Tου Χάρη Φλουδόπουλου
Μπορεί η απόφαση της ρυθμιστικής αρχής ανταγωνισμού του Ισραήλ να οδηγήσει σε ναυάγιο τις προσπάθειες για ανάδειξη της Ανατολικής Μεσογείου σε νέα πηγή τροφοδοσίας ενέργειας για την ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης;
Το ερώτημα αυτό προκύπτει, μετά την απόφαση που εξέδωσε προ ημερών η αρχή ανταγωνισμού του Ισραήλ, η οποία «τάραξε τα νερά της Μεσογείου», μια περιοχής η οποία φιλοδοξεί υπό προϋποθέσεις να αποτελέσει μια από τις βασικές νέες πηγές ενεργειακής τροφοδοσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ποια είναι η απόφαση αυτή; Η αρχή ανταγωνισμού του Ισραήλ, εισηγήθηκε να ληφθούν μέτρα για την άρση του μονοπωλιακού – όπως υποστηρίζει – ελέγχου στα θαλάσσια κοιτάσματα φυσικού αερίου της χώρας, που έχουν παραχωρηθεί στις εταιρείες Noble Energy (ΗΠΑ) και Delek Group (Ισραήλ). Τι σημαίνει αυτή η εισήγηση με απλά λόγια;
Ότι θα πρέπει να απαγορευτεί η έρευνα και εκμετάλλευση του πεδίου φυσικού αερίου Λεβιάθαν – του μεγαλύτερου μέχρι στιγμής διαπιστωμένου κοιτάσματος της ευρύτερης περιοχής περιλαμβανομένης και της Κύπρου – μέχρις ότου οι δύο εταιρείες παραχωρήσουν μερίδια που κατέχουν.
Η μετοχική σύνθεση της κοινοπραξίας που έχει αναλάβει το Λεβιάθαν έχει ως εξής: Noble 39,66%, Delek Drilling& Avner Oil Exploration (θυγατρικές της Delek) από 22,67% και Ratio Oil Exploration 15%.
Σύμφωνα με την εισήγηση της ρυθμιστικής αρχής «η είσοδος της Delek και της Noble στο Λεβιάθαν δημιούργησε μια κατάσταση κατά την οποία οι εταιρείες αυτές ελέγχουν όλα τα αποθέματα αερίου του κράτους του Ισραήλ».
Η ίδια αρχή, μάλιστα, προχώρησε σε ανάκληση συμβιβαστικής πρότασης που είχε κατατεθεί, βάσει της οποίας οι δύο εταιρείες θα μπορούσαν να διατηρήσουν τον έλεγχο στο γιγαντιαίο πεδίο Λεβιάθαν, εφόσον παραχωρούσαν μερίδια που κατέχουν σε άλλα πεδία. Αρχικά είχε προταθεί να παραχωρήσουν τα μερίδιά τους σε δύο μικρότερα πεδία τα Tanin & Karish, ενώ νεώτερες πληροφορίες έφεραν την ανεξάρτητη αρχή να συζητά την παραχώρηση του μεριδίου που κατέχουν οι Noble και Delek στο δεύτερο μεγαλύτερο πεδίο αερίου του Ισραήλ, το Tamar.
Η υπόθεση
Η έρευνα μεταξύ της ρυθμιστικής αρχής ανταγωνισμού για το κατά πόσο υφίσταται μονοπωλιακός έλεγχος των κοιτασμάτων του Ισραήλ από τις δύο εταιρείες, βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και τρία χρόνια ωστόσο έγινε ευρύτερα γνωστή μόλις πριν από λίγες ημέρες όταν και έγιναν οι επίσημες ανακοινώσεις για την εισήγηση.
Αν και πριν την έκδοση τελικής απόφασης αναμένεται να υπάρξει ακρόαση των εταιρειών, κατά την οποία δεν αποκλείεται να υπάρξει ένα νέο σχέδιο συμβιβασμού, ωστόσο οι μετοχές των δύο εταιρειών έχασαν σημαντικά ποσοστά καθώς υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να απωλέσουν ένα από τα σημαντικότερα περιουσιακά τους στοιχεία.
Σημειώνεται ότι το πεδίο Λεβιάθαν είναι μία από τις μεγαλύτερες υπεράκτιες ανακαλύψεις φυσικού αερίου της τελευταίας δεκαετίας, με εκτιμώμενο μέγεθος των αποθεμάτων στα 622 δις κυβικά μέτρα. Η παραγωγή αερίου από το κοίτασμα αναμενόταν να ξεκινήσει από το 2018 ενώ το αρχικό ύψος της επένδυσης υπολογίζεται στα 6,5 δις δολάρια.
Η παραχώρηση στις δύο εταιρείες των δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης των πεδίων που οδήγησε στην ανακάλυψη του γιγαντιαίου κοιτάσματος Λεβιάθαν, έγινε χωρίς προηγουμένως να δοθεί η επίσημη έγκριση της ρυθμιστικής αρχής ανταγωνισμού, υπό τον όρο ότι Noble και Delek θα παραχωρούσαν τα πεδία Tanin & Karish που έχουν συνολικά αποθέματα περίπου στο ένα τρίτο του μεγέθους του Λεβιάθαν. Η απόφαση αυτή είναι που τροποποιήθηκε από την αρχή ανταγωνισμού, η οποία υποστήριξε ότι υπάρχει αλλαγή των δεδομένων.
Κύπρος
Τις εξελίξεις όπως είναι φυσικό παρακολουθεί στενά η Κύπρος, τα κοιτάσματα της οποίας συναθροιζόμενα με τα αποθέματα του Ισραήλ μπορούν εν δυνάμει να συνδυαστούν και να αποτελέσουν μια μεγάλη ενεργειακή δεξαμενή για εξαγωγές φυσικού αερίου κυρίως προς τη «διψασμένη» για φυσικό αέριο Ευρώπη.
Μάλιστα το φθινόπωρο πρόσφατα έγιναν οι πρώτες διερευνητικές επαφές ώστε οι αρχικές εξαγωγές του αερίου της ανατολικής Μεσογείου να γίνουν με τη χρήση των υφιστάμενων υποδομών της Αιγύπτου.
Βεβαίως οι εξελίξεις στο Ισραήλ και το πιθανό πάγωμα των ερευνών στο Λεβιάθαν θα μπορούσε να οδηγήσει σε συνολικό πάγωμα των ερευνών στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, αφού από μόνα τους τα κοιτάσματα της Κύπρου (τουλάχιστον αυτά που έχουν διαπιστωθεί) δεν επαρκούν για να δικαιολογήσουν τις απαραίτητες επενδύσεις για εξαγωγές. Επίσης πιθανή αρνητική εξέλιξη στο Ισραήλ, σύμφωνα με κάποιους αναλυτές εκτιμάται ότι θα μπορούσε να παγώσει το ενδιαφέρον της Noble Energy που είναι μέτοχος και στο κοίτασμα της Αφροδίτης, συνολικά για την περιοχή.
Πάντως από αναλυτές έχει διατυπωθεί και η αντίθετη άποψη, ότι δηλαδή θα μπορούσε το πρόβλημα στο Λεβιάθαν, να επισπεύσει τις έρευνες σε άλλα οικόπεδα της Κυπριακής ΑΟΖ.
Πιέσεις
Η απόφαση της ρυθμιστικής αρχής ανταγωνισμού του Ισραήλ πάντως έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από τις δύο εταιρείες και όχι μόνο. Οι εταιρείες έχουν προειδοποιήσει ότι εφόσον οριστικοποιηθεί η απόφαση τότε μια τέτοια εξέλιξη θα έδινε αρνητικό σήμα για το επενδυτικό κλίμα στο Ισραήλ, ενώ ο επικεφαλής της Noble C. Davidson έκανε λόγο για «κλίμα αβεβαιότητας». Μάλιστα δεν αποκλείεται σε περίπτωση που οριστικοποιηθεί η απόφαση να υπάρξει προσφυγή στη διεθνή διαιτησία.
Όμως και εντός του Ισραήλ διατυπώνονται ενστάσεις για την απόφαση. Σύμφωνα με την γενική διευθύντρια του υπουργείου εθνικών υποδομών, ενέργειας και υδάτων Orna Hozman-Bechor, δε συντρέχουν οι απαραίτητες προϋποθέσεις που να δικαιολογούν την εισήγηση της αρχής, ενώ η ίδια προσθέτει ότι θα μπορούσαν να προκληθούν σημαντικές και θεμελιώδεις ζημιές στον ενεργειακό τομέα του Ισραήλ, όπως μετέδωσε η εφημερίδα Jerusalem Post.
Επίσης σύμφωνα με την Haaretz, το υπουργείο εξωτερικών των ΗΠΑ, εξέφρασε με δήλωση του εκπροσώπου, την υποστήριξη της Ουάσιγκτον στην προώθηση των συμφωνιών για την εκμετάλλευση των θαλάσσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου της Μεσογείου. Το θέμα φέρεται να συζητήθηκε και στη συνάντηση του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχουμ με τον αμερικανό υπουργό εξωτερικών Τζον Κέρι.
Πιστεύουμε ότι οι συμφωνίες αυτές θα προωθήσουν την ενεργειακή ασφάλεια στην περιοχή, ανέφερε ο εκπρόσωπος του Στέητ Ντιπάρτμεντ.
Οριστική απόφαση
Η οριστική απόφαση που πιθανόν να καθορίσει τις εξελίξεις για ολόκληρη την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, αναμένεται εντός του Ιανουαρίου και αφού προηγηθεί η ακρόαση των δύο εταιρειών στην αρχή ανταγωνισμού.
Κάποιοι αναλυτές συνδέουν τις αποφάσεις και με τις επικείμενες εκλογές που είναι προγραμματισμένες για το Μάρτιο στο Ισραήλ, καθώς το ζήτημα έχει εισέλθει και στην πολιτική ατζέντα.
Ένα από τα κεντρικά ζητήματα που εγείρονται αφορά στην τιμή που θα πληρώνει η κοινοπραξία Delek & Noble στην Ηλεκτρική Εταιρεία του Ισραήλ για το αέριο που θα διαθέτει. Και αξίζει να αναφερθεί ότι αυτή τη στιγμή η Εταιρεία Ηλεκτρισμού αγοράζει το φυσικό αέριο στα 5,5 δολάρια /mmbtu, δηλαδή σε τιμή από 50 έως 70% χαμηλότερη από το κόστος που πληρώνει για φυσικό αέριο η Ε.Ε.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου