Του Κώστα Ράπτη
Ο πόλεμος δεν είναι μόνο αυτός που διεξάγεται με στρατιωτικά μέσα σε μια γεωγραφικά οριοθετημένη περιοχή, όπως η Ουκρανία. Μαίνεται ήδη, σε σχεδόν παγκόσμια κλίμακα, με όπλα κυρίως οικονομικά και με το μέλλον των ρωσικών εξαγωγών υδρογονανθράκων να αποτελεί κεντρικό επίδικο ζήτημα. Όμως όλοι οι φιλόδοξοι σχεδιασμοί για την ενεργειακή απεξάρτηση της Δύσης προσκρούουν σε ένα πολύ πεζό εμπόδιο: στο τέλος κάποιος θα πρέπει να βάλει το πετρέλαιο (ή το αέριο).
Είναι αυτή η πραγματικότητα, που καθιστά ουσιαστικά αδύνατο τον ταυτόχρονο αποκλεισμό μέσω κυρώσεων τόσο της Ρωσίας όσο και του Ιράν ή της Βενεζουέλας, που αποτελούσαν μέχρι τώρα τους κατεξοχήν παρίες της αμερικανοκεντρικής τάξης πραγμάτων. Εξ ου και οι διαθέσεις προς αυτούς μεταβάλλονται εμφανώς.
Η μετάβαση στην Βενεζουέλα του Νικολάς Μαδούρο αμερικανικής πολιτικής αποστολής, με κύριο ζητούμενο την ενίσχυση των βενεζολάνικων εξαγωγών πετρελαίου στη διεθνή αγορά, μολονότι η Ουάσιγκτον δεν αναγνωρίζει το καθεστώς του Καράκας, είναι χαρακτηριστική. Περισσότερο θεαματικά, ωστόσο, είναι όσα εκτυλίσσονται σε σχέση με το Ιράν.
Οι συνομιλίες στη Βιέννη μεταξύ της Ισλαμικής Δημοκρατίας με την ομάδα "5+1” των μεγάλων δυνάμεων για την αναβίωση της διεθνούς συμφωνίας του 2015 επί του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος βρίσκονταν ήδη σε προχωρημένο στάδιο όταν ξέσπασε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Και η νέα κατάσταση "έκτακτης ανάγκης” στη διεθνή σκηνή ασφαλώς διευκολύνει την άρση των αμερικανικών αντιστάσεων στην απαίτηση των Ιρανών διαπραγματευτών για έξοδο της χώρας τους από το καθεστώς "μέγιστης πίεσης”, όπου την έθεσε με παραλυτικές κυρώσεις ο Ντόναλντ Τραμπ.
Ωστόσο, η Ρωσία επεφύλασσε μιαν απρόβλεπτη εμπλοκή. Ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας Σεργκέι Λαβρόφ ζήτησε εγγυήσεις, σε επίπεδο Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών τουλάχιστον, ότι θα θωρακισθούν απέναντι σε τυχόν κυρώσεις οι ρωσο-ιρανικές συναλλαγές, στις οποίες εκτός των άλλων βασίζεται η ίδια η υλοποίηση της συμφωνίας του 2015, που προβλέπει αποστολή στη Ρωσία του ιρανικού ουρανίου, όταν αυτό φθάνει σε ένα ορισμένο επίπεδο εμπλουτισμού, και ανταλλαγή του με ρωσικά πυρηνικά καύσιμα.
Σε μία συγκυρία κατά την οποία οι Ρεπουμπλικανοί των ΗΠΑ απειλούν δια στόματος του πρώην αντιπροέδρου Μάικλ Πενς ότι θα ακυρώσουν και τη νέα συμφωνία που αναμένεται να συναφθεί με το Ιράν, κάθε διαπραγματευτικός ελιγμός μπορεί να είναι μοιραίος.
Η αρχική αντίδραση του Ιράν στους όρους του Λαβρόφ έδειχνε να υποκρύπτει δυσφορία και αιφνιδιασμό, με τον Ιρανό υπουργό Εξωτερικών Χοσέιν Αμιρ-αμπντολαχιάν να δηλώνει: "Δεν θα επιτρέψουμε σε ξένους παράγοντες να επηρεάσουν τα εθνικά συμφέροντά μας”. Πάντως σε κατοπινή τηλεφωνική συνομιλία του με τον Λαβρόφ δηλώθηκε ότι "η συνεργασία της Ισλαμικής Δημοκρατίας με οποιαδήποτε χώρα, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, δεν θα πρέπει να επηρεάζεται από την ατμόσφαιρα των κυρώσεων”. Τη στάση της χώρας του στην ουκρανική κρίση ο Αμιρ-αμπντολαχιάν την κωδικοποίησε με τη φράση "Όχι στον πόλεμο, όχι στις κυρώσεις”, ενώ ο γραμματέας του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Ιράν Αλί Σαμχανί δήλωσε ότι "είναι κατανοητό” πως όλες οι χώρες κινούνται με βάση τα εθνικά τους συμφέροντα, συμπληρώνοντας ότι το Ιράν αναζητά "δημιουργικούς τρόπους” για την επιτυχή ολοκλήρωση των συνομιλιών στη Βιέννη.
Με άλλα λόγια, η ρωσο-ιρανική συνεννόηση αντέχει. Όμως, όσο καθυστερεί η σύναψη της νέας συμφωνίας, τόσο συνεχίζεται ο εμπλουτισμός ουρανίου από την ιρανική πλευρά δίχως διεθνή επιτήρηση, με τον κίνδυνο αυτός να φθάσει στο "σημείο δίχως επιστροφή” για την παραγωγή όπλων.
Προφανώς το στοιχείο αυτό αποτέλεσε και έναν από τους λόγους της αιφνιδιαστικής επίσκεψης που πραγματοποίησε εμπιστευτικά ο Ισραηλινός υπουργός Ναφταλί Μπένετ στη Μόσχα.
Δημοσίευση σχολίου