European Council on Foreign Relations
Του Sebastian Dullien
Όταν η συζήτηση στο Βερολίνο στρέφεται σε ένα πιθανό Grexit αυτές τις ημέρες, η αντίδραση σπάνια είναι κάτι περισσότερο από ένα σήκωμα των ώμων. Ενώ οι περισσότεροι από όσους βρίσκονται κοντά σε υπουργεία και κύκλοι του Βερολίνου τοποθετούν τώρα τις πιθανότητες εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη κοντά στο 40%-50%, η αποχώρηση μικρότερων κρατών-μελών έχει χάσει την ικανότητά της να φοβίζει. Αξιωματούχοι και κυβερνητικοί πολιτικοί φαίνεται να πιστεύουν ότι με τον ESM, τις αρνητικές αποδόσεις των γερμανικών ομολόγων χάρη στην ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ και την ανακοίνωση της ΕΚΤ για πιθανές αγορές ομολόγων των χωρών σε κρίση με βάση το πρόγραμμα ΟΜΤ, οποιαδήποτε βίαιη εκροή κεφαλαίων από άλλες περιφερειακές χώρες όπως η Πορτογαλία ή η Ισπανία, θα μπορούσε να μετριαστούν γρήγορα με τα υφιστάμενα μέσα.
Σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις, ορισμένοι αξιωματούχοι δηλώνουν ακόμη ότι ένα Grexit μπορεί να είναι καλό πράγμα. Πρώτον, θα διδάξει στις άλλες χώρες της ευρωζώνης και στους ψηφοφόρους αυτών ένα μάθημα. Εάν η Ελλάδα οδηγηθεί εκτός ευρωζώνης, η οικονομία της θα βρεθεί σε ακόμη βαθύτερη κρίση και σε υπερπληθωρισμό. Κανείς λογικός δεν θα παίξει άλλη φορά με το να φύγει από το ευρώ, και οι ψηφοφόροι από την Ισπανία μέχρι την Ιταλία θα αποφύγουν να ψηφίσουν λαϊκιστικές π ου αμφισβητούν τα μέτρα λιτότητας ή ακόμη και την ιδιότητα μέλους του ευρώ. Σύμφωνα με αυτή την αφήγηση, ένα πλήγμα για την Ελλάδα υπό την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, θα μπορούσε επίσης να είναι ένα πλήγμα για το Podemos στην Ισπανία, για το Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία και το Sinn Fein στην Ιρλανδία.
Επιπλέον, θα μπορούσε κανείς να εκμεταλλευτεί τη στιγμή για να πιέσει προς μια περαιτέρω ενοποίηση της ευρωζώνης. Εάν οι αγορές στραφούν εναντίον ορισμένων ασθενέστερων κρατών μελών μετά από ένα Grexit, θα μπορούσε να υπάρξει λιγότερη αντίσταση μεταξύ των υπολοίπων, στο να εκχωρήσουν περαιτέρω κυριαρχία στις Βρυξέλλες για τα δημοσιονομικά.
Ενώ αυτή η αφήγηση φαίνεται να κερδίζει οπαδούς μέρα με την μέρα, μερικές από τις βασικές υποθέσεις είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενες με μια προσεκτική ματιά. Ας επικεντρωθώ στην οικονομική πτυχή μιας εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ. Δεν είναι καθόλου σαφές ότι ένα Grexit θα μετατραπεί σε μια παρατεταμένη καταστροφή μεσοπρόθεσμα. Στην πραγματικότητα, υπάρχει ένα ιστορικό προηγούμενο το οποίο αποδεικνύει ότι ακόμη και χαοτικές χρεοκοπίες και υποτιμήσεις, δεν μετατρέπονται σε βαθιά και παρατεταμένη ύφεση. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η Αργεντινή προσπάθησε απεγνωσμένα για κάποιο χρονικό διάστημα να εξυπηρετήσει το χρέος της και να εφαρμόσει τα προγράμματα λιτότητας που επέβαλε το ΔΝΤ. Τελικά, μετά από χρόνια ύφεσης και μεγάλης αύξησης της ανεργίας, στις αρχές του 2002 η χώρα χρεοκόπησε και βγήκε από την νομισματική σύνδεση (μια διευθέτηση με βάση την οποία το πέσο είχε συνδεθεί με το αμερικανικό δολάριο και υπό την οποία η οικονομία της Αργεντινής ήταν σε μεγάλο βαθμό «δολαριοποιημένη»). Οι διεθνείς επενδυτές ήταν έξω φρενών και Ο Economist προέβλεψε ότι η χώρα θα οδηγούνταν σε υπερπληθωρισμό και σε μόνιμη κρίση.
Ακριβώς το αντίθετο συνέβη: αν και χρειάστηκε κάποιος χρόνος για να τακτοποιηθεί ο αφερέγγυος τραπεζικός κλάδος, ήδη στο τρίμηνο μετά από την χρεοκοπία και την υποτίμηση, η οικονομία της Αργεντινής εμφάνισε τις πρώτες ενδείξεις ανάκαμψης. Μέχρι το μέσον του έτους, είχε ξεκινήσει μια νέα διαδικασία ανάπτυξης. Ο πληθωρισμός αυξήθηκε, αλλά οι τιμές σταθεροποιήθηκαν μετά από λίγο διάστημα. Ο υπερπληθωρισμός που προβλεπόταν, δεν ήρθε ποτέ. Εάν συγκρίνουμε την Αργεντινή με την Ελλάδα, βλέπουμε ότι η κρίση της Αργεντινής ήταν πολύ πιο σύντομη και λιγότερο σοβαρή από ό,τι έχει βιώσει μέχρι τώρα η Ελλάδα με τα προγράμματα της τρόικας (βλέπε γράφημα).
Ασφαλώς, όλα αυτά δεν ήταν σαν μια χαλαρή βόλτα. Το πέσο υποτιμήθηκε κατά 75%. Οι αποταμιεύσεις της μεσαίας τάξης της Αργεντινής εξαφανίστηκαν και η φτώχεια αρχικά αυξήθηκε περαιτέρω εξαιτίας της αύξησης των τιμών εισαγωγής. Αλλά με τα χρόνια, μετά από την υποτίμηση, η ανεργία υποχώρησε κατακόρυφα, η φτώχεια μειώθηκε και τα κατά κεφαλήν εισοδήματα στην Αργεντινή, αυξήθηκαν πιο γρήγορα από ό,τι στη γειτονική Βραζιλία (για την Αργεντινή, αυτή η ανάκαμψη δεν αποδείχθηκε σταθερή μακροπρόθεσμα, καθώς αργότερα οι λαϊκιστικές κυβερνήσεις που βρέθηκαν στην εξουσία εφάρμοσαν πολιτικές οι οποίες διάβρωσαν όλα τα κέρδη που επιτεύχθηκαν μέσω της υποτίμησης.
Η Ελλάδα μπορεί να μην είναι η Αργεντινή. Η Αργεντινή επωφελήθηκε από μια άνθιση των τιμών των commodities στα χρόνια μετά από την υποτίμηση. Αλλά υπήρξε σειρά παραλληλισμών στην προ κρίσης μακροοικονομική τους κατάσταση. Και εάν βλέπουμε ότι η Αργεντινή κατάφερε να διεξάγει μια (σχετικά) επιτυχημένη χρεοκοπία και έξοδο από μια σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία, το επιχείρημα ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να το κάνει αυτό εξαιτίας των αδύναμων θεσμικών της οργάνων, ξαφνικά φαίνεται πολύ λιγότερο πειστική.
Ωστόσο, εάν η έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη αποδειχθεί ότι δεν είναι καταστροφή, οι υπολογισμοί της γερμανικής ελίτ θα μπορούσαν να αποτύχουν: τι νομίζετε ότι θα συμβεί στους ευρωσκεπτικιστές λαϊκιστές στην υπόλοιπη ευρωζώνη εάν η ελληνική οικονομία ανακάμψει μέσα σε ένα χρόνο από το Grexit; Και εάν μια τέτοια έξοδος από την ευρωζώνη δεν εμπνέει πλέον φόβο μεταξύ των περιφερειακών χωρών, πώς μπορεί να πείσει κανείς τις αγορές ότι ένα Grexit αφορά την Ελλάδα, και μόνο αυτή;
Στο τέλος, είναι ένα πράγμα να πειστεί κανείς ότι έχει έναν αερόσακο παγκόσμιας κλάσης και προστασία επιβατών στο αυτοκίνητό του, και άλλο το να μείνει μέσα στο αυτοκίνητο σε ένα crash test.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου