Της Judy Dempsey
Εάν ο Τούρκος πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan μπορούσε, θα είχε ήδη βάλει στη φυλακή τον Γερμανό σατιρικό κωμικό Jan Bohmermann. Ο λόγος; Κατά τη διάρκεια του τακτικού μεταμεσονύχτιου talk show του στις 31 Μαρτίου, ο Bohmermann εξαπέλυσε μια επίθεση στον Erdogan, με την μορφή ενός σατιρικού ποιήματος. Καθισμένος μπροστά από μια τουρκική σημαία και ένα πορτρέτο του Erdogan, ο Bohmermann κατηγόρησε τον πρόεδρο, μεταξύ άλλων, για κτηνοβασία. Ο κωμικός στη συνέχεια δήλωσε πως στον Erdogan άρεσε να "καταπιέζει μειονότητες, να κλωτσάει Κούρδους και να χτυπάει χριστιανούς, ενώ παρακολουθεί παιδική πορνογραφία".
Αντί να αγνοήσει τη σάτιρα του Bohmermann, ο Erdogan κατέφυγε σε μια συνήθεια που ακολουθεί συνέχεια τους τελευταίους μήνες: επιχειρεί να φιμώσει την κριτική, την σάτιρα, και οτιδήποτε τολμάει να τον κοροϊδεύει ή να αμφισβητεί τις πολιτικές του Τούρκου προέδρου- βάζοντας συγγραφείς και δημοσιογράφους στη φυλακή. Ο Erdogan ισχυρίστηκε ότι ο Bohmermann είχε προσβάλει όχι μόνο αυτόν προσωπικά, αλλά το σύνολο του τουρκικού πληθυσμού. Σκοπεύει να ζητήσει αποζημίωση ενώπιον των γερμανικών δικαστηρίων.
Οι εισαγγελείς στο Mainz, έδρα του γερμανικού κρατικού καναλιού ZDF, το οποίο φιλοξενεί το show του Bohmermann, δήλωσαν πως ο Erdogan προχωρά σε μηνύσεις για το ότι έχει προσβληθεί ως ιδιώτης και ως αρχηγός ξένου κράτους. Εάν αυτό αποδειχθεί, ο Bohmermann μπορεί να καταλήξει στην φυλακή. Για την ώρα, βρίσκεται υπό την προστασία της αστυνομίας. Το ZDF έχει ακυρώσει την επόμενη εκπομπή του.
Το ζήτημα έχει περιπλέξει και την Γερμανίδα Καγκελάριο Angela Merkel. Ήταν αυτή που μεσολάβησε για να γίνει η συμφωνία με την Τουρκία τον Μάρτιο, για να περιοριστεί η ροή των προσφύγων που θέλουν να φθάσουν στις χώρες της ΕΕ, ιδιαίτερα στη Γερμανία. Με βάση τους όρους της συμφωνίας, η Τουρκία θα δεχθεί πίσω μετανάστες και πρόσφυγες που βρίσκονται στην Ελλάδα, με αντάλλαγμα οικονομική βοήθεια 6 δισ. ευρώ, καθώς και υποσχέσεις από τις χώρες της ΕΕ να αναλάβουν το μερίδιό τους στους πρόσφυγες και από την ΕΕ να ανοίξει νέα κεφάλαια των διαπραγματεύσεων ένταξης της Άγκυρας.
Οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν ασκήσει κριτική στην Merkel και την ΕΕ όχι μόνο για το ότι "παραδίδουν" αλλού το προσφυγικό πρόβλημα, αλλά επίσης για το ότι υπονομεύουν τους νόμους που έχουν σχεδιαστεί για να προστατεύουν τους πρόσφυγες, κάτι που οι ηγέτες της ΕΕ αρνούνται.
Θέλοντας να διατηρήσει τις σχέσεις μεταξύ Βερολίνου και Άγκυρας, η Merkel τόνισε στον Τούρκο πρωθυπουργό Ahmet Davutoglu ότι το ποίημα του Bohmermann ήταν "σκοπίμως προσβλητικό", ενώ άλλοι δήλωσαν ακόμη ότι ήταν χυδαίο και δεν άξιζε να αποκαλείται σάτιρα. Αλλά στη συνέχεια, εμφανίστηκαν καλλιτέχνες και συγγραφείς προς υπεράσπιση του σατιρικού. Σε μια ανοιχτή επιστολή που δημοσιεύεται στην Die Zeit, περίπου70 καλλιτέχνες και προσωπικότητες απαίτησαν να αποσυρθούν οι κατηγορίες.
Ο Michael Bertrams, πρώην πρόεδρος του συνταγματικού δικαστηρίου της Γερμανίας, κάλεσε την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να μην επιτρέψει την ποινική δίωξη με την κατηγορία προσβολής ενός ξένου ηγέτη, όπως θέλει ο Erdogan. "Η κυβέρνηση θα παρέδιδε όχι μόνο τον Jan Bohgmermann αλλά επίσης την ελευθερία της γνώμης και της καλλιτεχνικής έκφρασης σε έναν δεσπότη και αυταρχικό, που περιφρονεί τα πολιτικά δικαιώματα στη δική του χώρα με άθλιο τρόπο", τόνισε ο Bertrams.
Πραγματικά, ένα νέο report του αγγλικού PEN, ενός οργανισμού που επιδιώκει να διατηρήσει την λογοτεχνική ελευθερία, αποτελεί ένα δυσάρεστο ανάγνωσμα αναφορικά με την αυξημένη καταστολή των ΜΜΕ από τον Erdogan. Σύμφωνα με το report, στη διάρκεια του 2015 "περισσότεροι από 30 δημοσιογράφοι φυλακίστηκαν, περισσότεροι από 100 συνελήφθησαν, και απαγορεύτηκαν περίπου 1.000 εκδόσεις και η πρόσβαση σε περισσότερα από 42.000 ιστοσελίδες".
Το report ισχυρίζεται ακόμη πως η στρατηγική εκφοβισμού του Erdogan ήταν να αντιμετωπίζεται κάθε κριτική, ως μια προσωπική προσβολή και να απαγγέλλονται κατηγορίες κατά των υπευθύνων. Πολλοί δημοσιογράφοι αντιμετωπίζουν πιθανή φυλάκιση με κατηγορίες προσβολής του προέδρου ή του πρωθυπουργού "πολλές φορές επειδή απλώς άσκησαν κριτική". Από το 2014, υπήρξαν 1845 υποθέσεις βασισμένες σε κατηγορίες προσβολής του προέδρου. Στους κατηγορούμενους περιλαμβάνονται γελοιογράφοι, ένα 13χρονο αγόρι, δικηγόροι και αρχηγοί κομμάτων.
Τις τελευταίες ημέρες η Merkel έχει σκληρύνει την στάση της στην υπόθεση του Bohmermann. Δήλωσε στις 12 Απριλίου ότι η ελευθερία του Τύπου στη Γερμανία είναι μη διαπραγματεύσιμη και πρέπει να διατηρηθεί ξεχωριστά από το προσφυγικό ζήτημα. "Η ελευθερία του Τύπου, της γνώμης και της επιστήμης εφαρμόζονται και είναι εντελώς ξεχωριστά από την συμφωνία για το προσφυγικό", επέμεινε η Merkel.
Αυτό πιο εύκολα λέγεται από ό,τι γίνεται. Αυτό που είναι πλέον βέβαιο, είναι ότι με το να προσπαθεί να φιμώσει τον Bohmermann, ο Erdogan έχει δείξει πως αντιμετωπίζει την κριτική στη χώρα του. Δεν θα του γίνει καμία χάρη στη Γερμανία.
Δημοσίευση σχολίου