Το πώς αντιλαμβάνεται η Γερμανία την Ρωσία, έχει σημασία. Η αντίληψη της Γερμανίας επηρεάζει την Ευρώπη. Επηρεάζει την διατλαντική σχέση. Επηρεάζει την φήμη της Γερμανίας με τους Ανατολικούς εταίρους της. Και επηρεάζει την σταθερότητα και την ασφάλεια.
της Judy Dempsey
Η σύνθετη γερμανό-ρωσική σχέση, σφυρηλατημένη ανά τους αιώνες με πόλεμο, αντιπαλότητα, συμμαχίες, εισβολή και έναν συγκεκριμένο σεβασμό, έχει διαμορφώσει τις απόψεις που έχουν οι δύο αυτές χώρες, η μία για την άλλη, ιδιαίτερα από τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Αλλά ορισμένες έρευνες που δημοσιεύθηκαν τον Απρίλιο του 2016 από δύο διαφορετικά γερμανικά ιδρύματα -Korber και bertelsmann- εμφανίζουν πώς η γερμανική και η ρωσική θεμελιώδης αντίληψη της μιας για την άλλη έχουν αλλάξει προς το χειρότερο εξαιτίας της εισβολής της Ρωσίας στην Ανατολική Ουκρανία το 2014. Αν και καμία από τις έρευνες δεν αντιμετωπίζει τις μακροχρόνιες συνέπειες αυτών των αλλαγών, η σχέσεις της Ρωσίας με την Γερμανία, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, έχουν γίνει απρόβλεπτες και επιθετικές.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1950, ο πρώτος μεταπολεμικός Καγκελάριος της Γερμανίας, Konrad Adenauer, ξεκίνησε να προσεγγίζει το Κρεμλίνο. Ο συντηρητικός ηγέτης επιδίωξε μια κάποιου είδους επαναπροσέγγιση, ενδεχομένως και μια σταδιακή συμφιλίωση με την Σοβιετική Ένωση καθώς εντεινόταν ο Ψυχρός πόλεμος και βάθαινε το ιδεολογικό χάσμα μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Η πολιτική της επαναπροσέγγισης πήρε σάρκα και οστά στις επόμενες δεκαετίες, με τους Γερμανούς Σοσιαλδημοκράτες να επιδιώκουν μια προσέγγιση γνωστή ως Ostpolitik. Αυτή η ανατολική πολιτική, που επιβεβαιώθηκε με τη Δυτική Γερμανία να υπογράφει μια μεγάλη συμφωνία αγωγού με την Μόσχα το 1981, προς μεγάλη λύπη των Ηνωμένων Πολιτειών, στόχο είχε το άνοιγμα προς την Ρωσία με την πεποίθηση ότι αργά, σταδιακά, οι οικονομικοί, κοινωνικοί και πολιτικοί δεσμοί θα έφερναν την χώρα πιο κοντά στην Ευρώπη.
Αυτό δεν συνέβη. Η προσάρτηση της Κριμαίας στην Ρωσία τον Μάρτιο του 2014, και η επακόλουθη εισβολή της Ανατολικής Ουκρανίας, ο υβριδικός της πόλεμος, η αποφασιστικότητά της να μην χάσει την στρατηγική της επιρροή στην Ουκρανία, και ο εκφοβισμός της στα ανατολικά μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, έχουν αλλάξει τις γερμανικές απόψεις για την Ρωσία.
Για το ίδρυμα Korber, το θέμα τώρα είναι ποια πολιτική μπορεί και πρέπει να ακολουθήσει η Γερμανία σε σχέση με την Ρωσία. Η έρευνα του ιδρύματος, που ονομάζεται "Ρωσία στην Ευρώπη: Επαναπροσέγγιση ή απομόνωση;”, εμφάνισε ότι το 50% των Γερμανών πιστεύει πως η Ρωσία δεν ανήκει στην Ευρώπη (το 51% των Ρώσων πιστεύει το ίδιο). Στην έρευνα του ιδρύματος Bertelsmann, με την ονομασία "Ξεφτισμένη εταιρική σχέση: Η γερμανική κοινή γνώμη για την Ρωσία”, το 64% των Γερμανών πιστεύει ότι ο Ρώσος πρόεδρος Putin δεν είναι αξιόπιστος εταίρος για τη Γερμανία.
Δεν είναι μόνο η κρίση στην Ουκρανία που έχει διαμορφώσει αυτές τις απόψεις. Είναι επίσης η περιφρόνηση του Putin για το κράτος δικαίου, την ελευθερία των ΜΜΕ και την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Αποτελεί ενδιαφέρον ότι, παρά τον σφιχτό έλεγχο του Κρεμλίνου στα κρατικά ΜΜΕ και την απουσία σχεδόν κάθε αντιπολίτευσης, το Korber εμφάνισε ότι το 86% των Ρώσων (σε σχέση με το 95% των Γερμανών) πιστεύει ότι μια δίκαιη κοινωνία είναι αδύνατη χωρίς ένα ανεξάρτητο δικαστικό σώμα και ανεξάρτητα δικαστήρια.
Η άλλη πλευρά είναι πως το 77% των Ρώσων (36% των Γερμανών) πιστεύουν ότι δουλειά των ΜΜΕ είναι να υποστηρίζουν το έργο της κυβέρνησης και να συμμορφωθούν με τις αποφάσεις της, ενώ το 58% των Ρώσων (σε σχέση με το 11% των Γερμανών) δηλώνει πως οι απεργίες και οι διαδηλώσεις θέτουν σε κίνδυνο την δημόσια τάξη και θα πρέπει να απαγορευτούν.
Αυτές οι μεταβαλλόμενες αντιλήψεις έχουν επιπτώσεις στην ασφάλεια, ιδιαίτερα για το ΝΑΤΟ. Τα ανατολικά μέρη της Συμμαχίας ιδιαίτερα η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής, αισθάνονται ότι απειλούνται από τη Ρωσία και θέλουν το ΝΑΤΟ να κάνει περισσότερα για να τις υπερασπιστεί. Το Bertelsmann απέδειξε ότι οι Γερμανοί δεν φαίνεται να βιάζονται να υποχρεωθούν. Περισσότεροι από τους μισούς Γερμανούς δεν θα ήταν υπέρ να στείλουν τους στρατιώτες τους να υπερασπιστούν την Πολωνία ή τις χώρες της Βαλτικής, εάν αυτοί οι σύμμαχοι δεχόταν επίθεση από τη Ρωσία. Πραγματικά, μόνο το 31% των Γερμανών πιστεύουν ότι εάν αυτές οι χώρες δεχόταν επίθεση, το Βερολίνο θα έπρεπε να τεθεί σε ισχ το άρθρο 5 της συνθήκης του ΝΑΤΟ, το οποίο αναφέρει ότι μια επίθεση σε ένα μέλος, είναι μια επίθεση εναντίον όλων.
Παρά την απροθυμία της γερμανικής κυβέρνησης να υποστηρίξει την ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ σε μόνιμη βάση σε αυτές τις χώρες, το 40% των Γερμανών υποστηρίζει την ιδέα αλλά το 49% είναι εναντίον. Η συναίνεση μεταξύ των πολιτικών ελίτ και του λαού είναι ότι μια τέτοια κίνηση θα ανταγωνιζόταν την Ρωσία.
Υπάρχουν αρκετές άλλες "αδέσποτες” απόψεις στις δύο αυτές έρευνες. Αλλά δεδομένης της επιδείνωσης της σχέσης μεταξύ Γερμανίας και Ρωσίας, το Korber προσπάθησε να δώσει έμφαση στο εάν θα ήταν καθόλου δυνατή για την Γερμανία μια επαναπροσέγγιση με την Ρωσία. Η ίδια η άποψη του ιδρύματος είναι πως η Ρωσία ανήκει στην Ευρώπη, παρά τα ευρήματα της έρευνας.
Οι απαντήσεις της έρευνας επίσης αποκαλύπτουν ότι το κενό μεταξύ Γερμανίας και Ρωσίας για τις αξίες, διευρύνεται, η έννοια της δημοκρατίας γίνεται κατανοητή πολύ πιο διαφορετικά στις δύο χώρες, και πάνω από όλα, σχεδόν οι μισοί Γερμανοί πιστεύουν ότι η Ρωσία αποτελεί απειλή. Το σιωπηρό συμπέρασμα είναι πως η Ρωσία μετακινείται μακριά από την Ευρώπη.
Όσο αυτές οι τάσεις και οι αντιλήψεις επικρατούν, οι γερμανικές οικονομικές και πολιτικές ελίτ που ασκούν πιέσεις για μια επιστροφή στα συνηθισμένα, δεν θα βρουν μεγάλη υποστήριξη από το κοινό και ιδιαίτερα όχι από την Καγκελάριο Angela Merkel.
Ωστόσο, αυτό δεν τους έχει σταματήσει από το να προσπαθούν να αποκαταστήσουν τις παλιές εποχές. Στις 11 Απριλίου, μια κορυφαία αντιπροσωπεία της Γερμανικής Επιτροπής για τις Οικονομικές Σχέσεις της Ανατολικής Ευρώπης, μια βιομηχανική ένωση που απεχθάνεται τις κυρώσεις της ΕΕ εναντίον της Ρωσίας, συναντήθηκε με τον Putin στο Κρεμλίνο. ΤΑ μέλη της επιτροπής λαχταρούν για μια προσέγγιση- λες και θα μπορούσε να αναβιώσει η εποχή της ostpolitik, λες και αυτή η εποχή έφερε την Ρωσία πολιτικά και κοινωνικά πιο κοντά με την Ευρώπη
Δημοσίευση σχολίου