στον κόλπο του Άντεν (Gulf of Aden), με την επιχείρηση να λαμβάνει την κωδική ονομασία “Operation Prosperity Guardian”.
Είναι ξεκάθαρο ότι αρκετές χώρες παίρνουν πλέον θέση, η οποία ουσιαστικά υποστηρίζει το Ισραήλ. Το τελευταίο έχει εμπλακεί σε μια εξαιρετικά δύσκολη στρατιωτική επιχείρηση (τα προβλήματα και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει το Ισραήλ έχουν αναλυθεί ήδη διεξοδικά από το DP) και η οποία δεν φαίνεται ότι μπορεί να τελειώσει σύντομα ή αναίμακτα. Είναι βέβαιο ότι η Χαμάς υπολογίζει στο διεθνή παράγοντα ώστε να πιεστεί το Ισραήλ είτε σε μια ανακωχή (αποδείχθηκε ότι κατά τη διάρκεια της τελευταίας, η Χαμάς βρήκε την ευκαιρία να ανασυνταχθεί) είτε σε μια μορφή ειρήνης που θα αναγνωρίζει το σημερινό status quo.
Αν και το Ισραήλ έχει αποδείξει ότι δεν «υποκύπτει» εύκολα στις διεθνείς πιέσεις (η επίθεση εναντίον του πυρηνικού αντιδραστήρα του Ιράκ, Osirak είναι ενδεικτική), δεν αποκλείεται να εμφανιστούν αντίρροπες δυνάμεις (ακόμα και από χώρες όπως η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία) οι οποίες θα μειώσουν την «πίεση». Μια τέτοια εξέλιξη έχει τη δυναμική, σε συνδυασμό και με μια πιο «ενεργή» συμμετοχή της διεθνούς κοινότητας εναντίον των Χούθι, να δράσει εναντίον της Χαμάς και των Χούθι, αλλά ενδέχεται να «αναγκάσει» και το Ιράν να δράσει πιο δυναμικά.
Δημοσίευση σχολίου