Χώρα αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου
Ευρώπη και Ρωσία τής παραδίδουν τον έλεγχο της διακίνησης
H Tουρκία ανέκαθεν πρόβαλλε το επιχείρημα -για να κερδίζει πόντους πολιτικά, οικονομικά και γεωστρατηγικά- ότι είναι η γέφυρα μεταξύ Δύσης και Ανατολής, Ευρώπης και Aσίας. O Τούρκος Πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν έχει όραμα να μετατρέψει τη χώρα του σε κομβικό σημείο μεταφοράς φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, αναβαθμίζοντας τη γεωστρατηγική της σημασία στη Δύση και τους Ευρωπαίους. Η στρατηγική Ερντογάν είναι ξεκάθαρη: Προσδοκά να αναδείξει την Τουρκία ως τη μεγαλύτερη περιφερειακή δύναμη στη Μέση Ανατολή και τον Καύκασο, αυξάνοντας το κύρος της και προσπαθώντας να διαδραματίσει ένα ρόλο διαμεσολαβητή ανάμεσα στις εντάσεις και διενέξεις στην περιοχή.
Παράλληλα, όμως, παίζει ανοικτά πλέον και με τη Ρωσία, διευρύνοντας τη συνεργασία μέσω ενεργειακών συμφωνιών με τη Μόσχα, ακόμη και στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας. Με την πολιτική που ακολουθεί, προσπαθεί να κρατήσει τις εύθραυστες και πολύ λεπτές ισορροπίες και να έχει τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά οφέλη.
Μεγάλες φιλοδοξίες
Τα τελευταία χρόνια, η Τουρκία υλοποιεί μια μεγάλη φιλοδοξία. Να χρησιμοποιήσει τη θέση της για να αναδειχθεί σε παγκόσμια δύναμη στο διεθνές ενεργειακό σύστημα. Ένα από τα ισχυρότερα διπλωματικά χαρτιά που χρησιμοποιεί ο Ερντογάν και οι συνεργάτες του, είναι ότι η Τουρκία είναι ένας από τους κυριότερους δρόμους - κόμβους του παγκόσμιου συστήματος ενέργειας. Η ίδια δεν διαθέτει σημαντικά κοιτάσματα πετρελαίου ή φυσικού αερίου, που θα μπορούσαν να την αναδείξουν ως πετρελαιοπαραγωγό χώρα. Γι’ αυτό και εκμεταλλεύεται τη θέση της και προβάλλει το επιχείρημα ότι βρίσκεται στο σταυροδρόμι, στο κέντρο του δικτύου των αγωγών, όχι μόνο αυτών που λειτουργούν αυτήν τη στιγμή αλλά και των άλλων που πρόκειται να λειτουργήσουν τα επόμενα χρόνια και να μεταφέρουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα της Μέσης Ανατολής και της Κασπίας προς την Ευρώπη.
Το μεγάλο της ατού
Αυτό είναι και το μεγάλο ατού της, το συγκριτικό πλεονέκτημά της, το οποίο και εκμεταλλεύεται στο έπακρον, προβάλλοντας συνεχώς και υπενθυμίζοντας συχνά την Ευρώπη ότι είναι η μόνη πιθανή λύση στην εξάρτηση των ευρωπαϊκών χωρών και οικονομιών από τη Ρωσία.
Μάλιστα, χρησιμοποιεί για το δικό της όφελος τις κατ’ επανάληψιν δηλώσεις της αξιωματούχων των ευρωπαϊκών χωρών και της ίδιας της Ε.Ε. ότι κύριος στόχος είναι να σταματήσει η εξάρτηση από την ενέργεια από τη Ρωσία και αυτές τις δηλώσεις οι Τούρκοι ξέρουν πολύ καλά πώς μπορούν να τις εκμεταλλεύονται.
Στενές σχέσεις με τη Μόσχα
Ωστόσο, η Τουρκία θέλει να τα πηγαίνει καλά και με έναν άλλο δυνατό παίκτη στο ενεργειακό σκηνικό. Τη Ρωσία. Η Μόσχα, επιχειρώντας ανοίγματα όχι μόνο ενεργειακά αλλά και οικονομικά, έκλεισε, λίγες ημέρες πριν τελειώσει το 2011, μια σημαντική ενεργειακή συμφωνία μεταξύ της τουρκικής εταιρείας ενέργειας Botas και της ρωσικής Gazprom με την υπογραφή στη Μόσχα συμφωνίας για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου South Stream. Ο αγωγός θα περνά από τα χωρικά ύδατα της Τουρκίας στη Μαύρη Θάλασσα.
