LE MONDE του Hugh Pope
Η Τουρκία βρίσκεται σε ισχυρή θέση στην περιφερειακή και διεθνή σκηνή. Η εύρωστη οικονομία της αγοράς, η δύναμη της δημοκρατίας της, η πολιτιστική της επιρροή και η περιθωριοποίηση των μακροχρόνιων απειλών, όπως ο ισλαμισμός, ο εθνοτικός εθνικισμός, ο μιλιταρισμός και ο αυταρχισμός, φαίνεται να επιβεβαιώνουν τη δόξα της.
Ωστόσο, οι Τούρκοι αρχίζουν να αναρωτιούνται μήπως η τύχη τους αλλάξει.. Η θερμοκρασία ανεβαίνει στη Μέση Ανατολή, και τα ανατολικά σύνορα της Τουρκίας δεν είναι χωρίς ενδιαφέρον. Όλα ήταν πιο απλά στην αρχή της δεκαετίας του 2000, όταν η Τουρκία μπορούσε να είναι ουδέτερη. Είτε με το Ισραήλ, είτε με το Ιράν, διατήρησε το άνοιγμα των οικονομικών συνόρων της και ενθάρρυνε την ολοκλήρωση των υποδομών μεταξύ των γειτονικών χωρών και τη δημιουργία μιας περιφερειακής ζώνης ελεύθερων ανταλλαγών. Αυτή η πολιτική των “μηδενικών προβλημάτων” είναι, πλέον, ένα μακρινό ιδανικό.
Η συνεργασία, οι σχέσεις με το Ιράν έχουν μετατραπεί σε αντιπαλότητα για την επιρροή στον αραβικό κόσμο. Και οι δύο υπερασπίζονται αντιστοίχως τα συμφέροντα των σουνιτών και των σιιτών και έχουν αντίθετες θέσεις στην ΝΑΤΟϊκή πρόταση για την αντιπυραυλική άμυνα. Οι σχέσεις με το Ιράκ, που χαρακτηρίζονται ήδη απο μια προσπάθεια συναντίληψης με όλες τις πολιτικές παρατάξεις, έχουν χειροτερέψει. Η Άγκυρα έχει υποστεί ένα πλήγμα μετά την ήττα της παράταξης που υποστήριζε στις ιρακινές εκλογές, προς όφελος της προσέγγισης της Βαγδάτης με την Τεχεράνη και τη Δαμασκό.
Η Τουρκία υποστήριξε τους επαναστάτες της πλατείας Ταχρίρ, οι οποίοι εκτιμούν το χάρισμα του πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν, αλλά είναι, ωστόσο, σαφές: θέλουν να ακολουθήσουν ένα αιγυπτιακό μοντέλο, και όχι τουρκικό. Δυσπιστούν, επίσης, στη φιλοδοξία της Τουρκίας να αναλάβει το ρόλο του ηγέτη του αραβικού κόσμου. Η υποβάθμιση των τουρκοϊσραηλινών σχέσεων, απο το 2009, έχει βελτιώσει την εικόνα της Τουρκίας στον αραβικό κόσμο, κινδυνεύει, ωστόσο, μακροπρόθεσμα, να απειλήσει τις σχέσεις της με τον αμερικανό σύμμαχό της.
Απο όλες της αναταραχές της “αραβικής άνοιξης”, τα προβλήματα της γειτονικής Συρίας επηρεάζουν ιδιαίτερα την Τουρκία. Η τουρκική υποστήριξη της συριακής αντιπολίτευσης έχει μετατραπεί σε μια ακριβή συμφωνία για άμεση αντιπαράθεση. Η Άγκυρα δεσμεύθηκε απο τις διεθνείς πιέσεις υπέρ μιας επέμβασης η οποία θα καταστρέψει τη φήμη του ουδέτερου και θα τη φέρει σε άμεση σύγκρουση, κυρίως, με το Ιράν.
Η προσέγγιση της Τουρκίας προς την Ευρώπη φαίνεται να σταματά. Η έλλειψη προόδου πάνω στα 35 κεφάλαια των διαπραγματεύσεων, επιβαρυνόμενη απο την τουρκική απόφαση να διακόψει κάθε διάλογο με την Κύπρο όταν θα αναλάβει την εκ περιτροπής προεδρία τον Ιούλιο, σηματοδοτεί αληθινή οπισθοδρόμηση. Οι κοροϊδίες των τούρκων πολιτικών και η δυσπιστία κάποιων Ευρωπαϊκών κρατών, στην κορυφή των οποίων βρίσκεται ο γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί, υποδαυλίζουν τις δυσκολίες. για την Τουρκία. Η Ε.Ε. είναι εχθρική, δυσλειτουργική και βυθισμένη στην κρίση του Ευρώ. Οι Βρυξέλλες βλέπουν με κακό μάτι την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία, τους φυλακισμένους δημοσιογράφους και την έλλειψη προόδου στο κουρδικό ζήτημα.
Ωστόσο, η Ε.Ε. είναι μια θεμελιώδης πλατφόρμα για την Τουρκία. Παρέχει περισσότερο απο το μισό του εμπορίου της και αντιπροσωπεύει τα τρία τέταρτα των άμεσων ξένων επενδύσεων.
Αντί να απαιτεί απο την Ε.Ε. τα δικαιώματα που δεν μπορεί να επιτύχει χωρίς να είναι μέλος, η Τουρκία πρέπει να χρησιμοποιήσει την περιφερειακή επιρροή της για επανασύνδεση με την Ευρώπη και συνεργασία στη Μέση Ανατολή. Με τον τρόπο αυτό η Άγκυρα θα πετύχει σοβαρές εγγυήσεις, ενώ η περιοχή γνωρίζει δυσκολίες και αγωνίζεται να πετύχει το σεβασμό που αξίζει στην Ευρώπη. Είναι σημαντικό η συνεργασία αυτή να ωφελήσει όλη την περιοχή.
Ο Hugh Pope είναι διευθυντής του προγράμματος Τουρκία/Κύπρος της International Crisis Group.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου