Θέλω τις περιγράψω τις επιλογές που έχουν οι ΗΠΑ στην Συρία, με το γεωπολιτικό πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί στην παρούσα φάση. Μιλάω κυρίως για δύο θέματα. Το ένα είναι το Κουρδικό και το άλλο είναι το ενεργειακό.
Χάρτης 1 Μέση Ανατολή
Στο Κουρδικό τα πράγματα είναι απλά. Οι ΗΠΑ έχουν επιλέξει να στηρίξουν τους Κούρδους της Συρίας, παρόλο που αυτό τους φέρνει απέναντι στην σύμμαχο τους Τουρκία, η οποία στηρίζει τον ISIS. Οι ΗΠΑ κάνουν ότι δεν βλέπουν την συνεργασία των Κούρδων της Συρίας με τους Κούρδους του PKK στην Τουρκία, πιέζοντας ταυτόχρονα τους Κούρδους της Συρίας να χρησιμοποιούν τα όπλα που τους παρέχουν μόνο εναντίον των Σουνιτών Ισλαμστών της Συρίας (ISIS), και όχι εναντίον της Τουρκίας στην Τουρκία. Άρα νομίζω ότι σε αυτό το θέμα δεν χωράει αμφιβολία ότι οι ΗΠΑ δεν θα σταματήσουν να στηρίζουν τους Κούρδους της Συρίας στις συγκρούσεις τους με τον ISIS της Συρίας.
Το παραπάνω είναι το εύκολο συμπέρασμα. Το δύσκολο είναι το τι μπορούν να κάνουν οι ΗΠΑ στην Συρία όσον αφορά τα ενεργειακά. Τρεις είναι οι επιλογές που έχουν οι ΗΠΑ. Η πρώτη επιλογή είναι να στηρίξουν το σχέδιο των Ρώσων, που σημαίνει είτε να διατηρηθεί το προγενέστερο στάτους κβο στην Συρία, είτε να δημιουργηθούν τρία ομόσπονδα κρατίδια με μία χαλαρή κεντρική διοίκηση, ένα Σουνιτικό, ένα Αλαουιτικό και ένα Κουρδικό. Για να συμφωνήσει η Ρωσία τα κρατίδια θα πρέπει φυσικά να σχεδιαστούν με τρόπο ώστε να μην επιτρέπουν την ενεργειακή σύνδεση Τουρκίας-Περσικού Κόλπου.
Χάρτης 2
Η δεύτερη επιλογή που έχουν οι ΗΠΑ είναι να στηρίξουν το σχέδιο των Ιρανών, και την προσπάθεια τους να βγούνε στην Μεσόγειο Θάλασσα μέσω της Συρίας και του Ιράκ. Αυτό είναι κάτι που οι Ρώσοι στην πραγματικότητα δεν θέλουν, άσχετα αν είχαν προθυμοποιηθεί να κατασκευάσει η Gazprom τον αγωγό Ιράν-Ιράκ-Συρίας. Ένα αναγκαίο κακό θα ήταν για την Ρωσία ο αγωγός Ιράν-Ιράκ-Συρίας, αφού μέσα σε αυτόν θα έτρεχε Ιρανικό και όχι Ρωσικό αέριο.
Μετά την άρση των οικονομικών κυρώσεων εναντίον του Ιράν, λόγω της συμφωνίας για το πυρηνικό του πρόγραμμα, το Ιράν μπορεί να βρει χρηματοδότες και από την Δύση, και δεν θα είναι πλέον εξαρτημένο από την Gazprom. Το πρόβλημα για τις ΗΠΑ είναι ότι σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να πάνε σε έναν πόλεμο με την Ρωσία στα παράλια της Συρίας, και στο πλευρό της Ρωσίας θα βρίσκονται και οι Άραβες του Περσικού Κόλπου και οι Τούρκοι, που δεν θέλουν να δούνε το Ιράν να βγαίνει στην Μεσόγειο. Άρα δεν είναι μία καλή ιδέα, γιατί και σε πόλεμο με την Ρωσία θα πάνε οι ΗΠΑ, και τους συμμάχους τους θα δούνε στο πλευρό της Ρωσίας.
Η τρίτη επιλογή που έχουν στην διάθεση τους οι ΗΠΑ, είναι να στηρίξουν τον αγωγό Κατάρ-Τουρκίας, που έχει και το νομιμοποιητικό επιχείρημα ότι περνάει από το Σουνιτικό τμήμα της Συρίας και άρα είναι κάτι που η Ρωσία και το Ιράν οφείλουν να σεβαστούν και επιτρέψουν, αφού δεν μπορεί η μειοψηφία των Αλαουιτών να κυβερνάει την πλειοψηφία των Σουνιτών της Συρίας.
Χάρτης 3
Όπως έχω ξαναπεί αυτό το επιχείρημα δεν έχει ιδιαίτερη αξία για την Ρωσία και το Ιράν, άσχετα αν είναι σωστό ή όχι, γιατί θα ισχυριστούν με την σειρά τους ότι η Συρία είναι μία ενιαία χώρα και παραδοσιακός τους σύμμαχος, και κανείς δεν έχει δικαίωμα να αλλάξει το στάτους κβο για να θίξει τα Ρωσικά και τα Ιρανικά συμφέροντα.
Οι Ιρανοί νομίζω ότι δεν θα είναι ευχαριστημένοι με τίποτα που δεν θα τους αφήνει ένα διάδρομο προς την Μεσόγειο, ενώ οι Ρώσοι θα ήταν ευχαριστημένοι με ομόσπονδα κρατίδια στην Συρία, αρκεί να αυτά να μην επιτρέπουν τον ενεργειακό διάδρομο Τουρκίας-Περσικού Κόλπου. Το ότι το Σουνιτικό κρατίδιο θα κόβει τον δρόμο του Ιράν προς την Μεσόγειο είναι κάτι θετικό θα ήταν για την Ρωσία και όχι κάτι αρνητικό.
Είναι δεδομένο ότι η ιδέα του αγωγού Κατάρ-Τουρκίας αρέσει στους Αμερικανούς, αλλά είναι πάρα πολύ δύσκολο να την υποστηρίξουν, ακόμη και με πόλεμο, γιατί ένας πόλεμος θα δημιουργούσε τεράστια προβλήματα. Το πρώτο πρόβλημα είναι ότι οι σύμμαχοι των ΗΠΑ οι Ισραηλινοί έχουν ήδη συμμαχήσει με τους Ρώσους και όχι με τους Τούρκους.
Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι οι σύμμαχοι των ΗΠΑ οι Γερμανοί έχουν πολύ κακές σχέσεις με τους Τούρκους, και έχουν ήδη προχωρήσει με τους Ρώσους στην κατασκευή των Ρωσο-Γερμανικών αγωγών Nord Stream. Άρα οι Γερμανοί δεν θα ήταν σε καμία περίπτωση διατεθειμένοι να πάνε σε έναν πόλεμο με την Ρωσία για χάρη των Αραβο-Τουρκικών δικτύων, που άλλωστε δεν τους ενδιαφέρουν καθόλου. Οι Γερμανοί ζητούσαν να μην χρηματοδοτηθεί από την ΕΕ ούτε καν ο Southern Energy Corridor (Αζερμπαϊτζάν-Γεωργία-Τουρκία-Ευρώπη), εξαγριώνοντας τους Τούρκους.
Χάρτης 4
Το τρίτο πρόβλημα είναι ότι είναι αμφίβολο αν και οι Σαουδάραβες ενδιαφέρονταν για έναν τέτοιο πόλεμο, αφού σε αντίθεση με το Κατάρ τους ενδιαφέρει πολύ λιγότερο να στείλουν αέριο στην Τουρκία, και πολύ περισσότερο να μπλοκάρουν το Ιράν στην Συρία και τον Λίβανο, ώστε να μην βγάλει πετρέλαιο με αγωγούς τους στην Μεσόγειο. Όπως έχω πει η Σαουδική Αραβία έχει πολύ λιγότερο αέριο από το Κατάρ, και όλη την παραγωγή της σε φυσικό αέριο την καταναλώνει στο εσωτερικό της.
Το τέταρτο πρόβλημα θα ήταν το αν οι Γάλλοι και οι Άγγλοι θα ήταν στο πλευρό των ΗΠΑ, αν οι ΗΠΑ αποφάσιζαν να πάρουν το μέρος της Τουρκίας και να πάνε σε έναν πόλεμο με την Ρωσία στην Συρία. Η Γαλλία έχει πολύ κακές σχέσεις με την Τουρκία, και κυρίως την ενδιαφέρει να εξυπηρετήσει τους Άραβες συμμάχους της που ζητούν την ανατροπή του Άσαντ στην Συρία. Αλλά να πάει η Γαλλία σε έναν πόλεμο με την Ρωσία για χάρη της Τουρκίας, μου φαίνεται κάπως δύσκολο, όταν μάλιστα υπάρχει σχεδόν μίσος ανάμεσα στις δύο χώρες. Τις προάλλες ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί είπε ότι η Ρωσία ταιριάζει πολύ περισσότερο από την Τουρκία στην Ευρώπη, και ότι όποιος ζητά την είσοδο της Τουρκίας στην ΕΕ ζητά τον θάνατο της ΕΕ.
Υπάρχει και το Κατάρ φυσικά που πληρώνει δισεκατομμύρια σε Γαλλικά οπλικά συστήματα και είναι άμεσα ενδιαφερόμενο για τον αγωγό Κατάρ-Τουρκίας, και το οποίο και πουλάει φυσικό αέριο στην Γαλλία αλλά και συνεργάζεται και με τις Γαλλικές εταιρείες. Αλλά θα ήταν διατεθειμένη η Γαλλία να πάει σε έναν πόλεμο με την Ρωσία, όταν μάλιστα οι Ρώσοι έχουν δώσει ποσοστά στον Nord Stream 2 και στους Γάλλους και στους Άγγλους και στους Γερμανούς και στους Αυστριακούς? Δεν φαίνεται λογικό.
Επομένως με τα σημερινά δεδομένα η καλύτερη επιλογή για τις ΗΠΑ στην Συρία είναι να συνεργαστούν με την Ρωσία, και να συνεχίσουν να στηρίζουν τους Κούρδους. Όχι γιατί αυτή είναι μία καλή λύση για τις ΗΠΑ, αλλά επειδή δείχνει η πιο αναίμακτη.
Υπάρχει βέβαια το ερώτημα τι γίνεται αν η Τουρκία ξεκινήσει έναν πόλεμο με την Ρωσία. Τι κάνει το ΝΑΤΟ σε αυτήν την περίπτωση? Το ΝΑΤΟ προβλέπει ότι οι υπόλοιπες χώρες του ΝΑΤΟ θα πρέπει να υποστηρίξουν την χώρα μέλος, δηλαδή να πάρουν το μέρος της Τουρκίας. Αλλά θυμάστε πρόσφατα που βγήκε και είπε σαν λαγός ο Υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου ότι η Τουρκία δεν θα πρέπει να περιμένει υποστήριξη από το ΝΑΤΟ, αν η ίδια προκαλέσει έναν πόλεμο με την Ρωσία στην Συρία. Και του απάντησε ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών ότι το Λουξεμβούργο δεν καταλαβαίνει από τέτοια θέματα, και καλά θα κάνει να μην ασχολείται με αυτά αφού δεν έχει διαθέτει ούτε καν στρατό. Επομένως κάθε άλλο παρά σίγουρο είναι ότι το ΝΑΤΟ θα στηρίξει την Τουρκία αν προκαλέσει έναν πόλεμο με την Ρωσία στην Συρία. Για τους Γερμανούς πια δεν το συζητάμε και καθόλου.
Το ερώτημα είναι τι θα κάνουν οι ΗΠΑ αν η Τουρκία προκαλέσει έναν πόλεμο με την Ρωσία χωρίς την έγκριση τους. Αν ας πούμε γίνει ένα ατύχημα. Είτε “ατύχημα” εντός εισαγωγικών είναι αυτό, είτε πρόκειται όντως για πραγματικό ατύχημα. Αυτό δεν το γνωρίζω. Αλλά θα τολμήσει η Τουρκία να πάει σε ένα πραγματικό πόλεμο με την Ρωσία, στέλνοντας τον Τουρκικό στρατό στην Συρία, χωρίς να ρωτήσει κανέναν? Ο Ερντογάν και ο Νταβούτογου είναι σίγουρα τζογαδόροι, αλλά ακόμη και γι’αυτούς μου φαίνεται κάπως τραβηγμένο. Χωρίς φυσικά να μπορώ να προβλέψω το μέλλον.
Άρα το συμπέρασμα είναι ότι για τις ΗΠΑ η καλύτερη στρατηγική είναι να αφήσουν στην Ρωσία την πρωτοβουλία των κινήσεων στην Συρία, και το ερώτημα που δεν μπορώ να απαντήσω είναι το τι θα κάνουν οι ΗΠΑ αν η Τουρκία προκαλέσει έναν πόλεμο με την Ρωσία. Δεν μπορώ επίσης να απαντήσω το αν η Τουρκία θα τολμούσε να προκαλέσει έναν πόλεμο με την Ρωσία, χωρίς προηγουμένως να έχει εξασφαλίσει την υποστήριξη των ΗΠΑ, απλά ελπίζοντας ότι θα παρασύρει και τις ΗΠΑ στον πόλεμο. Θα έλεγα ότι δεν θα τολμούσε η Τουρκία κάτι τέτοιο, αλλά με τον Ερντογάν δεν μπορείς να είσαι και 100% σίγουρος.
Δημοσίευση σχολίου