Η συμφωνία αποκτά ιδιαίτερη αξία και σημασία, καθότι υπογράφτηκε παρουσία του Ρώσου Πρωθυπουργού, Βλαντιμίρ Πούτιν, του Τούρκου Υπουργού Ενέργειας, Τανέρ Γιλντίζ και του επικεφαλής της κρατικής εταιρείας της Ρωσίας Gazprom Aλεξέι Μίλερ.
Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς, ο αγωγός θα μεταφέρει φυσικό αέριο σε ευρωπαϊκές χώρες όπως οι Αυστρία, Σερβία, Ουγγαρία, Σλοβενία, Ιταλία, Κροατία, Σκόπια, Ελλάδα και Τουρκία μέσω της Τουρκίας, παρακάμπτοντας την Ουκρανία. Οι εκτιμήσεις κοστολογούν το όλο έργο στα 10 δισ. δολάρια και θα ολοκληρωθεί το 2015. Θα μεταφέρει 63 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου.
Παρακάμπτεται η Ουκρανία
Η συμφωνία μεταξύ των δύο κρατικών εταιρειών και κατ’ επέκτασιν των κυβερνήσεων των δύο χωρών θεωρείται σημαντική και για έναν άλλο σοβαρό λόγο. Παρακάμπτεται η Ουκρανία. Οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας δεν είναι καθόλου καλές, καθώς η Ρωσία επιβάλλει πολύ ψηλές τιμές στη χρήση του φυσικού αερίου, έτσι που η κυβέρνηση της Ουκρανίας δεν μπορεί να τις αντέξει. Να υπενθυμίσουμε ότι σε δυο τουλάχιστον περιπτώσεις η Ευρώπη επηρεάστηκε από αυτήν τη διένεξη, καθώς υπήρξε διακοπή της παροχής φυσικού αερίου σε ευρωπαϊκές χώρες.
Επίσης, να σημειώσουμε ότι η Ε.Ε., στα πλαίσια της απεξάρτησής της από τη Μόσχα, προωθεί και τον αγωγό «Nabucco», με τον οποίο θα μεταφέρεται φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη. Και εδώ είναι πάλι κερδισμένη η Τουρκία, καθώς σύμφωνα με τους σχεδιασμούς, ο αγωγός θα διασχίζει το έδαφός της. Ο αγωγός «Nabucco» θεωρείται ως η εναλλακτική πηγή ενέργειας και είναι συμπληρωματικός του «South Stream» εξαιτίας των μεγάλων αναγκών της Ευρώπης.
Ο «Ναμπούκο» θα διοχετεύει 31 δισ. κυβικά μέτρα αερίου στην Ευρώπη, περιορίζοντας την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Ήταν χωριστά τα σχέδια αγωγών στο παρελθόν
Μια σημαντική πτυχή σε όλα αυτά τα ζητήματα είναι ότι παλαιότερα Τουρκία και Ρωσία προωθούσαν σχέδια αγωγών ξεχωριστά, παρακάμπτοντας η μία την άλλη. Στο πρώτο σχέδιο του South Stream, ο αγωγός παρέκαμπτε τα χωρικά ύδατα της Τουρκίας περνώντας από την Ουκρανία, ενώ η Τουρκία προωθούσε αγωγούς φυσικού αερίου και πετρελαίου αποκλείοντας τη Ρωσία. Με τις τελευταίες συνεργασίες που έχουν γίνει, προωθείται μια κοινή ενεργειακή πολιτική στο θέμα των αγωγών.
Από τις εξελίξεις αυτές, εκτός από την Τουρκία φαίνεται ότι επωφελείται και η Ρωσία, καθώς στόχος της Μόσχας ήταν να βρει τρόπους να παρακάμψει την Ουκρανία, χώρα με την οποία έχει μεγάλες πολιτικές και οικονομικές διαφορές.
Ωστόσο, όπως σημειώνουν ενεργειακοί αναλυτές, η Τουρκία δεν διαθέτει δικά της κοιτάσματα και εξαρτάται από τα ρωσικά ή αυτά χωρών που επηρεάζονται από τη Μόσχα για να τροφοδοτήσει τους αγωγούς μεταφοράς φυσικού αερίου. Αυτό, σημειώνουν, δημιουργεί αυξημένους κινδύνους καθώς η Τουρκία εξελίσσεται σε κράτος - μεταφορέα φυσικού αερίου από τη Ρωσία, και όχι από τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία, όπως επιθυμεί η Δύση. Εκφράζονται φόβοι ότι τέτοιες συμφωνίες παραδίδουν τον έλεγχο της διακίνησης πετρελαίου και φυσικού αερίου στα χέρια της Τουρκίας.
ΤΗΣ ΧΡΥΣΩΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου