Αναπόφευκτα μετά από ατέρμονους κύκλους διακοινοτικών συνομιλιών, ακόμα και μετά την άνοδο στην εξουσία του Δημήτρη Χριστόφια τον Φεβρουάριο του 2008, το Κυπριακό εξακολουθεί να παραμένει σε τέλμα. Ταυτόχρονα διαφαίνεται ότι αυτό που αποκαλούμε «ο διεθνής παράγοντας» δεν θεωρεί την τουρκική πλευρά ως υπεύθυνη για τα αδιέξοδα, ενώ εντείνονται οι ανησυχίες για τις θέσεις του ΟΗΕ και την αναμενόμενη έκθεση του Γενικού Γραμματέα του Οργανισμού τον Νοέμβριο. Επιπρόσθετα δεν μπορούν να παραγνωρισθούν οι προθέσεις διαφόρων κύκλων της ΕΕ για προώθηση του απ’ ευθείας εμπορίου με την κατοχική οντότητα.
Είναι πολύ σημαντικό να διαγνωσθεί αφ΄ ενός η τουρκική πολιτική και αφ΄ ετέρου οι δικές μας αδυναμίες. Ακόμα και πριν από το 1974 αλλά και μεταγενέστερα εκείνο το οποίο ελέγετο κατ΄ επανάληψιν ήταν/είναι ότι η τουρκική πλευρά προωθεί τη διχοτόμηση της Κύπρου. Αυτό είναι ανακριβές. Η Τουρκία δεν αρκείται στην καθαρή διχοτόμηση, αντίθετα υποστηρίζει τον διαμελισμό της Κύπρου σε δύο συνιστώντα κρατίδια και την ταυτόχρονη δημιουργία μιας νέας πολιτειακής οντότητας ούτως ώστε οι αποφάσεις που να λαμβάνονται να τυγχάνουν της έγκρισης και των δύο πλευρών. Έτσι, κατ΄ ουσίαν οποιαδήποτε σημαντική απόφαση πάντοτε θα περνά από την έγκριση της τουρκικής πλευράς. Στο παρόν στάδιο η Τουρκία (πέραν των συνεχών αμφισβητήσεων του νόμιμου κράτους περιλαμβανομένου και της θαλάσσιας οικονομικής ζώνης) προσπαθεί να προωθήσει την αναβάθμιση της κατοχικής οντότητας και την εξίσωσή της με την Κυπριακή Δημοκρατία. Αυτό θα είναι ένα ακόμα βήμα προς την υλοποίηση του στόχου της Τουρκίας για διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη δημιουργία μιας νέας πολιτειακής οντότητας.
Για την υλοποίηση των στόχων της η Τουρκία θα προσπαθήσει να προωθήσει αφ΄ ενός το απ΄ ευθείας εμπόριο ΕΕ με τα κατεχόμενα και αφ΄ ετέρου μια διεθνή διάσκεψη υπό την αιγίδα του ΟΗΕ με βασική επιδίωξη την εξίσωση της Κυπριακής Δημοκρατίας με την «ΤΔΒΚ». Οι κινήσεις αυτές αποτελούν ουσιαστική πτυχή της τουρκικής πολιτικής στη σημερινή συγκυρία. Οι εκτιμήσεις ότι πρόκειται περί επικοινωνιακή κινήσεων της Άγκυρας δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Και όλα αυτά λαμβάνουν χώρα καθώς στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα επικρατεί η θέση για «απομόνωση των Τουρκοκυπρίων» και περί κάποιων ευθυνών και της ελληνοκυπριακής πλευράς. Παράλληλα η Άγκυρα εμφανίζεται ως τρίτο μέρος στην όλη διαδικασία. Η δική μας πλευρά θα πρέπει να καταρτίσει επιτέλους μια ολοκληρωμένη στρατηγική για να αντιμετωπίσει τις τουρκικές διαθέσεις και προθέσεις.
Απαραίτητο αν και όχι επαρκές βήμα προς την ορθή κατεύθυνση είναι η επανανάκτηση της ηθικής υπεροχής. Στο κεφάλαιο αυτό υπάρχουν τεράστιες ευθύνες για τη δική μας απραξία καθώς και για την ιδεολογικοπολιτική σύγχυση που επικρατεί! Σημειώνω παρεμπιπτόντως, όπως πρόσφατα ανέφερε Έλληνας διπλωμάτης ο οποίος υπηρετεί ως Πρέσβης σε χώρα της ΕΕ, ότι εξ ορισμού η θέση για την αποκατάσταση της ηθικής υπεροχής είναι ορθή και επιβεβλημένη αλλά δεν μπορεί να υλοποιηθεί εάν δεν συνοδεύεται και από την αποκατάσταση στο εσωτερικό μέτωπο ενός αξιακού συστήματος.
Απαιτείται επομένως γενική ανασυγκρότηση του κράτους, της οικονομίας και της κοινωνίας. (Στα πλαίσια αυτά εντάσσεται και η καλύτερη δυνατή αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού σε όλα τα επίπεδα.) Μεταξύ άλλων θα πρέπει να κατανοηθεί η ουσία της συμμετοχής μας στην ΕΕ και να προωθηθούν οι ανάλογες συμμαχίες (εντός και εκτός της Ένωσης) με τρόπο που να εξασφαλίσουμε σε πρώτο στάδιο την κατοχύρωση της ελεύθερης Κύπρου και σε δεύτερο στάδιο να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις ανάκτησης της ακεραιότητας και της ανεξαρτησίας του νησιού.
*Ο Ανδρέας Θεοφάνους είναι Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων.
Δημοσίευση σχολίου