Στην Ρωσία, το να κάνεις προβλέψεις ακόμη και για το κοντινό μέλλον, είναι δύσκολο. Ο δρόμος μπροστά είναι γεμάτος από ψευδή σήματα και μπορούμε όλοι εύκολα να προεκτείνουμε τις τάσεις του χθες στο σήμερα.
Carnegie Moscow Center
του Andrei Kolesnikov
Καθώς μπαίνουμε στο 2016, η Ρωσία θυμίζει ένα μεγάλο δωμάτιο αναμονής σε έναν τεράστιο σιδηροδρομικό σταθμό. Ο σταθμός άφιξης-επιβίβασης είναι κενός. Δεν έρχονται τρένα. Ο τελικός προορισμός δεν είναι σαφής. Ακόμη και η τιμή του εισιτηρίου είναι άγνωστη. Επιπλέον, κανένας δεν βιάζεται να πάει πουθενά: εκείνοι που είναι στον πάτο ελπίζουν σε καλύτερες ημέρες, εκείνοι που είναι στην κορυφή κοιτάζουν τις πετρελαϊκές τιμές, μετρώντας τα λεφτά τους, και ψάχνοντας για κάποιον άλλο να αυξήσει τα έσοδα.
Το τωρινό ρωσικό σύστημα δεν είναι σχεδιασμένο για να λειτουργεί σε μια κατάσταση όπου η τιμή του πετρελαίου υποχωρεί κάτω των 80 δολαρίων το βαρέλι και, ως αποτέλεσμα, οι κοινωνικές του βάσεις αρχίζουν να καταρρέουν.
Ωστόσο, εμείς οι αναλυτές συχνά δεν κατορθώνουμε να διαβάσουμε σωστά τα στοιχεία. Πάρτε για παράδειγμα, τις πρόσφατες διαδηλώσεις από τους φορτηγατζήδες εναντίον των νέων οδικών φόρων, οι οποίοι πολλοί πίστευαν ότι θα μπορούσε ακόμη και να οδηγήσει σε αλλαγή της πολιτικής τάξης της Ρωσίας. Αντιθέτως, καθώς οι φορτηγατζήδες κατέφυγαν στον πρόεδρο να βοηθήσει στην επίλυση των προβλημάτων τους. κατέληξαν να νομιμοποιούν ένα σύστημα που του λείπουν τα πολιτικά θεσμικά όργανα, και όπου μόνο ο άνθρωπος στην κορυφή μπορεί να λύσει τα προβλήματα.
Η οικονομική ύφεση σε όλη την χώρα, δεν προμηνύει μαζικές πολιτικές διαμαρτυρίες. Δεν υπόσχεται καν μαζικές κοινωνικές διαμαρτυρίες. Μπορεί να υπάρξει κάποια εγχώρια κοινωνική δυσαρέσκεια που δεν θα μεταφράζεται σε τίποτα πολιτικό. Η χώρα δεν διαθέτει τα εργαλεία και τις διόδους για να συμβεί αυτό.
Οι άνθρωποι θα ζητήσουν από τον ηγέτη τους να τους δώσει λεφτά, να αποκαταστήσει την δικαιοσύνη ή να καταργήσει ηλίθιες αποφάσεις. Δεν είναι ότι οι άνθρωποι φοβούνται να πάνε φυλακή. Απλώς δεν μπορούν να δουν τη σχέση μεταξύ εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής από την μία πλευρά και τις διάφορες οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν -από το ασθενές ρούβλι μέχρι και τον υψηλό πληθωρισμό- από την άλλη.
Το ισχύον καθεστώς προσπαθεί να μαντέψει το μέλλον από την διακύμανση των τιμών του πετρελαίου. Σχεδιάζει νέους οδικούς χάρτες και προσπαθεί -μάταια- να αλλάξει μικρά πράγματα χωρίς να αλλάξει το συνολικό πολιτικό πλαίσιο.
Αντιθέτως, οι αρχές θα πρέπει να κοιτάξουν την μεγάλη εικόνα. Μέχρι το 2025, η Ευρώπη ίσως πρέπει να απορροφήσει μέχρι και 100 εκατ. πρόσφυγες που προσπαθούν να γλιτώσουν από φυσικές καταστροφές, εκτός από τους πρόσφυγες από ανθρωπιστικές κρίσεις, και τους μετανάστες για λόγους εργασίας. Αυτό δεν θα αποτελέσει αποκλειστικά ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα, θα επηρεάσει και την Ρωσία επίσης. Πώς μπορεί να προετοιμαστεί η χώρα; Πώς μπορεί να αποφύγει την μαζική ξενοφοβία που θα μπορούσε να προκύψει ως απάντηση στην εισροή προσφύγων; Τι θα συνέβαινε στο καθεστώς σε αυτή την περίπτωση;
Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι η γήρανση του πληθυσμού της Ρωσίας. Μέχρι το 2030, η Ρωσία θα έχει τόσους συνταξιούχους όσους και αρτιμελείς εργαζόμενους, κάτι που θα φέρει την κατάρρευση του συνταξιοδοτικού συστήματος. Σε κάθε περίπτωση, το συνταξιοδοτικό σύστημα όπως το ξέρουμε σήμερα, θα πάψει να υπάρχει.
Μια περαιτέρω τάση είναι ότι καθώς το κράτος γίνεται όλο και πιο αυτάρκες και αδιαφορεί για τα δεινά των πολιτών του, υπάρχει μικρότερη βοήθεια από τα ψηλά και οι σχέσεις στην κοινωνία γίνονται όλο και πιο οριζόντιες.
Με άλλα λόγια, η ρωσική αστική κοινωνία δεν θα σταματήσει να βοηθάει τους άπορους, άρρωστους και αγράμματους, ακόμη κι αν όλες οι ΜΚΟ κηρυχθούν "ξένοι πράκτορες”. Θα υπάρξει μεγαλύτερη αυτοοργάνωση. Νέα κέντρα νομιμότητας θα προκύψουν, όχι για να αμφισβητήσουν το κράτος, αλλά για να καλύψουν τα κενά εκεί που είναι απών. Είναι το κράτος έτοιμο για τέτοιες εξελίξεις; Ποιες είναι οι σκέψεις του επί του θέματος; Το πιο πιθανό είναι ότι δεν έχει καμία.
Προκειμένου να καταλάβουμε πώς θα ζήσουμε καλύτερα στο μέλλον, θα πρέπει πρώτα να σκεφτούμε τι είδους μέλλον δεν θέλουμε να δούμε -να φανταστούμε όχι την Ρωσία που θέλουμε να δούμε το 2030, αλλά την Ρωσία που δεν θέλουμε να δούμε.
Η τωρινή ρωσική οικονομική, πολιτική και πνευματική κρίση, είναι τόσο βαθιά που πρέπει να αρχίσουμε από τα αρνητικά. Κανένας εκσυγχρονισμός, καμία σημαντική αλλαγή, συμπεριλαμβανομένης της οικονομίας, είναι δυνατή εντός του σημερινού πολιτικού πλαισίου με όλους τους πολιτικούς περιορισμούς.
Η περεστρόικα του Gorbachev απέτυχε στο βαθμό που ήταν σε ένα πλαίσιο στενών παραμέτρων του σοσιαλισμού, αλλά πέτυχε στο να καθιερώσει έναν φορέα πιθανής εξέλιξης. Και, όπως όλοι οι άλλοι ρωσικοί εκσυγχρονισμοί, ξεκίνησε από την κορυφή. Δεν υπάρχουν άλλες επιλογές. Επιτρέψτε μου να το θέσω πιο κυνικά και αποφασιστικά: Θα υπήρχε αλλαγή εάν κανένας δεν είχε επιτρέψει την δημοκρατία; Η απάντηση είναι, όχι.
Σε αυτό το πανάρχαιο δράμα, οι άνθρωποι ως επί το πλείστον απλώς μένουν σιωπηλοί, όπως στο τέλος του παιχνιδιού του Pushkin, Boris Godunov.
Στην καλύτερη περίπτωση, μέλη της μεγάλης κοινωνικής ομάδας που θα μπορούσαμε να αποκαλούμε "μετά την Κριμαία πλειονότητα”, απλώς ανοίγουν το στόμα τους για να φωνάξουν "σωστή απόφαση”. Ακόμη και οι διαδηλώσεις των φορτηγατζήδων, δεν προχώρησαν πιο πέρα από τις αδύναμες προσπάθειές τους να οδηγήσουν κάποιους δευτερεύοντες παράγοντες να λογοδοτήσουν, όπως τον ολιγάρχη Arkady Rotenberg ή τον πρωθυπουργό Dmitry Medvedev, ενώ απηύθυναν έκκληση στον πρόεδρο για βοήθεια.
Επομένως, όσο οι κοινωνικές διαμαρτυρίες της Ρωσίας δεν κατευθύνονται εναντίον του συστήματος αλλά προσφεύγουν σε μια ανώτερη αρχή, η μόνη αλλαγή θα έλθει από μια μειοψηφία στην Μόσχα. Η μειοψηφία λήψης αποφάσεων που θέλει τον εκσυγχρονισμό πρέπει να είναι στον πυρήνα του καθεστώτος, στο Κρεμλίνο και στην Παλιά Πλατεία, στην έδρα της προεδρικής διοίκησης.
Στο μεταξύ, όλοι είναι σε αναμονή. Κανείς δεν ξέρει πόσος χρόνος θα περάσει προτού το καθεστώς και η κοινωνία βγουν από την αίθουσα αναμονής.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου