Του Κώστα Στούπα
"Χιλιάδες εξιλαστήρια θύματα δεν αρκούν για να πνίξουν την οργή μας. Καμία δίωξη στον σταθμάρχη", έγραφε ένα σύνθημα σε τοίχο κατά τις τελευταίες μέρες των κινητοποιήσεων.
Αυτό που καταμαρτυρούν συνθήματα σαν τα παραπάνω είναι πως το πολύνεκρο δυστύχημα των Τεμπών από κάποιους εκλαμβάνεται ως αφορμή για να εκφράσουν την πηγαία αντισυστημικότητά τους, της οποίας πολλά φροϋδικά κίνητρα, προσπαθούν να ενδύσουν όπως-όπως με περιθωριακές και μηδενιστικές πολιτικές θεωρίες...
Η κατηγορία αυτή δεν ενδιαφέρεται να αποδοθούν οι ευθύνες τόσο στα χαμηλά όσο και στα υψηλά κλιμάκια των υπευθύνων, αλλά ενδιαφέρεται κυρίως για την αδρεναλίνη που προσφέρει η έξαψη του παιγνίου της "γάτας και του ποντικού" μεταξύ φυλών ατάκτων των μεταβιομηχανικών μητροπόλεων και των δυνάμεων καταστολής.
Επιπλέον, η κατηγορία αυτή φαίνεται πως δεν έχει καμιά σχέση με αυτό που o θεωρητικός της "Εργατικής Αυτονομίας" και ύποπτος για καθοδηγητής των Ερυθρών Ταξιαρχιών, Τόνι Νέγκρι, είχε προσπαθήσει να οριοθετήσει σαν κοινωνικό προλεταριάτο...
Την περασμένη δεκαετία, η αφορμή προκειμένου να ηλεκτριστεί με οργή η ατμόσφαιρα ήταν τα μνημόνια που απαιτούσαν τη βίαιη προσαρμογή του βιοτικού επιπέδου της ευημερίας με δανεικά σε ένα βιοτικό επίπεδο χωρίς δανεικά.
Κάθε φορά που ηλεκτρίζεται η ατμόσφαιρα με οργή και αισθήματα εναντίον του συστήματος, οι φυλές των ατάκτων ξεφεύγουν από τις "μάντρες" των γηπέδων όπου χειραγωγούνται ως ιδιωτικοί στρατοί ολιγαρχών (οι οποίοι μισούν περισσότερο το σύστημα γιατί ακόμη και με την προσχηματική τήρηση της νομιμότητας βάζει όρια στη βουλιμία τους) και εξαπλώνονται σε άλλα πεδία...
Σε περιόδους που η ατμόσφαιρα ηλεκτρίζεται οι καθ’ έξη "μπαχαλάκηδες" προσπαθούν να αποκτήσουν πολιτικό προσωπείο.
Την περασμένη δεκαετία αρκετοί κυνηγοί ευκαιριών καβάλησαν το κύμα της οργής και επωφελήθηκαν. Άλλοι απόλαυσαν τα προνόμια της εξουσίας και άλλοι, όπως ο μακαρίτης ο δημοσιογράφος, έκαναν περιουσίες με ακριβά ακίνητα σε όλη την υφήλιο, πουλώντας "θεατρικές παραστάσεις" αντισυστημικότητας για ανθρώπους που δεν περνάν ούτε έξω από τα θέατρα...
Αν σας προβληματίζει το γεγονός των επιθέσεων στον Βαρουφάκη και πολλά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ είναι γιατί το πλήθος της οργής περίμενε την πολιτική "υιοθεσία" προκειμένου από το περιθώριο να εκτοξευτεί στο πολιτικό προσκήνιο, όπως το 2010-15.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, όμως, αφού πλήρωσε το κόστος του εναγκαλισμού με την "τυφλή" αντισυστημικότητα κάνοντας για τέσσερα χρόνια τα ακριβώς αντίθετα από αυτά που έλεγε, τώρα προσπαθεί να κρατήσει αποστάσεις προκειμένου να σπάσει την "υγειονομική" ζώνη που του έχει επιβάλει το 70% του εκλογικού σώματος. Αυτός μοιάζει να είναι ο λόγος που παρά την άτακτη δημοσκοπική υποχώρηση της Νέας Δημοκρατίας δεν επωφελείται...
Πάντα υπάρχουν μειοψηφίες που επιδιώκουν να "ψυχαγωγηθούν" με τη βία και την καταστροφή χωρίς σχέδιο αναδημιουργίας. Όταν η ατμόσφαιρα ηλεκτρίζεται οι μειοψηφίες αυτές αποκτούν την κρίσιμη μάζα που απαιτείται να εξέλθουν του περιθωρίου.
Οι θεωρητικοί του αντάρτικου τόσο της λατινοαμερικάνικης Γκεβαρικής σχολής όσο και της μαοϊκής, συμφωνούν πως οι βίαιες ομάδες που πολεμούν το σύστημα για να επιβιώσουν χρειάζονται να κινούνται εντός κύκλων συμπαθούντων. Ο Μάο ανέφερε το περίφημο παράδειγμα πως ο επαναστάτης πρέπει να χρησιμοποιεί το πλήθος όπως το ψάρι το νερό, χωρίς το οποίο δεν μπορούσε να αναπνεύσει και να κινηθεί...
Όταν η ατμόσφαιρα ηλεκτρίζεται με οργή, τα φαινόμενα μηδενιστικής βίας θα πολλαπλασιάζονται. Οι ενδείξεις που υπάρχουν είναι πως τα προσεχή χρόνια θα υπάρχουν πολλοί λόγοι να ηλεκτριστεί η κοινωνική ατμόσφαιρα με αντισυστημική οργή.
Μερικοί από αυτούς είναι:
Η περαιτέρω προσαρμογή των εισοδημάτων σε χαμηλότερα επίπεδα, λόγω αποπαγκοσμιοποίησης, τεράστιου χρέους, ανάγκης αύξησης αμυντικών δαπανών, δημογραφικής γήρανσης...
Η κονιορτοποίηση του ναρκισσισμού με τον οποίο έχουν μεγαλώσει οι γενιές που ακολουθούν τους baby boomers μόλις έρθουν σε επαφή με μια πραγματικότητα που δεν τους αναγνωρίζει ως "κέντρο του κόσμου, όπως τους μεγάλωσαν οι οικογένειές τους και το κράτος πρόνοιας.
Στο βιβλίο μου, με προσωρινό προς το παρόν τίτλο "Η επερχόμενη Αταξία", που θα κυκλοφορήσει προσεχώς από τις εκδόσεις Επίκεντρο, αναφέρω την εξής περιγραφή του ανθρώπου από βούτυρο:
"Παρ ’όλα αυτά ο δυτικός άνθρωπος του 2020 δεν είναι ίδιος με τον μέσο άνθρωπο της δεκαετίας του ’70. Τότε όλοι οι άνω των 25 ετών μπορούσαν να θυμηθούν τον τελευταίο πόλεμο και τις συνέπειές του, τόσο τις υλικές όσο και τις ψυχολογικές.
Ο μέσος δυτικός άνθρωπος σήμερα απέχει περισσότερο από 75 χρόνια από τον τελευταίο πόλεμο και οι περισσότεροι δεν έχουν βιώσει τις υλικές και υπαρξιακές του κακουχίες. Μεγάλωσαν σε μια περίοδο όπου κάθε επόμενη γενιά ζούσε καλύτερα από την προηγούμενη και τούτο έχει αφήσει αποτυπώματα στις συμπεριφορές.
Οι δυτικές δημοκρατίες διαθέτουν βαλβίδες εκτόνωσης του θυμού ενώ το σύστημα των αγορών και του ελεύθερου ανταγωνισμού εγγυάται τη συνέχιση της ευημερίας και της πολιτικής και στρατιωτικής ισχύος. Οι αξίες και ο τρόπος ζωής των δυτικών κοινωνιών συνεχίζει να γοητεύει τους πληθυσμούς του υπόλοιπου πλανήτη και να μαγνητίζει τους πιο ταλαντούχους.
Η Δύση δεν φαίνεται να κινδυνεύει να υποκύψει στις εξωτερικές πιέσεις. Κινδυνεύει να πέσει από τα μέσα, από την τήξη του "ανθρώπου από βούτυρο" που έχει δημιουργήσει η διαρκής ευημερία των τελευταίων δεκαετιών. Ο δυτικός άνθρωπος κινδυνεύει από την απώλεια (και τη διαρκή απόκρυψη) του ενστίκτου επιβίωσης. Ο κίνδυνος προκύπτει κυρίως από τους αδιάφορους χαρακτήρες που πλάθουν τα σύγχρονα "κράτη πρόνοιας" τα οποία διαγκωνίζονται να λύσουν τα προβλήματα πριν αυτά προκύψουν. Ο δυτικός άνθρωπος φαίνεται πως διαισθάνεται την αδυναμία του αλλά η ατολμία του να εγκαταλείψει τη θαλπωρή και να αλλάξει, τον οδηγεί στην έκφραση θυμού τόσο προς τα μέσα όσο και προς τα έξω…"
Δημοσίευση σχολίου