Θα έχουν ρόλο οι στρατοί της Μ. Ανατολής στο μετασχηματισμό των κοινωνιών τους ;
Ο Σάμουελ Χάντιγκτον σε ένα βιβλίο του για τις σχέσεις κράτους και στρατού ‘’The State and the Soldier’’, γραμμένο στις αρχές της δεκαετίας του 1950, περιγράφει ότι η πλήρης εναρμόνιση και σύνδεση του στρατού, της κοινωνίας, των κρατικών θεσμών και της κρατούσας ιδεολογίας,
υπάρχει μόνο σε καθεστώτα με μεγάλο βαθμό αυταρχισμού ή ολοκληρωτισμού. Στις αστικές κοινοβουλευτικές δημοκρατίες, οι ένοπλες δυνάμεις διατηρούν μικρή πολιτική ισχύ, όση απαιτείται για να εκπληρώνουν τις στρατιωτικές αποστολές ή αντίστοιχες αποτροπής, που τους έχουν ανατεθεί από την εκάστοτε κυβέρνηση. Στις δημοκρατίες η πίτα της εξουσίας την οποία μοιράζονται οι πολιτικοί με τους στρατιωτικούς είναι ετεροβαρής υπέρ των πρώτων και αυτό φυσικά έχει γίνει αποδεκτό και τηρείται σε γενικές γραμμές από τις δυτικές δημοκρατίες.
Τα γεγονότα της Αιγύπτου και ο ρόλος του στρατού εκεί μας υπενθυμίζει ότι υπάρχουν κράτη όπως η Τουρκία και αρκετές αραβικές χώρες όπου ο στρατός έχει θεσμοθετηθεί ή έχει γίνει αποδεκτός σαν πυλώνας διατήρησης του καθεστώτος. Η αυξημένη ισχύς των στρατιωτικών σε αυτές τις χώρες προήλθε από τη στάση που τήρησαν στη διάρκεια της μεταποικιακής περιόδου, στα μέσα του προηγούμενου αιώνα (άνοδος Νάσερ το 1952 με την υποστήριξη του στρατού και εκδίωξη βασιλιά Φαρούκ) η οποία στη συνέχεια εδραιώθηκε από τη σύμπλευση με διεφθαρμένα καθεστώτα τύπου Μουμπάρακ, Μπεν Αλί κλπ. Να υπενθυμίσουμε ότι την εποχή εκείνη οι στρατιωτικοί ήταν στην κατηγορία των ελάχιστων μορωμένων και με εθνική συνείδηση πολιτών σε αυτές τις χώρες.
Η σημερινή κατάσταση βρίσκει το στρατό επιδιαιτητή στην Αίγυπτο και πιθανόν στη συνέχεια και σε άλλες χώρες της Μ. Ανατολής που βρίσκονται υπό μετάβαση. Τον ρόλο αυτό καλούνται να παίξουν ενώ βρίσκονται ήδη στις παρυφές της εξουσίας εδώ και μισό αιώνα και έχουν επωφεληθεί από αυτή τη σχέση. Οι αιγυπτιακές ένοπλες δυνάμεις έχουν πολλές επιχειρήσεις και τα στελέχη τους προνομιούχο θέση στην κοινωνία ενώ η μεσαία τάξη και οι φτωχοί επλήγησαν από τις ευρείες ιδιωτικοποιήσεις ακόμη και στην υγεία και παιδεία που προώθησε το καθεστώς Μουμπάρακ.
Όλα αυτά τα χρόνια αλλά ακόμη και τώρα οι δυτικές χώρες σκεπτόμενες κουτοπόνηρα υποστήριξαν τα καθεστώτα αυτά για να τα χρησιμοποιήσουν σαν buffer zone για την αποτροπή εθνικιστικών ή ισλαμιστικών καθεστώτων. Τώρα ένας αστάθμητος παράγοντας, η παρουσία των μαζών στο προσκήνιο, με πρωτοπορία νέους οι οποίοι επικοινωνούν ταχύτατα μέσω internet ή facebook ή sms, έχει αποσυντονίσει τους αναλυτές αλλά και τους πυλώνες εξουσίας στις χώρες αυτές όπως ο στρατός. Οι παραδοσιακές μέθοδοι τέθηκαν απέναντι σε πρωτόγνωρους τρόπους διείσδυσης. Αποτέλεσμα, σε 18 ημέρες κατέρρευσε καθεστώς 30 ετών.
Μένει να δούμε κατά πόσο οι στρατιωτικοί που αποτελούν τον τελευταίο πυλώνα στήριξης των μεταποικιακών καθεστώτων στη Μ. Ανατολή θα θυμηθούν την πατριωτική και λαϊκή τους καταβολή ή θα υποκύψουν στον πειρασμό διατήρησης προνομίων που απέκτησαν τα προηγούμενα χρόνια. Θα ενσωματωθούν στις πρωτοπορίες με τους νέους και τη διανόηση όπως έκαναν την δεκαετία του 1950 ή θα ταχθούν απέναντί τους; Θα επιδιώξουν τη διατήρηση των τεράστιων ανισοτήτων και των τωρινών παραγωγικών σχέσεων όπου η μεσαία τάξη απουσιάζει ή θα αναζητήσουν ρόλο μεταρρυθμιστή;
Ο Carl Schmitt, από τους κυριότερους θεωρητικούς του κράτους σημείωνε ότι ΄΄ κυρίαρχος είναι αυτός που αποφασίζει για την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης΄΄. Η εξέλιξη θα κριθεί από την πρωτοπορία που θα παρουσιάσει σε χρόνο ωρών ή ημερών πρόγραμμα και θα πείσει και ακόλουθα κινηθεί μαζί με τις μάζες για την εφαρμογή του. Ο στρατός θα ακολουθήσει ή θα αντιταχθεί. Στο μέτρο που γίνει το πρώτο υπάρχει ελπίδα μετασχηματισμού του σε εργαλείο πολιτικής αντί για δεκανίκι αρχηγίσκων μιας χρήσης όπως μέχρι τώρα. Σε αντίθεση περίπτωση οι εξεγέρσεις αυτές στη Μ. Ανατολή θα χαθούν μέσα στην ΄΄ακαθόριστη απεραντοσύνη των σκοπών τους΄΄, όπως γίνεται σε πολλές αντίστοιχες περιπτώσεις και τότε θα ξαναδούμε νέους δικτατορίσκους ένστολους ή ρασοφόρους.
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου