Νίκος Μελέτης
Πολύ ψηλά επιχειρεί να βάλει τον πήχη στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις η Άγκυρα παρά το γεγονός ότι τα πρώτα δείγματα γραφής από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού είναι απολύτως αρνητικά.
Ο Τούρκος ηγέτης δείχνει να μην αντιλαμβάνεται ότι το chicken game μπορεί να είναι αποτελεσματικό όταν συνομιλεί με την κ. Μέρκελ ή τον κ. Μπορέλ, αλλά για τις ΗΠΑ και ειδικά όταν ο ένοικος του Λευκού Οίκου δεν είναι πλέον ο κ. Τραμπ, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Οδηγώντας την αντιπαράθεση στα άκρα, ο κ. Ερντογάν δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα εξασφαλίσει την οπισθοχώρηση του Τζο Μπάιντεν και την αποδοχή και νομιμοποίηση των «ιδιαιτεροτήτων» της τουρκικής πολιτικής, αναθεωρητικής και επεκτατικής στο εξωτερικό, ολοένα πιο αυταρχικής στο εσωτερικό.
Η απόρριψη εκ μέρους της Ουάσιγκτον της «πρότασης» που δημόσια παρουσίασε ο ΥΕΘΑ Χ. Ακάρ για τους S400, επικαλούμενος το υποτιθέμενο μοντέλο των S300 στην Ελλάδα (που δεν έχει καμία σχέση), η ομοβροντία για τα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με την επιστολή γερουσιαστών στον πρόεδρο Μπάιντεν και την ανταλλαγή ανακοινώσεων των δυο υπουργείων εξωτερικών για την παράταση της φυλάκισης του ακτιβιστή για τα ανθρώπινα δικαιώματα και διανοουμένου Οσμάν Καβαλά, έχουν βαρύνει το κλίμα.
Ο Ι. Καλίν σύμβουλος του Προέδρου Ερντογάν και άνθρωπος των ειδικών αποστολών που συνήθως επιλέγει την ήπια ρητορική με τους ξένους συνομιλητές του, εμφανίσθηκε την Πέμπτη να επιχειρεί να ανασκευάσει τα όσα είπε ο κ. Ακάρ για τους S400, αλλά συγχρόνως έθεσε ένα πλαίσιο προϋποθέσεων για την εξομάλυνση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, το οποίο είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνει αποδεκτό.
Στην συνέντευξη του στο TRTο κ. Καλίν αποκάλυψε ότι στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον νέο Σύμβουλο Εθνικής ασφάλειας, Τ. Σάλιβαν (που είναι και η μοναδική επαφή που έχει υπάρξει μεταξύ των δυο κυβερνήσεων) έθεσε τα επίμαχα ζητήματα:
-Το θέμα των S400,των κυρώσεων βάσει της νομοθεσίας CAATSA και την αποβολή της Τουρκίας από το πρόγραμμα των F35.
- Το θέμα της υποστήριξης εκ μέρους της Ουάσιγκτον των Κούρδων της Συρίας του PYD/YPG, οι οποίοι συνεχίζουν να λαμβάνουν και βοήθεια από την εποχή του Μ. Ομπάμα.
Και το θέμα της συνέχισης της ελεύθερης δράσης σε αμερικανικό έδαφος της «οργάνωσης FETO» εναντίον της Τουρκίας.
Σύμφωνα με τον Ι. Καλίν αυτά είναι τα θεμελιώδη ζητήματα τα οποία δημιουργούν εντάσεις στις διμερείς σχέσεις, ενώ όπως είπε υπάρχουν άλλα ζητήματα, στα οποία μπορεί να υπάρξει συνεργασία όπως το Ιράκ, η μάχη εναντίον της τρομοκρατίας, και του ISIS, η ανατολική Μεσόγειος και η Λιβύη…
Είναι προφανές ότι σε ό,τι αφορά τους ρωσικούς πυραύλους εάν η Τουρκία και ο κ. Ερντογάν δεν προβούν σε μια θεαματική κωλοτούμπα, αδειάζοντας την φίλη Ρωσία, δεν θα μπορέσουν να αποφεύγουν τις κυρώσεις, ενώ θα συνεχίζουν να μένουν αποκλεισμένοι από το πρόγραμμα των F35. Η διατήρηση και ενεργοποίηση των S400 στο τουρκικό έδαφος, θα προκάλεσε όμως και μια σειρά προβλημάτων και στο εσωτερικό το ΝΑΤΟ, καθώς θα τεθεί σε αμφισβήτηση η ασφάλεια των ηλεκτρονικών συμμαχικών οπλικών συστημάτων σε διάρκεια ασκήσεων ή που βρίσκονται μόνιμα εγκατεστημένα σε νατοϊκές δομές στην Τουρκία.
Όσο μάλιστα κλιμακώνεται η αντιπαράθεση της νέας αμερικανικής κυβέρνησης με τη Μόσχα τόσο περισσότερο θα γίνεται πιο ανελαστική και απολυτή η θέση της για το θέμα των S400. Η οποιαδήποτε συζήτηση για νέες κυρώσεις θα έχει πολλαπλασιαστικές συνέπειες για την τουρκική οικονομία η οποία κινείται στην κόψη του ξυραφιού και ένα αρνητικό μήνυμα στις αγορές θα ήταν καταστροφικό.
Με τη Ρωσία να έχει μπει βαθιά στη Συρία με την πλάτη και της Τουρκίας, η νέα αμερικανική κυβέρνηση η οποία δηλώνει ως δόγμα της, το «η Αμερική επιστρέφει στην διεθνή σκηνή» πολύ δύσκολα θα εγκαταλείψουν τους Κούρδους της Συρίας, που πρακτικά είναι η μοναδική πλευρά με την οποία συνομιλούν και έχουν στενή σχέση. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν ο ίδιος ο κ. Μπάιντεν έχει από το παρελθόν θερμά αισθήματα για την κουρδική υπόθεση.
Αυτό αποτελεί κόκκινο πανί για την Τουρκία, όχι μόνο γιατί θεωρεί ότι οι κούρδοι του PYD/YPG είναι στενά συνδεδεμένοι με το PKK αλλά και γιατί γνωρίζουν ότι με την λήξη του Πολέμου πολύ δύσκολα θα μπορέσουν να κρατήσουν ως buffer zone τις περιοχές που κατέχουν τώρα στην Βόρεια Συρία με την στήριξη και ανοχή της Ρωσίας και οι περιοχές αυτές θα αποδοθούν σε μεγάλο μέρος τους στους Κούρδους που ήδη ελέγχουν την Βορειοανατολική Συρία. Ένα σενάριο εφιαλτικό, καθώς ένα δεύτερο ημιαυτόνομο κουρδικό κρατίδιο θα εμφανισθεί στα νότια σύνορα της, μετά το ιρακινό Κουρδιστάν και μάλιστα θα είναι μια οντότητα εχθρική προς την Άγκυρα.
Σε ό,τι αφορά τον Φ. Γκιουλέν τον μέντορα και πολιτικό πάτρωνα του, Τ. Ερντογάν πριν αυτός δαιμονοποιηθεί από τον Τούρκο πρόεδρο μετά την απόπειρα πραξικοπήματος την οποία απέδωσε στον ιμάμη που ζει αυτοεξόριστος στην Πενσυλβάνια. Όσο οι δραστηριότητες του δεν αντιβαίνουν στην αμερικανική νομοθεσία η Ουάσιγκτον δεν θα ενδώσει στις τούρκικες πιέσεις για περιορισμό ή ακόμη και έκδοση του Φ. Γκιουλέν στην Τουρκία και η άρνηση αυτή αποτελεί casus belli για τον Ερντογάν. Και δεν είναι τυχαίες οι κατηγορίες που εκτοξεύουν στελέχη του ΑΚΡ ότι οι ΗΠΑ υποκίνησαν το πραξικόπημα, προκειμένου να ενοχοποιήσουν την μη έκδοση του Φ. Γκιουλέν στην Τουρκία.
Επειδή ο Φ. Γκιουλέν και το δίκτυο του στην Αστυνομία, στη Δικαιοσύνη και στην κρατική μηχανή γνωρίζει όλα τα «κρυμμένα μυστικά» του Τ. Ερντογάν, της οικογένειας και του περίγυρου του και όλες τις οικονομικές επιχειρηματικές δραστηριότητες από την νέα επιχειρηματική Τάξη που δημιουργήθηκε γύρω από το Προεδρικό Μέγαρο.
Μεγάλο αγκάθι το οποίο απέφυγε να αναφέρει ο κ. Καλίν είναι και η υπόθεση της HALKBANK, ένα σοβαρό σκάνδαλο το οποίο ακουμπάει προσωπικά τον στενό κύκλο του Ερντογάν και αφορά την παραβίαση του εμπάργκο εναντίον του Ιράν με το ξέπλυμα δισεκατομμυρίων δολαρίων του ιρανικού καθεστώτος με την ανάλογη αμοιβή. Η υπόθεση επιχειρήθηκε να κουκουλωθεί επί κυβέρνησης Τραμπ αλλά τον Μάιο ξεκινά η εκδίκαση της στην αμερικανική δικαιοσύνη...
Σημαντικό στοιχείο στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις είναι η Ανατολική Μεσόγειος. Η στάση της Τουρκίας στο Κυπριακό που Αμερικανός πρόεδρος έχει προσωπική γνώση και ευαισθησία, αλλά και η επιθετική πολιτική στην Ανατολική Μεσόγειο που λειτουργεί αποσταθεροποιητικά για ολόκληρη την περιοχή και υπονομεύει την συνοχή του ΝΑΤΟ είναι θέματα που θα είναι διαρκώς στην ατζέντα, όπως προδιάγραψε και η ανακοίνωση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ μετά την πρώτη επαφή Σάλιβαν - Καλίν.
Δημοσίευση σχολίου