Η Τουρκία έχει παίξει ένα περίπλοκο παιχνίδι από την αρχή του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, δήλωσε ο αρθρογράφος Ισάν Θαρόρ.
"Όπως συνηθίζει, είναι πιθανό ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να χρησιμοποιεί την επιρροή του σε μια στιγμή κρίσης για να αποσπάσει περαιτέρω παραχωρήσεις από τη Δύση", δήλωσε ο Θαρόρ στην Washington Post την Παρασκευή.
Ακολουθεί πλήρης αναπαραγωγή του άρθρου παρακάτω:
Υποτίθεται ότι θα ήταν αρκετά απλό. Για εβδομάδες, η Φινλανδία και η Σουηδία τηλεγράφησαν την απόφασή τους να εγκαταλείψουν δεκαετίες οιονεί ουδετερότητας και να ενταχθούν στη στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ. Οι δύο σκανδιναβικές χώρες διατηρούσαν εδώ και καιρό ισχυρούς αμυντικούς δεσμούς με τη συμμαχία, αλλά το σοκ της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία τις ανάγκασε να κλείσουν τελικά την απόσταση.
Η ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ θα σηματοδοτήσει μια ιστορική αλλαγή: Με τις χώρες να βρίσκονται επίσημα στο πλοίο, τα σύνορα του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία θα διπλασιαστούν σε μέγεθος. Η Βαλτική Θάλασσα, μια ζώνη σιωπηρού διαγωνισμού με τη Ρωσία, θα μπορούσε να μετατραπεί σε λίμνη που περιπολείται από το ΝΑΤΟ. Και θα υπογραμμίσει μόνο πόσο η σύγκρουση έχει γίνει γεωπολιτική γκάφα για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν: Μακριά από τον έλεγχο της ανατολικής επέκτασης του ΝΑΤΟ, η εισβολή του έχει μόνο εμβαθύνει τη ρωσική απομόνωση, έχει αυξήσει τα διακυβεύματα κατά μήκος των δυτικών συνόρων της χώρας και έχει ασκήσει τεράστια πίεση σε μια ήδη προβληματική οικονομία.
Αλλά τότε η Τουρκία μπήκε στη σκηνή. Την Τετάρτη, χρησιμοποίησε το προνόμιό της ως μέλος του ΝΑΤΟ για να εμποδίσει την έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών Φινλανδίας και Σουηδίας μετά την επίσημη υποβολή των αιτήσεών τους από τις δυο χώρες. Οι δεδηλωμένοι λόγοι είχαν ως επί το πλείστον να κάνουν με την οργή της Άγκυρας με τη Σουηδία σχετικά με τις διπλωματικές σχέσεις της τελευταίας με τις επαναστατικές κουρδικές ομάδες που δρουν στην Τουρκία και τη Συρία και τη χορήγηση ασύλου σε μέλη του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος, ή του ΡΚΚ, το οποίο τόσο η Τουρκία όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν τρομοκρατική οργάνωση.
Σε συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου φέρεται να συγκρούστηκε με τη Σουηδή ομόλογό του Αν Λίντε, η οποία φέρεται να υψώνει τη φωνή της, ενώ επέκρινε τη "φεμινιστική" εξωτερική πολιτική της. "Προσπαθούσαμε να καταλάβουμε τι ήθελε ο Τούρκος συνάδελφός μας -- ξέρετε, πραγματικά ήθελε", ανέφερε στο Reuters διπλωμάτης του ΝΑΤΟ ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας. "Ήταν ντροπιαστικό."
Όπως συνηθίζει, είναι πιθανό ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να χρησιμοποιεί την επιρροή του σε μια στιγμή κρίσης για να αποσπάσει περαιτέρω παραχωρήσεις από τη Δύση.
"Είμαστε μια από τις χώρες που παρέχουν τη μεγαλύτερη στήριξη στις δραστηριότητες της συμμαχίας, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι θα πούμε αναμφισβήτητα "ναι" σε κάθε πρόταση που έχουμε ενώπιόν μας", δήλωσε ο Ερντογάν σε μέλη του πολιτικού κόμματός του στην Άγκυρα την Τετάρτη. "Η επέκταση του ΝΑΤΟ έχει νόημα για εμάς, ανάλογα με το σεβασμό που επιδεικνύεται στις ευαισθησίες μας".
"Οι διπλωμάτες του ΝΑΤΟ εξακολουθούν να πιστεύουν ευρέως ότι η Τουρκία θα παραιτηθεί τελικά από τις αντιρρήσεις της και θα επιτρέψει την επέκταση", ανέφεραν οι συνάδελφοί μου. "Ωστόσο, μια διαδικασία η οποία αναμενόταν ήδη να διαρκέσει μήνες ενδέχεται να είναι πιο αργή και πιο περίπλοκη από ό,τι ήλπιζαν άλλα μέλη της συμμαχίας".
Την Πέμπτη, ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν φιλοξένησε τον Φινλανδό Πρόεδρο Σαούλι Νιινίστο και την Πρωθυπουργό της Σουηδίας Μαγκνταλένα Άντερσον στο Ρόουζ Γκάρντεν και δεσμεύθηκε για "πλήρη, πλήρη, πλήρη στηρίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες" στις δυο σκανδιναβικές προσπάθειες ένταξης στο ΝΑΤΟ. Ανέφερε ότι η Φινλανδία και η Σουηδία "πληρούν όλες τις προϋπόθεση του ΝΑΤΟ και στη συνέχεια κάποιες". Στα σχόλιά του, ο Νιίνιστο αναγνώρισε τη θέση της Τουρκίας και ανέφερε ότι είναι "ανοιχτός να συζητήσει όλες τις ανησυχίες που ενδέχεται να έχει η Τουρκία".
Επικριτές της δημαγωγικής διακυβέρνησης του Ερντογάν αναφέρουν ότι η αδιαλλαξία του τώρα θα πρέπει να εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη θέση της Τουρκίας στη συμμαχία. "Η μεγαλύτερη στρατηγική αποτυχία του ΝΑΤΟ των τελευταίων δύο δεκαετιών ήταν να υποβαθμίσει τις κακόβουλες προθέσεις του Πούτιν, υποτιμώντας παράλληλα την ικανότητα των μελών του για συλλογική αποφασιστικότητα", έγραψαν οι αναλυτές Τζο Λίμπερμαν και Μαρκ Γουάλας στις σελίδες γνώμης της Wall Street Journal. "Η συμμαχία διατρέχει τον κίνδυνο να επαναλάβει το ίδιο λάθος με τον Ερντογάν".
Ο Τούρκος πρόεδρος έχει παίξει ένα περίπλοκο παιχνίδι από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή της στην Ουκρανία. Η κυβέρνησή του φιλοξένησε τους πρώτους γύρους διπλωματικών συνομιλιών μεταξύ Μόσχας και Κιέβου, ωστόσο οι συζητήσεις αυτές φαίνεται να έχουν φτάσει σε αδιέξοδο ακόμα και όταν ο πόλεμος καταρρίπτεται. Η Άγκυρα έχει επίσης αντισταθεί στην ένταξη στο δυτικό καθεστώς κυρώσεων κατά της Ρωσίας και συνεχίζει να εισάγει ρωσικό πετρέλαιο. Έχει κρατήσει τις πόρτες της ανοιχτές για τους Ρώσους ταξιδιώτες και ελπίζει να ενθαρρύνει τους εγκεκριμένους Ρώσους ολιγάρχες να οργώνουν τον πλούτο τους στην οικονομία της Τουρκίας.
Την ίδια στιγμή, η Τουρκία έχει μια μακροχρόνια ιστορική αντιπαλότητα με τη Ρωσία για τη Μαύρη Θάλασσα και επέβαλε κυρώσεις στην πώληση στην Ουκρανία ενός στόλου ελαφρών μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar TB2, τα οποία έχουν εμφανιστεί σε προεξέχουσες ουκρανικές επιθέσεις σε ρωσικούς στόχους και έχουν προκαλέσει ρωσική οργή. Τα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη έχουν γίνει όργανο διπλωματίας με άλλα μέσα για τον Ερντογάν: Η κυβέρνησή του τα έχει προμηθεύσει σε πλήθος χωρών της γειτονιάς της και η αποτελεσματικότητά τους στον πόλεμο της Ουκρανίας έχει οδηγήσει σε αχτίδες θερμότερων δεσμών με τη Δύση μετά από χρόνια ακρωτηριασμό, κυρίως λόγω της αμφιλεγόμενης αγοράς ρωσικών στρατιωτικών συστημάτων από την Τουρκία στο παρελθόν. Τον προηγούμενο μήνα, η κυβέρνηση Μπάιντεν έδωσε τη σιωπηρή έγκρισή της σε πιθανή πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία.
"Η στρατηγική του Ερντογάν στην Ουκρανία... είναι να παρέχει ήσυχη στρατιωτική υποστήριξη στο Κίεβο, ακόμη και όταν επιδιώκει να διατηρήσει διπλωματικούς διαύλους προς τον Πούτιν και οικονομικά κέρδη από τη Ρωσία", έγραψαν οι Soner Cagaptay και Rich Outzen στις Εξωτερικές Υποθέσεις. Πρόσθεσαν ότι "είναι απίθανο ο Ρώσος ηγέτης να πολεμήσει με την Τουρκία αυτή τη στιγμή, ειδικά εάν ο Ερντογάν παρέχει σε αυτόν και στους ολιγάρχες του οικονομική σανίδα σωτηρίας".
Πιο πιεστικές ανησυχίες για τον Ερντογάν και τους συναδέλφους του είναι τα αυξανόμενα οικονομικά δεινά και οι πολιτικές πιέσεις της χώρας εν όψει των εκλογών του προσεχούς έτους που μπορεί να είναι πραγματικά ανταγωνιστικές. Για αυτούς, όσο πιο γρήγορα ο πόλεμος βρει ένα διπλωματικό συμπέρασμα — και όσο πιο γρήγορα σταθεροποιηθεί η οικονομική διαταραχή που προκαλεί η σύγκρουση — τόσο το καλύτερο.
"Ανώτεροι Τούρκοι αξιωματούχοι ανησυχούν σιωπηλά ότι η σύγκρουση μετατρέπεται πλέον σε πόλεμο ΝΑΤΟ-Ρωσίας και ότι ο κίνδυνος κλιμάκωσης αυξάνεται, τροφοδοτούμενος από μεγαλύτερη στήριξη των όπλων προς την Ουκρανία και την απουσία πλαισίου διαπραγματεύσεων", έγραψε ο Ασλί Αϊντιντάμπας, ανώτερος συνεργάτης πολιτικής στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων. "Είναι επίσης απογοητευμένοι από την απροθυμία της Δύσης να συσπειρωθεί πίσω από τις συνομιλίες κατάπαυσης του πυρός με τη μεσολάβηση της Τουρκίας. Υψηλόβαθμοι Τούρκοι αξιωματούχοι κατηγόρησαν "ορισμένες χώρες του ΝΑΤΟ" ότι δεν επιθυμούν τερματισμό του πολέμου για να βλάψουν τη Ρωσία".
Σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις, η μεγαλύτερη πλειοψηφία του τουρκικού κοινού κατηγορεί τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ -- ένα μπλοκ στο οποίο η Τουρκία είναι μέλος, τελικά -- για πρόκληση της σύγκρουσης από ό,τι κατηγορούν τη Ρωσία. Μέρος αυτού οφείλεται σε χρόνια αντιδυτικές ρητορείες στα μέσα ενημέρωσης της χώρας, τα οποία διανεμήθηκαν συχνά από τον ίδιο τον Ερντογάν. Ωστόσο, όπως παρατήρησε ο Μέρβε Ταχίρογλου του Προγράμματος για τη Δημοκρατία της Μέσης Ανατολής, οι πολλοί αντίπαλοι του Ερντογάν δυσανασχετούν επίσης με τον κυνισμό των δυτικών χωρών, μερικές από τις οποίες επιδιορθώνουν φράχτες με τον Ερντογάν επειδή θεωρούν την Τουρκία ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση της ουκρανικής νίκης.
"Για πολλούς Τούρκους πολίτες, τέτοιες δυτικές προσπάθειες για ενίσχυση των δεσμών με έναν απεχθή Τούρκο αυταρχικό -- ενώ διαλαλούν την αιτία της δημοκρατίας στην Ουκρανία, όχι λιγότερο -- χρησιμεύουν μόνο για να επιβεβαιώσουν κάποιους από τους βασικούς λόγους για τους οποίους δεν αντιπαθούν τις προθέσεις της Δύσης, τόσο στην Τουρκία όσο και στην Ουκρανία", έγραψε ο Ταχίρογλου.
Δημοσίευση σχολίου