Του ΣΤΕΡΓΙΟΥ Δ. ΘΕΟΦΑΝΙΔΗ
Τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου υπό διαρκή επιτήρηση από τα τουρκικά UAV. Οι ελληνικές ευθύνες και η μοναδική επιλογή… Τα πρόσφατα δημοσιεύματα που αναφέρουν ότι το ΥΠΕΘΑ και το ΓΕΕΘΑ έχουν προβληματιστεί έντονα από την κατακόρυφη αύξηση όχι μόνο των παραβιάσεων του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου αλλά και των υπερπτήσεων των UAV Baytaktar TB-2 και Anka, αποκαλύπτει αν μη τι άλλο την πλήρη απουσία σχεδιασμού ή ακόμα και απλών πρωτοβουλιών-ενεργειών αντιμετώπισης κρίσεων ή ακόμα και καταστάσεων που εμπεριέχουν όλα τα “συστατικά” μίας εκκολαπτόμενης κρίσης.
Η απειλή των τουρκικών UAV ως τακτική από την πλευρά της γειτονικής χώρας, φάνηκε από τα αρχικά της στάδια πώς ακριβώς θα εξελισσόταν και σε ποιες καταστάσεις θα οδηγούσε. Η ελληνική πλευρά αρκέστηκε σε πρώτη φάση, όταν το πρόβλημα έκανε την εμφάνισή του, στο να το “κρύψει κάτω από το χαλί”. Αναφερόμαστε στην περίοδο 2018-2019, όταν η “πρώτη φορά Αριστερά” διαπίστωνε μάλλον αμήχανα και χωρίς φυσικά ποτέ να το παραδεχτεί δημόσια, ότι τα ρίσκα που πήρε με την Τουρκία… απέδωσαν καρπούς.
Παρά το γεγονός αυτό, αρκέστηκε να διαπιστώσει ότι δεν είναι δυνατόν να αναγνωρίζονται απλά τα μικρά εμβολοφόρα, μη επανδρωμένα τουρκικά UAV, από κανονικά μαχητικά, με κόστος ανά ώρα πτήσης μερικών δεκάδων χιλιάδων ευρώ! Έθεσε το θέμα σε καθαρά οικονομικές διαστάσεις και από εκεί και πέρα το αποσιώπησε και το άφησε να εξελιχθεί…
Η φυσική εξέλιξη των πραγμάτων…
Η απειλή των τουρκικών UAV ως τακτική από την πλευρά της γειτονικής χώρας, φάνηκε από τα αρχικά της στάδια πώς ακριβώς θα εξελισσόταν και σε ποιες καταστάσεις θα οδηγούσε. Η ελληνική πλευρά αρκέστηκε σε πρώτη φάση, όταν το πρόβλημα έκανε την εμφάνισή του, στο να το “κρύψει κάτω από το χαλί”. Αναφερόμαστε στην περίοδο 2018-2019, όταν η “πρώτη φορά Αριστερά” διαπίστωνε μάλλον αμήχανα και χωρίς φυσικά ποτέ να το παραδεχτεί δημόσια, ότι τα ρίσκα που πήρε με την Τουρκία… απέδωσαν καρπούς.
Παρά το γεγονός αυτό, αρκέστηκε να διαπιστώσει ότι δεν είναι δυνατόν να αναγνωρίζονται απλά τα μικρά εμβολοφόρα, μη επανδρωμένα τουρκικά UAV, από κανονικά μαχητικά, με κόστος ανά ώρα πτήσης μερικών δεκάδων χιλιάδων ευρώ! Έθεσε το θέμα σε καθαρά οικονομικές διαστάσεις και από εκεί και πέρα το αποσιώπησε και το άφησε να εξελιχθεί…
Η φυσική εξέλιξη των πραγμάτων…
Ακόμα και όταν μετά τις εκλογές του Ιουλίου του 2019 η κυβέρνηση άλλαξε βέβαια, δεν έγινε και πάλι απολύτως τίποτα για να αποτραπούν τα UAV της Τουρκικής Αεροπορίας και του Τουρκικού Ναυτικού, από το να “οργώνουν” όπως χαρακτηριστικά γράφτηκε, καθημερινά τους ουρανούς του Αιγαίου. Και αυτή η καθυστέρηση σε συνδυασμό με την χρόνια αδράνεια ήταν που (όπως θα περίμενε κανείς ως φυσική και αναμενόμενη εξέλιξη…) αποθράσυνε τους Τούρκους.
Ελληνικό T-6A Texan II NTA, με δύο ατρακτίδια πολυβόλων HMP-400
Είναι πολλοί αυτοί που θα σπεύσουν να επισημάνουν ότι η κατάρριψη των τουρκικών UAV, δεν είναι απλή υπόθεση. Θα συμφωνήσουμε, καταρχήν, μαζί τους. Δεν είναι για τους παρακάτω λόγους:
– Οι ελληνικές δυνάμεις δεν μπορούν να αξιοποιήσουν πυραυλικά αντιαεροπορικά συστήματα για να καταρρίψουν τα τουρκικά UAV. Γιατί ο εναέριος χώρος του Αιγαίου διατρέχεται από δεκάδες αεροδιαδρόμους (…όχι τους διαδρόμους απο/προσγείωσης των αεροδρομίων). Οι αεροδιάδρομοι (airways) είναι νοητές ευθείες πλάτους 10 ναυτικών μιλίων στον ουρανό, επάνω στις οποίες κινούνται τα αεροσκάφη. Στο χώρο του Αιγαίου καλύπτουν σχεδόν όλα τα υψομετρικά επίπεδα και χρησιμοποιούνται ανά ώρα από δεκάδες (το χειμώνα) και εκατοντάδες (το καλοκαίρι) πτήσεις πολιτικών (και στρατιωτικών) αεροσκαφών.
– Για τον ίδιο ακριβώς λόγο είναι παρακινδυνευμένη και η χρήση συστημάτων παρεμβολής. Τουλάχιστον εξ όσων γνωρίζουμε. Κατάλληλοι για να απαντήσουν υπεύθυνα στο εάν είναι πράγματι διαθέσιμα τέτοια συστήματα στη διεθνή αγορά και στο εάν η αξιοποίησή τους από την ελληνική πλευρά θα αποτελέσει κίνδυνο ασφαλείας για τις παρακείμενες πολιτικές πτήσεις, δεν είμαστε σίγουρα εμείς. Υπάρχουν πολλοί ειδικοί στην Ελλάδα στων οποίων τις γνώσεις μπορεί να απευθυνθεί το ΥΠΕΘΑ…
– Η αξιοποίηση μαχητικών για την κατάρριψη μη επανδρωμένων αεροσκαφών, είναι ενδεδειγμένη και επιβεβλημένη, από τη στιγμή που αυτά εισέρχονται στο FIR Αθηνών χωρίς να έχουν κατατεθεί σχέδια πτήσης. Βάσει των κανονισμών του ICAO (του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας), ακριβώς όπως για τα πολιτικά και στρατιωτικά επανδρωμένα αεροσκάφη, έτσι και για τα μη επανδρωμένα, είναι ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ η κατάθεση σχεδίων πτήσης. Σε αυτά περιγράφεται η διαδρομή που θα ακολουθήσουν, αναφέρεται το ύψος πτήσης τους σε κάθε σκέλος της, καθώς και ο χρόνος παραμονής τους εντός του FIR Αθηνών.
– Για λόγους ασφάλειας των πολιτικών πτήσεων (που μπορεί να είναι εμπορικές, ή πτήσεις εκπαιδευτικές, Γενικής Αεροπορίας, ή μεταφοράς VIP κοκ), αλλά και λόγους εθνικής ασφάλειας, οι Υπηρεσίες Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας, έχουν το δικαίωμα και την ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ να απαιτούν την κατάθεση σχεδίων πτήσης. Από ΟΠΟΙΟΔΗΠΟΤΕ εισερχόμενο στο FIR Αθηνών αεροσκάφος.
Οι αεροδιάδρομοι μεγάλου ύψους (Upper) του FIR Αθηνών
Η αξιοποίηση μαχητικών αεροπλάνων κατά συνέπεια, είναι ενδεδειγμένη για την κατάρριψη των τουρκικών UAV. Είτε με τη χρήση των πυροβόλων τους, είτε με τη χρήση πυραύλων αέρος – αέρος μικρής ακτίνας, με κεφαλές αναζήτησης υπέρυθρης ακτινοβολίας (IR). Υπάρχει και η δυνατότητα της χρήσης κατευθυνόμενων ρουκετών APKWS, αλλά δυστυχώς δεν βρισκόμαστε ακόμα εκεί. Για λόγους που έχουν κατ΄ επανάληψη αναλυθεί από το DP.
Η χρήση πυροβόλων είναι περισσότερο ενδεδειγμένη σε σχέση με τους πυραύλους, για ευνόητους λόγους. Που δεν είναι σχετικοί μόνο με το κόστος… Επαναλαμβάνουμε, προέχει η ασφάλεια των πολιτικών πτήσεων. Εφόσον οι ελληνικές κυβερνήσεις επιθυμούσαν να καταρρίπτουν τα τουρκικά UAV, πραγματικά “αθόρυβα”, θα μπορούσαν κάλλιστα να αξιοποιήσουν τα T-6A Texan II NTA με τα δύο ατρακτίδια πολυβόλων HMP-400 των 0.50 ιντσών που μπορούν να φέρουν τα αεροπλάνα αυτά. Ο συνδυασμός είναι σε υπηρεσία στην Πολεμική Αεροπορία, εδώ και πολλά χρόνια.
Οι αεροδιάδρομοι μικρού ύψους (Low) του FIR Αθηνών
Στο συγκεκριμένο ζήτημα το DP αναφέρθηκε όχι μία αλλά πολλές φορές. Και επειδή ασφαλώς δεν έχουμε στη διάθεσή μας όλα τα επιχειρησιακά και οικονομοτεχνικά στοιχεία και δεδομένα, αλλά ούτε και διεκδικούμε το “αλάθητο του Πάπα”, θα δεχτούμε ότι δεν υπήρχαν ούτε ο χρόνος αλλά ούτε και τα χρήματα να εκσυγχρονιστούν τα 20 T-6A που έχουν τεθεί εκτός ενέργειας στην 120 ΠΕΑ στην Καλαμάτα…
Αυτό που δεν μπορούμε να δεχτούμε είναι ότι για τα υπόλοιπα 25 εν ενεργεία, δεν υπάρχει η δυνατότητα να επανέλθουν ΟΛΑ σε πλόιμη κατάσταση ΑΜΕΣΑ και ότι δεν θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν αποτελεσματικά ως κυνηγοί των τουρκικών UAV. Πολύ πιο “αθόρυβα”, πολύ πιο οικονομικά και ίσως και πολύ πιο αποδοτικά σε σχέση με τα μαχητικά…
Τα 12 ναυτικά μίλια σε αέρα και θάλασσα και η μοναδική εναλλακτική της ελληνικής πλευράς
Σε όλο το κείμενο κάνουμε λόγο για κατάρριψη των τουρκικών UAV. Γιατί αυτή όπως θα δούμε, είναι όντως η μόνη ουσιαστική επιλογή της Ελλάδας, αν θέλει να επιβάλλει την τάξη. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Ενδεχόμενη απόφαση της Ελλάδας για ευθυγράμμιση των χωρικών της υδάτων με τον εθνικό εναέριο χώρο, σε κάποια έκταση, π.χ. από τα 8 μέχρι τα 12 ναυτικά μίλια.
Αυτό θα έλυνε πάρα πολλά επιχειρησιακά, και όχι μόνο, προβλήματα. Γιατί θα δημιουργούσε (όπως φαίνεται και στους σχετικούς χάρτες), συμπαγή ελληνικά χωρικά ύδατα, καθώς και ενιαίο εθνικό εναέριο χώρο σε μεγάλες εκτάσεις. Το τουρκικό casus belli αφορά την επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια. Όμως, παρά τη συνεχή αναφορά Τούρκων αξιωματούχων απλά στη διαφορά μεταξύ χωρικών υδάτων και εναέριου χώρου, το παλαιόθεν γνωστό φοβικό σύνδρομο δεν επέτρεψε την ενεργοποίηση των ελληνικών αντανακλαστικών ώστε να εκμεταλλευθεί την ευκαιρία.
Το διεθνές δίκαιο δίνει μονομερώς το δικαίωμα επέκτασης στα 12 ναυτικά μίλια και η Τουρκία επιδιώκει να επιβάλλει την άποψή της περί “ειδικών συνθηκών” στο Αιγαίο, ενώ σε όλη την υπόλοιπη υφήλιο θα ίσχυαν τα 12 ναυτικά μίλια! Η διαφορά μεταξύ 9, 10 και 12 ναυτικών μιλίων δεν αλλάζει πολλά. Ή μια άλλη παραλλαγή… 12 ν.μ. στον ηπειρωτικό κορμό και ρυθμίσεις κατά περιοχή, κοντά σε όσα είχε αποδεχθεί καταρχήν η Τουρκία στις διερευνητικές. Ακόμα κι αν επεδίωκε η Τουρκία να δημιουργήσει κρίση, τα προβλήματα που θα συναντούσε, πέραν των στρατιωτικών θα ήταν μεγάλα. Διότι οι φίλοι και σύμμαχοι θα καλούνταν να λάβουν θέση, για ποιον λόγο κάτι που ισχύει ως μονομερές δικαίωμα σε όλη την υφήλιο θα πρέπει να εξαιρεί την Ελλάδα!
Κι επειδή οι Τούρκοι δεν μας έχουν συνηθίσει σε τέτοια λάθη ρητορικής, αναρωτιέται κανείς μήπως θα έπρεπε να εξεταστεί και το –έστω υπερβολικό και μικρών πιθανοτήτων– ενδεχόμενο, η ίδια η Τουρκία να μας καλεί να κινηθούμε μονομερώς. Διότι το casus belli και η αμετροέπεια διεκδικήσεων που επιδεικνύει στα ελληνοτουρκικά, της έχουν δημιουργήσει ουκ ολίγα προβλήματα στις διεθνείς της σχέσεις τα τελευταία χρόνια.
Όπως ο Ερντογάν “ρίχνει τα μούτρα του” και επιδιώκει με όλους εξομάλυνση (Ισραήλ, Αίγυπτο, ΗΑΕ), έχει ίσως λογική να εξετάσει κανείς το ενδεχόμενο να επιθυμούσε μια “αναίμακτη” επίλυση, ώστε στη συνέχεια και να το επικαλείται ως επιχείρημα τουρκικής μετριοπάθειας – φιλειρηνικής διάθεσης και να το χρησιμοποιήσει για να διεκδικήσει ανταλλάγματα σε άλλα σημεία από την Ελλάδα. Με τις διεθνείς πιέσεις να στρέφονται στην Αθήνα…
Αφαιρώντας το επιχείρημα της διαφοράς ανάμεσα στα χωρικά ύδατα και τον εναέριο χώρο, οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις δεν θα μπορούσαν να διεξάγουν ούτε ασκήσεις, αλλά ούτε και να διέλθουν με σχετική ευκολία. Καταθέτοντας απλά σχέδια πτήσης δηλαδή στην περίπτωση των αεροσκαφών. Ακόμα όμως και με δεδομένη την άρνηση της ελληνικής πλευράς να ασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα και να επεκτείνει χωρικά ύδατα και εθνικό εναέριο χώρο, εξακολουθεί να διατηρεί το δικαίωμα ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ των πτήσεων μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Πόσο μάλλον όταν μπορεί να αποδείξει ότι φέρουν ηλεκτροοππτικά συστήματα επιτήρησης και στοχοποίησης εντός του FIR Αθηνών, επικαλούμενη λόγους εθνικής ασφάλειας και ασφάλειας των πολιτικών πτήσεων.
Έχει το απόλυτο δικαίωμα δηλαδή να εκδώσει σχετική απαγορευτική ΝΟΤΑΜ. Ακριβώς όπως έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση να απαιτεί την κατάθεση σχεδίων πτήσης από τις τουρκικές Υπηρεσίες ΕΕΚ (Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας). Εφόσον σχέδια δεν κατατίθενται, ή εφόσον τα αεροσκάφη για τα οποία έχουν κατατεθεί σχέδια πτήσης, παρεκκλίνουν από τα ίχνη και τα ύψη που αναγράφονται σε αυτά, η ελληνική πλευρά έχει το δικαίωμα να τα καταρρίψει για λόγους εθνικής ασφάλειας και ασφάλειας των πολιτικών πτήσεων.
Δεν υπάρχει καμία “παρερμηνεία” ή “έκπτωση” ως προς τα δικαιώματά της αυτά. Αυτό ορίζουν οι κανονισμοί του ICAO και αυτό είναι υποχρεωμένη με βάση τη Συνθήκη του Σικάγο του 1944 να πράττει η Ελλάδα για το FIR Αθηνών. Να παρέχει υπηρεσίες ΕΕΚ και να εξασφαλίζει την ασφάλεια των πτήσεων, εντός των ορίων του. Παράλληλα, δεν υπάρχει και δεν μπορεί να υπάρξει νόμος που να της επιβάλλει να το κάνει αυτό, σε βάρος της εθνικής της ασφάλειας…
Κατόπιν όλων αυτών θα περιμένουμε να δούμε πώς (και πότε…), θα αντιμετωπιστεί πράγματι η νέα κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στο Αιγαίο. Μία κατάσταση που, επαναλαμβάνουμε, φαινόταν από την αρχή πώς θα εξελιχθεί. Η ελληνική πλευρά προτίμησε για άλλη μία φορά να επιδείξει “στρατηγική ψυχραιμία”. Μόνο που αυτή είναι λανθασμένη κυρίως στη συγκεκριμένη περίπτωση. Τα μη επανδρωμένα δεν είναι μαχητικά. Τα οποία εισέρχονται για περιορισμένο χρόνο και αναστρέφουν τις περισσότερες φορές, χωρίς καν να εμπλακούν με τα ελληνικά μαχητικά που σπεύδουν να τα αναχαιτίσουν.
Τα μη επανδρωμένα παραμένουν επί ώρες ολόκληρες (λόγω πολύ μεγάλης αυτονομίας…) εντός του FIR Αθηνών, επιτηρώντας τα ελληνικά νησιά. Καταγράφοντας δηλαδή κάθε κίνηση επάνω σε αυτά. Εάν η Ελλάδα δεν θέλει να παίζει με την εθνική της ασφάλεια λοιπόν, έχει μία μόνο επιλογή. Να επιδείξει τη βούληση και την αποφασιστικότητα να τα καταρρίψει. Το εάν αυτό θα εξοργίσει την Τουρκία, ή θα εκληφθεί από τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ ως ενέργεια κλιμάκωσης δεν βαρύνει περισσότερο από την αμφισβήτηση της κυριαρχίας και των δικαιωμάτων που απορρέουν από αυτήν. Διότι υπεύθυνοι για τις αρνητικές – καταστροφικές εξελίξεις που θα έρθουν δεν θα είναι ούτε η Τουρκία, ούτε το ΝΑΤΟ…
Δημοσίευση σχολίου