Ενώ καταγγέλλει τις ενέργειες του Ισραήλ στη Γάζα ως «γενοκτονία» και «απάνθρωπες», ο Ερντογάν προμηθεύει ύπουλα το Ισραήλ και τις στρατιωτικές δυνάμεις του με όλα τα απαραίτητα αγαθά για να συνεχίσουν να πολεμούν.
Οι χώρες με μουσουλμανική πλειοψηφία ήταν ιδιαίτερα ηχηρές εν μέσω της παγκόσμιας καταδίκης που απευθύνεται στο Ισραήλ για τον γενοκτονικό πόλεμό του στη Γάζα. Για προφανείς λόγους, οι μουσουλμάνοι ηγέτες αντιμετωπίζουν αυξανόμενη πίεση από τους πληθυσμούς τους να υιοθετήσουν μια πιο σταθερή, πιο δυναμική θέση στην παλαιστινιακή υπόθεση. Αυτή η πίεση έχει ενταθεί καθώς ο πόλεμος, τώρα στον έκτο μήνα του, συμπίπτει με τον ιερό μήνα του Ραμαζανιού.
Μεταξύ αυτών των ηγετών είναι ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος αρχικά υιοθέτησε μια σχετικά ουδέτερη στάση απέναντι στον πόλεμο του Τελ Αβίβ, προκειμένου να τοποθετηθεί ως μεσολαβητής στην ανταλλαγή κρατουμένων μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ.
Ωστόσο, ο τεράστιος αριθμός των νεκρών Παλαιστινίων αμάχων – που τώρα πλησιάζει τους 32.000 στη Γάζα – και η αυξανόμενη διεθνής καταδίκη των ενεργειών του Ισραήλ έχουν περιπλέξει τις φιλοδοξίες διαμεσολάβησης της Άγκυρας.
Η ρητορική του Ερντογάν μετατοπίστηκε σημαντικά και γρήγορα ως απάντηση στην παγκόσμια κατακραυγή όταν, στις 20 Οκτωβρίου, δήλωσε δημοσίως ότι οι στρατιωτικές ενέργειες του Ισραήλ ισοδυναμούσαν με «γενοκτονία».
Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια ενός συλλαλητηρίου υπέρ της Παλαιστίνης μια εβδομάδα αργότερα, ο Τούρκος πρόεδρος αποκάλεσε το Ισραήλ «εγκληματία πολέμου», οδηγώντας στην ανάκληση πρεσβευτών και από τις δύο χώρες για μια διεξοδική αξιολόγηση της κατάστασης.
Το εμπόριο της Türkiye με το «εγκληματία πολέμου» Ισραήλ
Λαμβάνοντας υπόψη την επικριτική στάση του Ερντογάν, την ανάκληση του πρεσβευτή της Άγκυρας από το Τελ Αβίβ και τις συνεχιζόμενες σφαγές χιλιάδων γυναικών και παιδιών στη Γάζα, η Turkiye, υπό την κυριαρχία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) - του οποίου οι πολιτικές ρίζες είναι βυθισμένες στην ισλαμική ιδεολογία - θα περίμενε κανείς να επανεκτιμήσει τους εμπορικούς δεσμούς της με το Ισραήλ.
Εν μία νυκτί, η Turkiye, το μόνο κράτος μέλος του ΝΑΤΟ με μουσουλμανική πλειοψηφία, θα μπορούσε να επιβάλει οικονομικές κυρώσεις για να πιέσει το Ισραήλ σε κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Αλλά αυτό δεν συνέβη.
Αντ 'αυτού, όχι μόνο το εμπόριο μεταξύ της Τουρκίας και του Ισραήλ έχει εκτοξευθεί στα ύψη, αλλά η πλειοψηφία των εμπορικών και ναυτιλιακών δραστηριοτήτων διεξάγεται από εταιρείες που συνδέονται με μια ομάδα που υποστηρίζεται από τον Ερντογάν, την Ένωση Ανεξάρτητων Βιομηχάνων και Επιχειρηματιών (MUSIAD).
Ενώ δημοσίως, οι φιλοκυβερνητικές φατρίες στην Τουρκία στοχοποιούν και επικρίνουν άτομα για την πατρονάρισμα των Starbucks και άλλων διεθνών franchises που έχουν επιδείξει υποστήριξη στο Ισραήλ, ιδιωτικά, αρμέγουν κέρδη από τον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα.
Οι δημόσιες καταδίκες του Ergodan δεν σημαίνουν τίποτα υπό το φως της μυστικής επέκτασης των εμπορικών δραστηριοτήτων του με το κράτος κατοχής.
Το 1996, η Τουρκία και το Ισραήλ υπέγραψαν συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών (FTA) που απάλλασσε αμοιβαία και τις δύο χώρες από τελωνειακούς δασμούς στις εισαγωγές βιομηχανικών προϊόντων, σε μια συμφωνία που ανέπτυξε σημαντικά τις οικονομικές σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας.
Παρά τις διάφορες πολιτικές κρίσεις που έχουν προκύψει μεταξύ της Τουρκίας και του Ισραήλ - όπως στο περιστατικό του Mavi Marmara, όταν ισραηλινοί κομάντος εισέβαλαν σε ένα πλοίο βοήθειας στη Γάζα με τουρκική σημαία και σκότωσαν εργαζόμενους σε ανθρωπιστικές οργανώσεις - οι οικονομικοί δεσμοί τους συνέχισαν να αναπτύσσονται ήσυχα στο παρασκήνιο, ιδιαίτερα από το 2002, όταν ο Ερντογάν και το ΑΚΡ ήρθαν στην εξουσία.
Αυτός ο όγκος διμερούς εμπορίου έχει σημειώσει αξιοσημείωτη αύξηση με την πάροδο των ετών: στοιχεία από την Τουρκική Συνέλευση Εξαγωγέων (TIM), οι τουρκικές εξαγωγές προς το Ισραήλ πενταπλασιάστηκαν από 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια στις αρχές της δεκαετίας του 2000 σε 5,1 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023. Επιπλέον, η Turkiye είναι μεταξύ των τεσσάρων κορυφαίων κρατών για τις ισραηλινές εισαγωγές.
Τροφοδοτώντας την ισραηλινή πολεμική μηχανή
Η Turkiye παρέχει το 65% των εισαγωγών χάλυβα του Ισραήλ, με τον τουρκικό πολυτομεακό όμιλο ICDAS - που συνδέεται με το MUSIAD - να είναι αξιοσημείωτος ως βασικός εξαγωγέας στο κράτος κατοχής. Μόνο από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα στις 7 Οκτωβρίου, η ICDAS έχει στείλει 50.000 τόνους χάλυβα στο Ισραήλ.
Ένα μέρος αυτού του χάλυβα υποστηρίζει τη στρατιωτική βιομηχανία του Ισραήλ στην παραγωγή πυρομαχικών που χρησιμοποιούνται επί του παρόντος για να αποδεκατίσουν τον πυκνοκατοικημένο θύλακα της Γάζας και να επιτεθούν στο γειτονικό Λίβανο και τη Συρία. Συγκεκριμένα, η ICDAS διευκόλυνε τις εξαγωγές χάλυβα στο λιμάνι της Χάιφα με 64 αποστολές το 2023 και εννέα ακόμη μετά τις 7 Οκτωβρίου.
Οι συνεισφορές του ICDAS εκτείνονται πέρα από το εμπόριο. Η εταιρεία έχει επίσης αναγνωριστεί για το ρόλο της στην κατασκευή ενός τζαμιού στο Canakkale, μια προσπάθεια που κέρδισε έπαινο από τον Mehmet Gormez, τον Πρόεδρο των Θρησκευτικών Υποθέσεων. Σε μια τελετή που σηματοδότησε την 69η επέτειο του Ισραήλ, η ICDAS τιμήθηκε, όπως είπε, ως ο κορυφαίος Τούρκος εξαγωγέας στο Ισραήλ.
Επιπλέον, το Ισραήλ προμηθεύεται το 95% του τσιμέντου του από την Turkiye, με αξιοσημείωτους πελάτες που περιλαμβάνουν το ισραηλινό Υπουργείο Άμυνας. Σύμφωνα με το Τουρκικό Στατιστικό Ινστιτούτο (TUIK), οι εξαγωγές τσιμέντου στο Ισραήλ ανήλθαν σε 174 εκατομμύρια δολάρια το 2023, με 6,39 εκατομμύρια δολάρια από αυτό το ποσό να καταγράφονται από τις 7 Οκτωβρίου έως σήμερα.
Οι κορυφαίοι Τούρκοι εξαγωγείς τσιμέντου στο Ισραήλ περιλαμβάνουν τις Akcansa, Limak, Oyak, Nuh Cement και Eren Holding. Η τελευταία, μέλος της MUSIAD, έχει προμηθεύσει κυρίως το Ισραήλ με πάνω από 200.000 τόνους υλικών από τις 7 Οκτωβρίου.
Αντιμετωπίζοντας την τουρκική δημόσια κατακραυγή για τις εξαγωγές της στο Ισραήλ, η MUSIAD έκανε μια δήλωση στις 10 Φεβρουαρίου για να αντιμετωπίσει το εμπόριο των εταιρειών-μελών της με το Ισραήλ:
Τις τελευταίες ημέρες, η οργάνωση και τα μέλη μας έχουν τεθεί υπό υποψία λόγω των υποτιθέμενων εμπορικών δραστηριοτήτων μερικών από τα μέλη μας με το Ισραήλ. Για το λόγο αυτό, εξετάζουμε σχολαστικά τους ισχυρισμούς που θέτουν το θεσμικό μας όργανο και τα μέλη μας υπό υποψία σύμφωνα με το καταστατικό μας και λειτουργούμε τις εσωτερικές μας διαδικασίες. Οι πληροφορίες θα παρέχονται όταν ολοκληρωθούν οι διαδικασίες.
Παρά την υπόσχεση αυτή, η MUSIAD δεν απάντησε στα αιτήματα της εφημερίδας Evrensel για πληροφορίες σχετικά με τις διαδικασίες της και προέκυψαν στοιχεία για τις αμείωτες εξαγωγές χάλυβα της ICDAS στο Ισραήλ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της TIM, η ICDAS εξήγαγε χάλυβα αξίας 35 εκατομμυρίων δολαρίων τον Ιανουάριο του 2024 και 38,5 εκατομμυρίων δολαρίων τον Φεβρουάριο.
Παράκαμψη του ναυτικού αποκλεισμού
Ένας σημαντικός δείκτης της διαρκούς οικονομικής δέσμευσης μεταξύ της Τουρκίας και του Ισραήλ - παρά τα συνεχιζόμενα εγκλήματα πολέμου του Τελ Αβίβ στη Γάζα - είναι η ενεργή θαλάσσια κυκλοφορία που συνδέει τα λιμάνια των δύο χωρών. Αυτό έρχεται σε μια εποχή που ο ναυτικός αποκλεισμός της Ερυθράς Θάλασσας των πλοίων που προορίζονται για ισραηλινά λιμάνια από τις ένοπλες δυνάμεις της Υεμένης που ευθυγραμμίζονται με την Ansarallah υποστηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από αραβικούς και μουσουλμανικούς πληθυσμούς παγκοσμίως.
Ο Τούρκος υπουργός Μεταφορών Abdulkadir Uraloglu, σε συνομιλία με τον δημοσιογράφο Kemal Ozturk, αποκάλυψε ότι μεταξύ 7 Οκτωβρίου και 31 Δεκεμβρίου 2023, 701 πλοία επιβιβάστηκαν από τουρκικά λιμάνια σε αυτά του Ισραήλ, κατά μέσο όρο οκτώ ταξίδια ημερησίως.
Ο αριθμός αυτός περιλαμβάνει 480 πλοία που αναχωρούν απευθείας από τουρκικά λιμάνια για το Ισραήλ και 221 επιπλέον πλοία που προέρχονται από λιμάνια τρίτων χωρών, τα οποία έδεσαν στην Τουρκία ενώ βρίσκονταν καθ' οδόν προς το Ισραήλ.
Αν και οι ηγέτες του ΑΚΡ και οι εταιρείες-μέλη του MUSIAD έχουν αυξήσει την αρνητική ρητορική τους εναντίον του Ισραήλ, οι οικονομικές σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ ευδοκιμούν όπως ποτέ άλλοτε. Η Turkiye συνεχίζει να καλύπτει τις κρίσιμες ανάγκες του Ισραήλ σε χάλυβα, τσιμέντο, λαχανικά, φρούτα, αυτοκίνητα και ηλεκτρικές συσκευές, ενώ η Zorlu Holding καλύπτει το 7% των αναγκών ηλεκτρικής ενέργειας του Ισραήλ χάρη στις ενεργειακές επενδύσεις της στο κράτος κατοχής.
Οι δημόσια ορατές πολιτικές εντάσεις μεταξύ Άγκυρας και Τελ Αβίβ φαίνεται να μην είχαν αντίκτυπο στο εμπορικό μέτωπο. Οι υπολογισμοί του Ερντογάν δεν είναι δύσκολο να διακριθούν: η Turkiye παλεύει επί του παρόντος με μια οικονομική κρίση και έχει επενδύσει σε μεγάλο βαθμό στην ενίσχυση των δεσμών με τη φιλο-ισραηλινή Ουάσιγκτον και την ΕΕ για να επιτρέψει την ανάκαμψή της.
Εξάλλου, η πλήρης εξομάλυνση των σχέσεων της Τουρκίας με το Ισραήλ το 2022 διευκόλυνε παρόμοια πρόοδο με την Ελλάδα και την Αίγυπτο.
Συνέχιση του «εμπορίου ντροπής»
Σε αυτό το πλαίσιο, η Άγκυρα προσπαθεί να μείνει μακριά από την αναζωπύρωση μιας πολιτικής κρίσης με το Ισραήλ και έτσι ο Ερντογάν κατευθύνει το μεγαλύτερο μέρος της δημόσιας κριτικής του ειδικά στον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου, τον οποίο αντιλαμβάνεται ότι πλησιάζει στο τέλος της πολιτικής του καριέρας.
Για την Άγκυρα, οι πολιτικοί και οικονομικοί στόχοι υπερισχύουν των ανθρωπιστικών ανησυχιών, επιτρέποντας στο εμπόριο μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας να συνεχιστεί παρά τη δημοφιλή, εκτεταμένη οργή για τη γενοκτονία που λαμβάνει χώρα στη Γάζα και τις εκκλήσεις για πλήρη διακοπή των διμερών σχέσεων.
Σε μια συγκέντρωση υπέρ του Ερντογάν στη δυτική επαρχία Σαγγάριος στις 24 Φεβρουαρίου, ένα πανό που απαιτούσε «Τέλος στο εμπόριο ντροπής με το Ισραήλ» κατασχέθηκε αμέσως από αστυνομικούς. Παρά την υποστήριξη της συγκέντρωσης προς τον πρόεδρο και το κόμμα του, αυτή η ρητορική ήταν σαφώς ένα βήμα πολύ μακριά για τις τουρκικές πολιτικές και επιχειρηματικές ελίτ.
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου