Η ανάλυση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής αποτελεί ένα σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες. Τα τελευταία χρόνια η διπλωματία της Άγκυρας έχει σημειώσει αλλαγές στόχων και συμμαχιών με ρυθμούς που θυμίζουν χαμαιλέοντα. Μέσα σε ένα χρόνο η Τουρκία από εχθρική χώρα για την Ρωσία κατέληξε να συνάπτει κρυφές συμφωνίες για την επέμβασή της στη Συρία και από νατοϊκή χώρα και στρατηγικό εταίρο των ΗΠΑ έγινε χώρα που αναγνωρίζεται η επέμβασή της στο Ιράκ ως εχθρική ενέργεια από αμερικανούς στρατηγούς, ενώ ακόμα και το αμερικανικό ΥΠΑΜ «άδειασε την Άγκυρα στη Συρία, ανακοινώνοντας πως η επιχείρηση που διεξάγει η Γείτονα εκεί, αποτελεί δική της καθαρά απόφαση.
Η Τουρκία επιχείρησε σε αυτό το διάστημα να διαπραγματευτεί με τη Γερμανία ζητώντας ισχυρά ανταλλάγματα, οικονομικά αλλά και διπλωματικά, κρατώντας τη στρόφιγγα του μεταναστευτικού ως διπλωματικό χαρτί εκβιασμού. Η εσωτερική κατάσταση στις ισχυρές ευρωπαϊκές δυνάμεις θεωρείται τεταμένη και οι επικείμενες εκλογικές αναμετρήσεις έδειξαν αδυναμίες των ευρωπαίων ηγετών, οι οποίες εξερέθισαν την Άγκυρα όπως το αίμα τον καρχαρία. Ωστόσο δεν θα πρέπει να υποτιμούμε τα όρια ευρωπαϊκής -και γερμανικής ιδίως- ανοχής στη διαπραγματευτική διαδικασία. Οι Ευρωπαίοι, όσο διαλλακτικοί και αν είναι, διαθέτουν ακόμα τη στόφα των ευρωπαϊκών βασιλειών και δεν αρέσκονται σε επαναδιαπραγμάτευση των ήδη συμφωνηθέντων.
Η πρόσφατη επίσκεψη του γερμανού ΥΠΕΞ στη Γείτονα αποτέλεσε εξαιρετικό παράδειγμα των εν λόγω ορίων. Ένας ανώτατος αξιωματούχος δε δαπανά τόσο εύκολα τον πολύτιμο χρόνο του για να μεταβεί σε μία χώρα και να καταλήξει σε μία αναμενόμενη διαπραγματευτική αποτυχία η οποία κατέληξε σε ανταλλαγή επιθετικών δηλώσεων μεταξύ αυτού και του τούρκου ομολόγου του.
Το πόσο αναμενόμενη ήταν η αποτυχία φαίνεται από δύο σημαντικά διπλωματικά περιστατικά εκ μέρους της Άγκυρας. Αρχικά η Τουρκία αρνήθηκε να δεχτεί την εισηγήτρια του ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την ένταξή της στην Ε.Ε. με τη δικαιολογία ότι η τελευταία έχει προβεί σε επιθετικές δηλώσεις εναντίον της χώρας για θέματα όπως η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεδομένου του αγώνα που έχει κηρύξει ο Ερντογάν εναντίον του καθεστώτος Γκιουλέν και των κατά συρροή διώξεων, προσαγωγών και καταδικών, εν όψει μάλιστα της έγκρισης της θανατικής ποινής, η Άγκυρα δε θα μπορούσε να βρεθεί στο ίδιο τραπέζι συζητήσεων με την Kati Piri.
Το δεύτερο περιστατικό ήταν αυτό της απελευθέρωσης του τζιχαντιστή Metın Kaplan από τις τουρκικές φυλακές, γνωστός και ως χαλίφης της Κολωνίας, την ημέρα της επίσκεψης του γερμανού ΥΠΕΞ στη χώρα. Ο εν λόγω εξτρεμιστής είχε συλληφθεί στη Γερμανία και και καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. Εν συνεχεία εκδόθηκε στην Τουρκία μετά από αίτημα της τελευταίας και συνέχισε την εκτέλεση της ποινής του στα σωφρονιστικά ιδρύματα της χώρας. Εν μέσω κλίματος φόβου για την ασφάλεια της Ευρώπης από τα ισλαμικά εξτρεμιστικά κινήματα η απελευθέρωση του Kaplan αποτελεί πρόκληση εναντίον της Γερμανίας.
