19.07.2014
Η συγκυρία, η ταυτόχρονη δηλαδή ψυχροπολεμική ένταση στις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Ρωσία αλλά και με την Κίνα, θέτει το ερώτημα αν η Ομάδα BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική) μπορεί να μεταλλαχθεί σε μια παγκόσμια συσπείρωση αμφισβήτησης της παντοδυναμίας της Ουάσιγκτον. Αν, για παράδειγμα, μια νέα αναπτυξιακή τράπεζα με έδρα τη Σαγκάη με ιδρυτή την ομάδα BRICS μπορεί να υποκαταστήσει την ελεγχόμενη από τις ΗΠΑ Παγκόσμια Τράπεζα προσφέροντας στήριξη απαλλαγμένη από πολιτικά προαπαιτούμενα.
Στις πραγματικές του διαστάσεις το ερώτημα συνίσταται στο κατά πόσον η Κίνα κάνει ελιγμούς για να πετύχει μια συνολική συγκατοίκηση - συνύπαρξη με τις ΗΠΑ ή αν η ηγεσία του Πεκίνου έχει αποφασίσει ότι έχει εισέλθει σε μια δυναμική μη αντιστρέψιμης αντιπαλότητας με την Ουάσιγκτον.
Πρόκειται για ένα ερώτημα που δεν μπορεί να απαντηθεί εύκολα σήμερα. Αυτό όμως που μπορεί να αποτυπωθεί με σαφήνεια είναι οι βαριές υποθήκες που δεν επιτρέπoυν στην Ομάδα BRICS να αμφισβητήσει την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ:
Πρώτον, τόσο η Ρωσία όσο και η Ινδία θεωρούν στρατηγική απειλή την εγκαθίδρυση ηγεμονίας της Κίνας στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού.
Δεύτερον, όλα τα μέλη της Ομάδας καταγράφουν σοβαρή αμφισβήτηση της περιφερειακής τους πρωτοκαθεδρίας από τα κράτη της περιοχής.
Από το Τόκιο μέχρι το Ανόι, την Ταϊπέχ και τη Σεούλ ένα ευρύ μέτωπο χωρών βλέπει με ανησυχία την ισχυροποίηση της Κίνας και επιθυμεί τη μεγαλύτερη δυνατή εμπλοκή των ΗΠΑ στην εγγύηση των περιφερειακών ισορροπιών.
Στην πρώην ΕΣΣΔ η πρωτοκαθεδρία της Ρωσίας είτε αμφισβητείται συγκρουσιακά, όπως στην Ουκρανία σήμερα και τη Γεωργία παλιότερα, είτε επιβάλλεται μέσω αυταρχικών καθεστώτων -Λευκορωσία και Καζαχστάν- με αβέβαιη την επόμενη μέρα μιας αναπόφευκτης μεταπολίτευσης.
Ακόμη και στη μακρινή Νότια Αμερική, χώρες όπως η Αργεντινή, η Βενεζουέλα και η Κολομβία δυσφορούν για τις περιφερειακές φιλοδοξίες της Βραζιλίας.
Αλλωστε, αν οι γεωπολιτικές καταγραφές είναι περίπλοκες και βαρετές, οι εικόνες του Μουντιάλ είναι πιο εύγλωττες: Στην Αργεντινή πανηγύριζαν όταν η Γερμανία συνέτριψε με 7-1 τη Βραζιλία και την Κυριακή στο Μαρακανά οι Βραζιλιάνοι φίλαθλοι ζητωκραύγαζαν υπέρ της Εθνικής Ομάδας της Γερμανίας! Την ίδια ώρα στον Νότο της Ευρωζώνης οι τηλεθεατές φίλαθλοι προσεύχονταν υπέρ της Αργεντινής, όχι κυρίως από θαυμασμό στην ποδοσφαιρική υπεροχή της χώρας, αλλά ως αλληλεγγύη των χωρών που έζησαν ή ζουν στη σκιά της χρεοκοπίας.
Η εικόνα της Ουάσιγκτον που συγκρούεται ταυτόχρονα με τη Ρωσία στην Ουκρανία, με την Κίνα για τις αμφισβητούμενες θαλάσσιες ζώνες στον Ειρηνικό και με τη Γερμανία για την ηλεκτρονική παρακολούθηση-κατασκοπία είναι ο ένας συρμός που δεν πρέπει να κρύψει τον άλλο: Οι αντιπαλότητες μεταξύ Μόσχας και Νέου Δελχί από τη μια μεριά και Πεκίνου από την άλλη είναι εξίσου σοβαρές, ενώ η αρνητική τοποθέτηση απέναντι στη Βραζιλία και τη Γερμανία στη Λατινική Αμερική και τον Νότο της Ευρωζώνης αντίστοιχα είναι εξίσου αν όχι πλέον ισχυρότερη από τον ιστορικό αντιαμερικανισμό.
Στα παραπάνω δεν υπάρχει τίποτε το καινούργιο: Από τον 15ο αιώνα η Πορτογαλία είναι σύμμαχος της Αγγλίας απέναντι στην Ισπανία, ενώ για δύο αιώνες η προτεσταντική Γερμανία του Βορρά ήταν σύμμαχος της καθολικής Γαλλίας απέναντι στην επίσης καθολική Αυστρία.
Η πρωτοβουλία κινήσεων δεν βρίσκεται στην Ομάδα BRICS αλλά στην Ουάσιγκτον: Μόνον μια κατάχρηση του προβαδίσματος και της υπεροχής της Ουάσιγκτον θα έσβηνε τις υποθήκες και θα επέτρεπε τη μετάλλαξη της Ομάδας σε Συμμαχία αμφισβήτησης της Μόνης Υπερδύναμης.
Με άλλα λόγια, αν και κατά πόσον η περιφρούρηση του προβαδίσματος των ΗΠΑ γίνει δυναμική αυτοεκπληρούμενης προφητείας.
(του Γιώργου Καπόπουλου, από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ")
πηγή
Δημοσίευση σχολίου