Ο συνταγματολόγος Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, αναφέρει στην Καθημερινή ότι η παγκόσμια οικονομική κρίση έδωσε μια νέα δυναμική στην έννοια του κράτους, το οποίο αποδείχθηκε ως ο μοναδικός προστάτης των συμφερόντων των πολιτών. Στην ελληνική περίπτωση είναι επιτακτική η ανάγκη το πολιτικό σύστημα να ανακτήσει την εμπιστοσύνη του κόσμου, διαφορετικά θα επέλθει η κατάρρευση. Σύμφωνα με άρθρο του Θόδωρου Χατζηπαντελή στο Έθνος, πρωταρχικός στόχος για την εξυγίανση του συστήματος αποτελεί η διαφάνεια και η δημοκρατικότητα στα πολιτικά κόμματα, των οποίων οι τακτικές αναπαράγουν μέχρι σήμερα το ίδιο σύστημα διαφθοράς. Όπως γράφει στην Ελευθεροτυπία ο Νίκος Κοτζιάς, στην κρίσιμη αυτή περίοδο θα κάνουν την εμφάνιση τους νέες δυνάμεις στο πολιτικό προσκήνιο και προκύπτουν κίνδυνοι, αυτοί οι παράγοντες να αποκτήσουν τέτοια δύναμη επιβολής, ώστε να παραγκωνιστεί η δημοκρατική νομιμοποίηση.
"Αλλαγή: η άγνωστη λέξη του πολιτικού συστήματος"
"Τα ίδια κόμματα εναλλάσσονται στην εξουσία, τα ίδια ονόματα εναλλάσσονται στην πρωθυπουργία, τα ίδια μικρότερα κόμματα με παραλλαγές στην ονομασία ορισμένων εξ αυτών -πλην ΚΚΕ- συμπληρώνουν τα κοινοβουλευτικά έδρανα. Ακόμα και η παραδοσιακή Μ. Βρετανία εδώ και ένα μήνα έχει κυβέρνηση συνεργασίας... Σε όλες τις χώρες γίνονται αλλαγές και διεργασίες, αλλά στην Ελλάδα τίποτα δεν αλλάζει.
Και δεν φαίνεται ότι θα αλλάξει παρά το γεγονός ότι η μπόχα που αναδίδεται από τη διερεύνηση του σκανδάλου της Ζίμενς, σε συνδυασμό με την κακή οικονομική κατάσταση της χώρας -αποτέλεσμα μιας αντιπαραγωγικής πολιτικής η οποία ακολουθήθηκε από όλες τις μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις- έχουν οδηγήσει το σημερινό πολιτικό σύστημα σε απαξίωση, που καταγράφεται σε όλες τις δημοσκοπήσεις. ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. βαρύνονται με μεγάλες ευθύνες γιατί αυτά τα δύο κόμματα κυβερνούν αδιαλείπτως τη χώρα από το 1974...
Αυτή η κατάσταση είναι αποτέλεσμα του πελατειακού τρόπου λειτουργίας του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα, που έχει δημιουργήσει σχέσεις αλληλεξάρτησης μεταξύ ψηφοφόρων, κομμάτων, πολιτικών προσώπων με όποια σειρά κι αν τα βάλει κανείς. Οι ψηφοφόροι αντιμετωπίζουν τα μεγάλα κόμματα στα οποία ρίχνουν την ψήφο τους σαν μια πόρτα για το προσωπικό τους βόλεμα. Οι βουλευτές, ακόμα κι αν διαφωνούν με επιλογές των κομμάτων τους, πειθαρχούν και παραμένουν σε αυτά γιατί μόνο έτσι θα μπορέσουν να ξαναεκλεγούν...
Βασικό όπλο διαιώνισης και προστασίας αυτού του τελματωμένου πολιτικού συστήματος είναι το εκλογικό σύστημα, το οποίο: Ευνοεί την εκλογή στη Βουλή εκείνων των υποψηφίων, που βρίσκουν λεφτά να ξοδέψουν και να εξασφαλίσουν την προβολή τους. Δημιουργεί σχέσεις διαπλοκής πολιτικών και οικονομικών κέντρων. Παράγει πολιτικό προσωπικό χαμηλού επιπέδου, που σε πολλές περιπτώσεις λειτουργεί ως κολαούζος μεγαλοπαραγόντων της πολιτικής και της οικονομίας. Μέσα σ' αυτό το τέλμα, ακόμα και η ανανέωση πνίγεται, αφού τα νέα πρόσωπα της πολιτικής αργά ή γρήγορα αφομοιώνονται από το σύστημα. Εν κατακλείδι, η διαχρονική πελατειακή λειτουργία του πολιτικού συστήματος δημιούργησε καθεστωτικά κόμματα και πολιτικούς με τέτοια νοοτροπία, που θεωρούν ότι δεν τους αγγίζει τίποτα. Η διαφθορά είναι φυσικό επακόλουθο. Οι ψηφοφόροι που συντηρούμε αυτό το καθεστώς έχουμε μεγάλες ευθύνες..."
Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, εφημερίδα Καθημερινή (ημερομηνία δημοσίευσης 06.06.2010) "Πολιτικό σύστημα: υπάρχει ακόμη ελπίδα;"
"Υπάρχει ακόμη ελπίδα; Ή μήπως το πολιτικό μας σύστημα βαδίζει ασυγκράτητο προς το χάος και την ανυποληψία;
Ποτέ τα τελευταία χρόνια δεν νιώσαμε την ανάγκη τόσο πολλοί να συζητήσουμε πολιτικά. Ποτέ δεν αναστοχαστήκαμε τόσο επίμονα, ατομικά και συλλογικά, για λάθη, παραλείψεις και ευθύνες.
Ασφαλώς, όπως και σε άλλες σκοτεινές στιγμές της ιστορίας μας, η περισυλλογή αυτή θα μπορούσε να λειτουργήσει λυτρωτικά ως άσκηση αυτογνωσίας. Ομως η έλλειψη σαφούς προοπτικής εξόδου (αλλά και σοβαρότητας σε αρκετά πεδία) μετατρέπει τον θυμό σε αμηχανία και την απόγνωση σε αδράνεια. Διότι η επαναφορά του 13ου και του 14ου μισθού δεν μπορεί βέβαια ως υπόσχεση να συνεγείρει συνειδήσεις. Χρειάζεται κάτι πολύ ισχυρότερο και πολύ πιο χειροπιαστό από τις γενικόλογες εκκλήσεις για να αποκτήσει ξανά ο κόσμος αυτοπεποίθηση και ελπίδα. Κάτι που πολύ φοβούμαι ότι η σημερινή κυβέρνηση αργεί εγκληματικά να καταλάβει...
Σε εθνικό επίπεδο, η κρίση αναβάθμισε τον ρόλο του κράτους, προγραμματικό προπάντων αλλά και ρυθμιστικό της οικονομικής δραστηριότητας, αφού μόνον αυτό διαθέτει την αναγκαία ισχύ για να επιβάλει την τήρηση των κανόνων του παιχνιδιού. Γιατί ποιος άλλος θεσμός θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ανάχωμα στην επέλαση των ιδιωτικών συμφερόντων και να εξασφαλίσει τη λογοδοσία των κυβερνώντων; Η στάση, επομένως, όσων από μας έβλεπαν το κράτος ως συνώνυμο της συναλλαγής και της κομματοκρατίας, παρά ως εγγύηση της δημοκρατίας, πρέπει να αναθεωρηθεί.
Από αντίπαλο της κοινωνίας των πολιτών, η κρίση μετατρέπει το κράτος σε σύμμαχό της. Το τελευταίο, εν τούτοις, δεν θα μπορέσει να παίξει τον καινούργιο του ρόλο αν προηγουμένως δεν ξεπεράσει τις αγκυλώσεις του, αν δεν μεταρρυθμιστεί.
Έρχομαι λοιπόν στα παρ' ημίν: το κράτος μας, έτσι όπως λειτουργεί, δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτή την πρόκληση. Με την επανεκλογή του ΠΑΣΟΚ, λίγα πράγματα άλλαξαν αφού, αν εξαιρέσει κανείς 2 - 3 υπουργούς, η σημερινή κυβέρνηση δεν φαίνεται να έχει συνειδητοποιήσει τι στ' αλήθεια διακυβεύεται...
Είναι καιρός ο κ. Χ. Καστανίδης να αντιληφθεί ότι οι καιροί έχουν αλλάξει: στην εποχή μας, την κάθαρση οι πολιτικοί δεν μπορούν να την πετύχουν ενάντια, αλλά μαζί με τους δικαστές. Πολύ περισσότερο, όταν από τους τελευταίους εξαρτάται η απρόσκοπτη εφαρμογή του Προγράμματος Σταθερότητας. (Για να μη μιλήσω για μιαν άλλη διαφαινόμενη αποτυχία του ίδιου υπουργού: τον νέο τρόπο επιλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης.)
Όσο για τις εξεταστικές επιτροπές, ακόμη και αν τελικά αποδειχθεί ότι ο Cabinet maδεν ήταν μόνον επιπλοποιός, όλο και περισσότεροι συμφωνούν ότι δεν είναι το καταλληλότερο μέσο για την απόδοση ευθυνών και τον εντοπισμό των πραγματικών ενόχων. Υπηρετούν αντίθετα τη λογική της κοκορομαχίας, που δεν υπηρετεί την αλήθεια, αλλά τις εντυπώσεις.
Κατόπιν όλων αυτών, διερωτάται κανείς γιατί καθυστερεί τόσο η λήψη των αναγκαίων μέτρων για τη διαφάνεια. Είτε πρόκειται για την έγκαιρη και υποχρεωτική ανάρτηση όλων των νομοσχεδίων στο Διαδίκτυο (ο κανονισμός της γαλλικής Βουλής το προβλέπει από πέρυσι) είτε για την εγκατάσταση μηχανισμού αναζήτησης στην ιστοσελίδα του Εθνικού Τυπογραφείου (υπενθυμίζω και πάλι τη σχετική πρόταση του κ. Στ. Μάνου), οι νέες τεχνολογίες προσφέρουν σπουδαίες δυνατότητες. Από την άλλη, όλοι πλέον συμφωνούν ότι ο ν. 3023/2002 για τη χρηματοδότηση της πολιτικής είναι διάτρητος. Η αντικατάστασή του και, κυρίως, το σπάσιμο της ταύτισης ελέγχοντος και ελεγχομένου (άρθρο 29 παρ. 2 Σ.) είναι ζήτημα άμεσης προτεραιότητας.
Καταλήγοντας, επανέρχομαι στο εισαγωγικό ερώτημα του παρόντος άρθρου. Αν δεν αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στους θεσμούς και στο πολιτικό σύστημα, δεν υπάρχει ελπίδα: η κατάρρευση θα είναι αναπότρεπτη. Δίχως άλλο, την κύρια ευθύνη τη φέρουν οι πολιτικοί. Ένα μερίδιο ωστόσο βαρύνει και τους πνευματικούς ανθρώπους."
Θόδωρος Χατζηπαντελής, εφημερίδα Έθνος (ημερομηνία δημοσίευσης 09.06.2010) "Δυστυχώς (πολιτικά) επτωχεύσαμεν"
"Πρέπει και τα κόμματα να αλλάξουν. Να γίνουν (ξανά) ελκτικά. Να δώσουν κίνητρα στους πολίτες να ενταχθούν σε αυτά. Κόμματα - μηχανισμοί στελεχών, αθροίσματα πελατειακών δικτύων δεν μπορούν να αποτελέσουν τους φορείς της νέας εποχής. Χωρίς κόμματα η δημοκρατία δεν είναι δυνατόν να λειτουργήσει. Αλλά απαιτεί κόμματα λιγότερο φοβικά, υπεύθυνα, με περιφερειακή συγκρότηση, με σεβασμό στα μέλη τους, που να παρέχουν τις εγγυήσεις δημοκρατικής λειτουργίας.
Απαιτεί κόμματα φιλικά στον πολίτη. Που να του προσφέρουν δημόσιες πολιτικές και να μην του κλείνουν το μάτι για προσωπικά οφέλη και διευθετήσεις. Θα αποφασίσουν να μεταφέρουν την ευθύνη επιλογής των υποψηφίων τους στα μέλη και τους οπαδούς τους; Όπως άλλωστε προβλέπεται στα καταστατικά, που δυστυχώς δεν τηρούνται στο σύνολό τους. Αν τα κόμματα είναι δύσκολο να προσφέρουν χώρο στα μέλη τους, είναι δυσκολότερο να προσφέρουν χώρο σε νέο πολιτικό προσωπικό...
Και το πολιτικό προσωπικό; Πόσο δύσκολο είναι για τους υπάρχοντες βουλευτές να ψηφίσουν να αλλάξει η διαδικασία εκλογής τους. Στη Μεγάλη Βρετανία, για να ξεπεραστεί η δυσκολία, τα κόμματα σκέφτονται να θέσουν το ερώτημα στο εκλογικό σώμα. Να αποφασίσει το εκλογικό σώμα πώς θέλει να εκλέγει τους αντιπροσώπους του και όχι οι αντιπρόσωποι πώς θέλουν να τους εκλέγει το εκλογικό σώμα.
Ας γυρίσουμε στα δικά μας. Όπως φαίνεται, οι διαιρετικές τομές του παρελθόντος οδηγούν σε νέες τομές. Θα τις εκφράσουν τα υπάρχοντα κόμματα; Υπάρχει χώρος για άλλα; Η ισχυρή αλλαγή της ισορροπίας προς τον πόλο της Αριστεράς προκαλεί τις αναταράξεις στον πόλο της Δεξιάς. Τα αιτήματα της ποιότητας στις υπηρεσίες και της ορθολογικής διοίκησης έρχονται στην επιφάνεια. Μαζί με νέες προτάσεις για την κοινωνική οργάνωση. Θα καταφέρουν τα κόμματα που κυρίως εκφράζουν διαδικαστικά θέματα να μεταλλαχθούν; Θα καταφέρουν νέα κόμματα να εκφράσουν καλύτερα τη νέα πραγματικότητα; Και με ποιους; Η δυσκολία ανάδειξης νέου προσωπικού θα αποτελέσει το κίνητρο για νέα κόμματα; Θα φανεί. Πλησιάζουμε τις εκλογές της αυτοδιοίκησης. Με τη νέα της δομή μπορεί να αποτελέσει τον προωθητικό παράγοντα για τη νέα μεταπολίτευση. Μια μεταπολίτευση ποιότητας, συμμετοχής, διαφάνειας. Αρκεί οι επιλογές των υποψηφίων να γίνουν με τα ίδια κριτήρια."
Νίκος Κοτζιάς, εφημερίδα Ελευθεροτυπία (ημερομηνία δημοσίευσης 13.06.2010) "Σχέδια για κυβερνήσεις «εθνικής ανάγκης»"
"Κεντρική επιδίωξη των μεγάλων συμφερόντων είναι η αύξηση της επιρροής τους στο πολιτικό σύστημα: άμεσα να δυναμώσουν τις θέσεις επιρροής που έχουν στον σημερινό κρατικό- κομματικό μηχανισμό, ενώ μεσοπρόθεσμα απεργάζονται λύσεις που θα τους δώσουν περισσότερη επιρροή και αύξηση των δυνατοτήτων παρέμβασής τους. Προς αυτόν τον σκοπό προωθούν τρία σχέδια, που το ένα δεν αποκλείει αναγκαστικά το άλλο.
1 Το πρώτο σχέδιο είναι να αναδιατάξουν το πολιτικό σύστημα με τέτοιον τρόπο ώστε να αποδυναμωθούν τα υπάρχοντα μεγάλα κόμματα και οι ηγεσίες τους. Να αποκτήσουν μεγάλα συμφέροντα ισχυρότερες προσβάσεις σε αυτά και, αν μπορέσουν, να στήσουν προοπτικά (επόμενο, δεύτερο, σχέδιο) τη δημιουργία νέων κομμάτων και μέσω του κατακερματισμού των υπαρχόντων. Στόχος, η προοπτική δημιουργίας μιας σχετικά φτηνής βεντάλιας κομμάτων με πολλαπλές δυνατότητες επιλογής ως προς την εξυπηρέτηση των ισχυρών και τη διαμόρφωση κυβερνήσεων «εθνικής ανάγκης».
2 Το δεύτερο σχέδιο απαιτεί μεγαλύτερη προετοιμασία. Αναφέρεται στην αναδιάταξη του κομματικού συστήματος, είτε με τη δημιουργία καινούριων κομμάτων, είτε με την ανασύνθεση των υπαρχόντων...
3 Η άλλη εναλλακτική που σχεδιάζουν ορισμένοι είναι η διαμόρφωση κυβέρνησης «εθνικής εκτάκτου ανάγκης», μιας κυβέρνησης, δηλαδή, εξωθεσμικών προσωπικοτήτων. Η «λύση» αυτή, προκειμένου να έχει επιτυχία, απαιτεί την εμφάνιση παραγόντων ικανών και με θέληση να εισέλθουν από τις «πλαϊνές πόρτες» στην πολιτική ζωή. Την πλήρη απαξίωση της σημερινής πολιτικής ζωής και τη διαβεβαίωση στο εκλογικό σώμα ότι «όλοι είναι ίδιοι». Θα προκύψει τόσο από το αντικειμενικό γεγονός της κρίσης του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος, όσο και την συνειδητή και μεθοδευμένη, δεν λέω σχεδιασμένη, απαξίωσή του.
Οι προωθούμενες δύο εναλλακτικές «λύσεις εθνικής ενότητας» θα είναι αυταρχικές. Θα εξυπηρετήσουν άμεσα τις δυνάμεις που θα εκπροσωπούν και επιδιώκουν να τις επιβάλουν. Θα έχουν περιορισμένη δημοκρατική νομιμοποίηση. Θα μετατρέψουν τη σημερινή πολύπλευρη κρίση της Ελλάδας σε ολική και μακρόχρονη, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα υψηλά κοινωνικά και οικονομικά κέρδη για τους πάτρωνές τους. Και αυτό δεν πρέπει να το επιτρέψει η χώρα."
Δημοσίευση σχολίου