Βάσει των ανωτέρω μπορούμε να πούμε ότι οι σχέσεις Τουρκίας και Γερμανίας έχουν διαταραχτεί χωρίς τίποτα να προμήνυε κάτι τέτοιο το προηγούμενο διάστημα. Αναζητώντας τα αίτια αυτής της απότομης διπλωματικής στροφής μπορούμε να δούμε μόνο έναν λόγο: την εκλογή Trump! Όσο περίεργο και αν φαίνεται αυτό μία αλυσίδα γεγονότων έχει οδηγήσει την Τουρκία να αναζητά την αναθέρμανση των σχέσεών της με τις ΗΠΑ, θέλοντας να δείξει πως οποιαδήποτε ψύχρανση οφειλόταν στις πολιτικές του Προέδρου Obama. Ως γνωστόν ο απερχόμενος Πρόεδρος ήταν η ηγετική φυσιογνωμία του φιλελευθερισμού παγκοσμίως και η επίσκεψή του στη Γερμανία, η οποία περιελάμβανε τρία γεύματα εργασίας με τη γερμανίδα Καγκελάριο, αντιμετωπίστηκε από αρκετούς ως διαδικασία παράδοσης-παραλαβής των σκήπτρων του νεοφιλελευθερισμού, έναντι και της αναμενόμενης διαφοράς στην πολιτική του νεοεκλεγέντα Trump. Η Άγκυρα με τη γνωστή παραδόπιστη πολιτική της βλέπει πως η διεθνής πολιτική σκηνή αλλάζει και πλέον εγκαταλείπει το άρμα του υποστήριξης των επιδιώξεων των Δημοκρατικών των ΗΠΑ, που δεν τις εξέδωσαν τον Gulen όσες φορές και αν αυτή το αιτήθηκε, καθώς και των νεοφιλελεύθερων Ευρωπαίων που θα έχουν να αντιμετωπίσουν τις συμπληγάδες του συντηρητισμού των ΗΠΑ και της Ρωσίας.
Η σύλληψη τριών οπαδών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας από τις τουρκικές Υπηρεσίες Ασφαλείας επιβεβαιώνει την αλλαγή στον τρόπο αντιμετώπισης της εν λόγω οργάνωσης και των εξωτερικών θεμάτων για την Άγκυρα, αφού δείχνουν με τον πλέον σαφή τρόπο πως η Τουρκία εγκαταλείπει ακόμα και παραδοσιακούς συμμάχους στο πρόσφατα διαμορφωμένο γεωπολιτικό τοπίο προκειμένου να αναπτύξει άριστες σχέσεις με την Ουάσινγκτον. Ο διακαής πόθος για την εν λόγω αναθέρμανση έχει φέρει την Άγκυρα ακόμα και στο σημείο της στενής συνεργασίας με την Αίγυπτο του ELSISI, τον οποίο έχει κατηγορήσει ουκ ολίγες φορές. Ωστόσο δε θα πρέπει να γελιόμαστε. Η πολιτική στην Τουρκία διαμορφώνεται από το δόγμα Erdogan, το οποίο βασίζεται στα προσωπικά του συμφέροντα και τις υπέρμετρες φιλοδοξίες του, την υλοποίηση των οποίων επιδιώκει με κάθε τρόπο.
Η Τουρκία επιδιώκει επανειλημμένα την έκδοση Gulen από τις ΗΠΑ και ο Τούρκος Πρόεδρος πιστεύει πως η νέα αμερικανική διοίκηση θα ικανοποιήσει το αίτημά του. Η εν λόγω έκδοση είναι ζωτικής σημασίας για τον Τούρκο Πρόεδρο, μαζί με την συνταγματική αλλαγή που επιδιώκει για να επιτύχει την ανάδειξη αυτού σε νέο-σουλτάνο. Αν και η σύλληψη τριών μελών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας δε σημαίνει απαραίτητα πως η Άγκυρα άλλαξε ρότα στο θέμα των ισλαμικών εξτρεμιστικών οργανώσεων ή στη διπλωματία της έναντι του Καΐρου, δηλώνει ωστόσο την πρόθεσή της να ελέγχει πλήρως τις ομάδες που δραστηριοποιούνται στο έδαφός της και πρόσκεινται σε τρομοκρατικές οργανώσεις. Τούτο θέτει την Τουρκία σε ακόμα πιο περίοπτη θέση στο μέλλον, αφού η ισλαμική τρομοκρατία θα είναι πλήρως ελεγχόμενη από την ίδια, καταφέρνοντας πλήγματα όπου ζητηθούν από τις Μεγάλες Δυνάμεις. Ουσιαστικά μετατρέπει την Άγκυρα σε μπράβο της Μ. Ανατολής, ο οποίος μισθώνει τις υπηρεσίες του.
Τα νέα δεδομένα προκαλούν εντάσεις και συγκρούσεις στο εσωτερικό των ισλαμιστικών εξτρεμιστικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στη χώρα ή εκτός αυτής, ανάμεσά τους και η IS, οπαδοί της οποίας είναι δημοφιλείς και συμπαθείς στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος της Τουρκίας. Άλλωστε ο D. Trump έχει προαναγγείλει πως η Μουσουλμανική Αδελφότητα θα συμπεριληφθεί από τις ΗΠΑ στη λίστα με τις τρομοκρατικές οργανώσεις. Σε περίπτωση δε που ΗΠΑ και Ρωσία συμφωνήσουν στο ζήτημα της Συρίας η Τουρκία θεωρείται πως θα θυσιάσει αρκετά στελέχη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, προκειμένου να εξευμενίσει τις μεγάλες δυνάμεις.
Πολυδεύκης
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου