Νίκος Μελέτης
Δυο ισχυρές περιφερειακές δυνάμεις όπως είναι το Ισραήλ και η Τουρκία είναι δεδομένο ότι δεν μπορεί να μείνουν για μεγάλο διάστημα χωρίς καν διπλωματικές σχέσεις την στιγμή που οι υπόλοιπες σχέσεις υφίστανται και εξελίσσονται σχεδόν κανονικά.
Τις τελευταίες εβδομάδες είναι εμφανής -και δεν γίνεται εξάλλου και προσπάθεια να καλυφθεί- η επίθεση φιλίας της Τουρκίας προς το Ισραήλ, η οποία εξηγείται και με την πρωτοβουλία της Αγκυρας να εκμεταλλευθεί το νέο μομέντουμ που δημιουργείται στην περιοχή μετά την συμφιλίωση των χωρών του Κόλπου αλλά και τις «Συμφωνίες Αβραάμ» με την αποκατάσταση διπλωματικών σχέσεων του Ισραήλ με αραβικές χώρες.
Η Τουρκία μετά την απομόνωση της από το πλέγμα των πολυμερών συνεργασιών στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Μέση Ανατολή, έχοντας ανοικτό μέτωπο με την Ε.Ε. αλλά και την Ουάσιγκτον θα ήθελε να υπάρξουν έστω και τυπικά βήματα αποκατάστασης της ομαλότητας στις σχέσεις με το Ισραήλ.
Και το Ισραήλ όμως έχει αρκετούς λόγους να θέλει την αποκατάσταση των σχέσεων με την Άγκυρα, όχι μόνο λόγω των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων, αλλά και γιατί μετά την «συμμαχία» με Αραβικές χώρες με στόχο τον στρατηγικό αντίπαλο του, το Ιράν εάν και η Τουρκία συνέπραττε έστω και συμβολικά σε αυτό το μέτωπο θα ήταν σημαντικό κέρδος για το Ισραήλ και την πολιτική του για άσκηση πίεσης στο Ιράν.
Όμως τα εμπόδια σε αυτή την διαδικασία ομαλοποίησης είναι πολλά και η καχυποψία που υπάρχει μεταξύ κυρίως των ηγετών των δυο χωρών είναι μεγάλη.
Σύμφωνα με πληροφορίες μας μόλις την περασμένη εβδομάδα κορυφαίος παράγοντας της ισραηλινής κυβέρνησης μετέφερε σε ευρωπαίο ομόλογό του την πεποίθηση ότι αυτή η «επίθεση φιλίας» της Τουρκίας δεν μπορεί να βρει ανταπόκριση στο Ισραήλ, όσο η ΜΙΤ και άλλες ισραηλινές Υπηρεσίες έχουν και βρίσκουν διαρκώς στοιχεία ότι η Άγκυρα υποκινεί και καθοδηγεί την Χαμάς και τους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Όμως αυτή ακριβώς η ταύτιση του κ. Ερντογάν με Χαμάς και Αδελφούς Μουσουλμάνους είναι ιδεολογική και η εγκατάλειψη τους για χάρη του Ισραήλ θα σήμαινε αυτοαναίρεση του Νεοθωμανικού οράματος του Τ. Ερντογάν και του ηγετικού ρόλου που διεκδικεί στο σουνιτικό Ισλάμ.
Χθες ο πρόεδρος Τ. Ερντογάν στο μήνυμα του για την Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος, με μια κίνηση η οποία σκοπό έχει την υποβάθμισή του θέλησε να το ταυτίσει και να βάλει στην ίδια κατηγορία το Ολοκαύτωμα των εκατομμυρίων εβραίων, με την σφαγή πληθυσμών αλλόθρησκων ή αλλοεθνών σε εμφυλίους πολέμους στην Βοσνία, στην Ουγκάντα και στην Καμπότζη.
Και θέλησε να συγκρίνει και να ταυτίσει τον διωγμό των εβραίων με την «ισλαμοφοβία και την ξενοφοβία» στην Δύση. Ο κ. Ερντογάν αναφέρθηκε στην «ρατσιστική τρομοκρατία», παραλείποντας την «ισλαμική τρομοκρατία» καταδίκασε την ρητορική μίσους και τις γενοκτονίες στην Καμπότζη και στην Ρουάντα, λησμονώντας τις Γενοκτονίες των Αρμενίων και των Ποντίων. Και μέσα σε ένα μακροσκελές κείμενο τελικά θέλησε να θολώσει την εικόνα και το περιεχόμενο της Μνήμης του Ολοκαυτώματος. Κίνηση και αυτή η οποία τροφοδοτεί την καχυποψία που υπάρχει μεταξύ των ηγεσιών των δυο χωρών.
Την περασμένη εβδομάδα ο υπουργός ενέργειας του Ισραήλ Γιουβαλ Στάινιτς είχε ταράξει και πάλι τα νερά καθώς μια συνέντευξη του στο CNBC-Middle East ερμηνεύθηκε ως ανταπόκριση του Ισραήλ για αποκατάσταση των σχέσεων με την Τουρκία.
Ο κ. Στάϊνιτς που από παλιά υποστηρίζει την αποκατάσταση των σχέσεων με την Άγκυρα δήλωσε ότι είχε προτείνει το 2016 όταν είχε συναντήσει τον Τ. Ερντογάν στο περιθώριο μιας διεθνούς διάσκεψης στην Ουάσιγκτον την μεταφορά του φυσικού αερίου μέσω της Τουρκίας, και είναι έτοιμος να προσφέρει και δεύτερη ευκαιρία στην πρόταση αυτή, η οποία τότε δεν προχώρησε.
Και ο ισραηλινός υπουργός ενεργείας έσπευσε να δηλώσει ότι η πόρτα του Μεσογειακού Φόρουμ για το Φυσικό Αέριο, (EMGF) είναι ανοικτή για την Τουρκία διευκρινίζοντας όμως ότι αυτό θα γίνει υπό συγκεκριμένους όρους: «Ελπίζω προσωπικά ότι η Τουρκία θα αλλάξει πορεία. Από την περιφερειακή σύγκρουση με ορισμένους από τους γείτονες της θα οδηγηθεί σε περιφερειακή συνεργασία και σε αυτή την προοπτική θα ήμουν ευτυχής αν η Τουρκία θα ήταν ικανή και θα είχε τη βούληση να συμμετάσχει στο Φόρουμ της Ανατολικής Μεσογείου για το Φυσικό Αέριο ως μέρος της περιφερειακής συνεργασίας».
Το EMGF αποφασίσθηκε το φθινόπωρο να θεσμοθετηθεί σε διεθνή οργανισμό με καταστατικό το οποίο υπέγραψαν η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ιορδανία, η Παλαιστινιακή Αρχή, η Ιταλία, η Γαλλία έχει ζητήσει να συμμετάσχει, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα συμμετέχουν με καθεστώς παρατηρητή, ενώ και οι ΗΠΑ παρακολουθούν από κοντά και στηρίζουν αυτό το σχήμα περιφερειακής συνεργασίας, που στόχο έχει την διαμόρφωση των πολιτικών διαχείρισης, διάθεσης και εξαγωγής των υδρογονανθράκων της περιοχής.
Όμως αυτή η «πρόσκληση» στην Τουρκία δεν είναι νέα. Από την πρώτη στιγμή που άρχισε να διαμορφώνεται αυτό το πλαίσιο συνεργασίας είχε δηλωθεί σε όλα τα επίπεδα, ότι δεν στρέφεται εναντίον καμιάς χώρας αλλά αντιθέτως είναι ανοικτή σε όλες τις χώρες της περιοχής που αποδέχονται βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου. Και είναι προφανές ότι όλοι θα εύχονταν να μπορούσε να γίνει μέλος του EMGF και η Τουρκία γιατί αυτό θα σήμαινε ότι αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, ότι αποδέχεται τις οριοθετήσεις που έχουν γίνει με διμερείς συμφωνίες βασισμένες στο Δίκαιο της Θάλασσας στην περιοχή μεταξύ της Κύπρου της Αιγύπτου και του Ισραήλ και της Ελλάδας με την Αίγυπτο. Και αποδέχεται βεβαίως και την προοπτική του σχεδίου του αγωγού EastMed τον οποίο έχει απειλήσει ότι θα ακυρώσει, ενώ το έργο αυτό βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας του EMGF.
Παρά το γεγονός ότι υπάρχει πίεση και εκ των έσω ακόμη για ανταλλαγή πρεσβευτών μεταξύ Άγκυρας και Τελ Αβίβ, ο δρόμος για την ομαλοποίηση των σχέσεων είναι ακόμη μακρύς και δύσβατος.
Δημοσίευση σχολίου