Αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός η ραγδαία βελτίωση και εμβάθυνση των σχέσεων Κύπρου – Ισραήλ, μετά την επιδείνωση των σχέσεων Τουρκίας – Ισραήλ που ώθησε το Τελ Αβίβ να κάνει ανοίγματα προς Κύπρο και Ελλάδα. Ιδιαίτερα, όμως, μετά την υπογραφή της Συμφωνίας για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Η πολιτική σημασία των Κύπρο – Ισραηλινών σχέσεων καταδεικνύεται από τον χαρακτηρισμό του Ισραήλ από τον Πρόεδρο Χριστόφια «ως σπουδαιότατου στρατηγικού εταίρου», χαρακτηρισμός που βασίζεται στην μέχρι τώρα αμοιβαία επωφελή στενή συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών σε πολλούς τομείς. Αυτές, λοιπόν, οι ραγδαία αναπτυσσόμενες σχέσεις τίθενται, στο παρόν στάδιο, μέσα στο πλαίσιο των καταιγιστικών εξελίξεων στον Αραβικό κόσμο και είναι μέσα σ’ αυτό που πρέπει να τις αξιολογήσουμε. Την ορθή ανάγνωση της σημασίας των εξελίξεων αυτών επιβάλλει η επιτακτική ανάγκη για σωστή χάραξη πολιτικής, λόγω των ανησυχιών που προκαλούν και των διλημμάτων που θέτουν.
Η ρευστότητα της κατάστασης εμφαίνεται από τα νέα δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί. Στην Αίγυπτο, η επανάσταση επικράτησε, ο Μουμπάρακ εκδιώχθηκε, υπάρχει προσωρινή Κυβέρνηση και προγραμματίζονται προεδρικές εκλογές για τον Σεπτέμβριο. Το θέμα είναι ποιοί θα τις κερδίσουν. Αν αυτοί είναι οι αδελφοί Μουσουλμάνοι και στους κόλπους τους επικρατήσουν ακραίοι Ισλαμιστές, θα σεβαστούν την Συνθήκη Ειρήνης με το Ισραήλ, για την ακύρωση της οποίας ακούγονται ήδη φωνές, ενώ πλανάται το ερώτημα ποια θα είναι η σχέση τους με την Χαμάς; Εξ άλλου, ο Αιγύπτιος ΥΠΕΞ Ναμπίλ αλ Άραμπι ανακοίνωσε ότι η χώρα του προτίθεται να ανοίξει την διάβαση της Ράφα προς την Λωρίδα της Γάζας, χαρακτηρίζοντας το κλείσιμο ως «ντροπή». Το άνοιγμα των συνόρων υποδηλώνει ανανέωση των σχέσεων της Αιγύπτου με την Χαμάς, γεγονός που προκαλεί ανησυχία στο Ισραήλ. Επιπλέον, ήταν η Αίγυπτος που μεσολάβησε για την συμφιλίωση Φατάχ και Χαμάς που επιτεύχθηκε με την υπογραφή συμφωνίας στο Κάιρο στις 4 Μαΐου 2011, για εγκαθίδρυση προσωρινής κυβέρνησης και ελεύθερες εκλογές του χρόνου. Η αντίδραση του Ισραήλ σ’ αυτή την νέα εξέλιξη ήταν άμεση. Από το Λονδίνο ο Πρωθυπουργός Νετανυάχου δήλωσε ότι «αυτό που συνέβη σήμερα στο Κάιρο είναι ένα τρομερό πλήγμα κατά της ειρήνης και μια μεγάλη νίκη της τρομοκρατίας». Αν λάβει κανείς υπόψη ότι η Παλαιστινιακή Αρχή εξαρτάται από την βοήθεια που λαμβάνει από την Ευρώπη και ότι πολλές χώρες της Δύσης αποστρέφονται την Χαμάς για τους γνωστούς λόγους, η Συμφωνία συμφιλίωσης θα δημιουργήσει προβλήματα, αν τηρηθεί βέβαια, πράγμα που πολλοί αμφιβάλλουν λόγω του χάσματος απόψεων των δύο πλευρών . Το μόνο βέβαιο είναι ότι θα οδηγήσει στην κατάρρευση των ειρηνευτικών συνομιλιών, και ίσως στην ψύχρανση των σχέσεων Αιγύπτου – Ισραήλ.
Στην Συρία διακυβεύονται μεγάλα συμφέροντα τόσο για την Δύση όσο και για το Ισραήλ. Παρόλη την διεθνή κατακραυγή για την αιματηρή καταστολή της εξέγερσης, πολλοί είναι αυτοί που προβληματίζονται, αναλογιζόμενοι την σταθερότητα στην περιοχή, έστω και αν αποφάσισαν να επιβάλλουν κυρώσεις. Στην Λιβύη το μέτωπο είναι ανοικτό και η έκβαση των εχθροπραξιών άδηλη.
Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον καλείται η Κύπρος να χαράξει πορεία. Κατ’ αρχήν, θα πρέπει να σταθμίσει τις κινήσεις της Τουρκίας, που με το δόγμα Νταβούντογλου περί νέο-οθωμανισμού κατόρθωσε να διεισδύσει στον Αραβικό κόσμο με επιτυχία, εκτός της Αιγύπτου. Βλέπουμε, όμως, τώρα μια αναδίπλωση και συνεχή προσαρμογή της πολιτικής της τόσο έναντι της Λιβύης, όσο και της Συρίας, όπου σταδιακά τάσσεται υπέρ των εξεγερθέντων. Οι σχέσεις της, εξάλλου, με τον Ιράν αποτελούν βαρίδι, ιδίως μετά την καταψήφιση του Αμερικανικού προσχεδίου στο Συμβούλιου Ασφαλείας του ΟΗΕ για αυστηρότερες κυρώσεις κατά του Ιράν. Επιπλέον, η υπερφίαλη πολιτική της, που ίσως παρουσιάσει εξάρσεις αν η νίκη του Ερντογκάν στις εκλογές του Ιουνίου είναι περίτρανη, πιθανόν να έχει σαν αποτέλεσμα να γίνει η Τουρκία ένα νέο Πακιστάν για τις ΗΠΑ. Όπως και αν έχουν τα πράγματα, μια επιδείνωση των σχέσεων της Τουρκίας με τους Άραβες γείτονες της, ιδίως την Συρία, δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην ότι θα αποβεί προς όφελος της Κύπρου.
Η Κύπρος , όμως, έχει άλλο πλεονέκτημα, την δυνατότητα να αξιοποιήσει την συμμετοχή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σαν μέλος της Ε.Ε. οι Άραβες την βλέπουν σαν γέφυρα προς την Ευρώπη. Αυτό απέδειξαν οι επαφές του ΥΠΕΞ Μάρκου Κυπριανού σε Συρία και Αίγυπτο. Μήπως αυτή η θέση δεν ενισχύεται και από την εδώ έλευση του Λίβυου ΥΠΕΞ Ομπέϊτι;
Εξάλλου, η πρόσφατη συνάντηση Ευρωπαίων Υπουργών Εξωτερικών με τον ΥΠΕΞ του Ισραήλ Αβιγκντόρ Λίμπερμαν στην Λεμεσό περίτρανα αποδεικνύει τις δυνατότητες που έχει η Κύπρος για ανάπτυξη πρωτοβουλιών που έχουν σχέση με τις εξελίξεις στην Βόρεια Αφρική και την Μέση Ανατολή.
Η εδώ παρουσία του κ. Λίμπερμαν έδωσε την ευκαιρία για μια ακόμη διμερή ανταλλαγή απόψεων, για την οποία ο Ισραηλινός ΥΠΕΞ εξέφρασε την ευαρέσκεια του, τονίζοντας την ικανοποίηση της χώρας του για το ψηλό επίπεδο των διμερών σχέσεων τόσο στο πολιτικό, όσο και το οικονομικό πεδίο. Εάν η Κύπρος θέλει να καταστεί ενεργειακό κέντρο και να μπορέσει ανενόχλητη να εκμεταλλευτεί τον υποθαλάσσιο της πλούτο, έχοντας σαν ασπίδα της το Δίκαιο της Θάλασσας, καλύτερος εταίρος από το Ισραήλ δεν υπάρχει. Αυτό βεβαίως δεν θα γίνει σε βάρος της φιλίας μας με τους λαούς των Αραβικών κρατών της περιοχής μας, που διψούν για ελευθερία, δημοκρατία και δικαιοσύνη. Η διατήρηση ισορροπιών στην βάση αρχών είναι για την Κύπρο επιταγή.
Δρ. Ανδρεστίνος Παπαδόπουλος, Πρέσβης ε.τ.
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου