του Σωτήρη Σιδέρη
Ούτε η ανοιξιάτικη σύνοδος κορυφής της ΕΕ είναι βέβαιο ότι θα πάρει αποφάσεις για την Τουρκία, είτε για κυρώσεις, είτε για την λεγόμενη θετική ατζέντα με έμφαση στην αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης. Ούτε οι διερευνητικές συνομιλίες Ελλάδας –Τουρκίας είναι πιθανόν να γίνουν μέχρι την άνοιξη, καθώς η κυβέρνηση στην Αθήνα δεν είναι γενικότερα πρόθυμη να καθίσει στο τραπέζι , αλλά σε κάθε περίπτωση δεν θα προσέλθει σε διάλογο όπως έχει διακηρύξει, πριν η Τουρκία αποσύρει πλήρως το Ουρούτς Ρέις και σταματήσει να εκδίδει ΝΑVTEX. Πέραν αυτών, τα σενάρια για πρόωρες εκλογές εξασθενούν και το ενδεχόμενο συνομιλιών. Το κλίμα όμως στην Άγκυρα , φαίνεται ότι σύντομα θα αντιστραφεί και θα είναι η Τουρκία η επισπεύδουσα αν κρίνουμε από το πόσο θορυβήθηκε ο Ερντογάν από τις αμερικανικές κυρώσεις, ενώ ανησυχεί και για την στάση του Μπάϊντεν.
Το κακό για τον Τούρκο πρόεδρο είναι ότι η Ουάσιγκτον απειλεί με άνοιγμα του φακέλου της HalkBank στην οποία εμπλέκεται σκανδαλωδώς όλη η οικογένειά του. Για να προλάβει πιθανή κλιμάκωση της κρίσης ταυτόχρονα και με ΕΕ και με ΗΠΑ, ο Τούρκος πρόεδρος θα επιδιώξει πιθανόν μια προσέγγιση τουλάχιστον με τις Βρυξέλλες και μάλιστα το συντομότερο. Στο πλαίσιο αυτό είναι πιθανό να επιδιώξει κάποια αποσυμπίεση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Το δεύτερο κακό όμως για τον Ερντογάν είναι ότι η ΕΕ με την σύμφωνη γνώμη Γερμανίας –Γαλλίας, έχει ήδη απευθυνθεί επίσημα στις ΗΠΑ να πάρει τα ηνία. Αν όλα αυτά επιβεβαιωθούν τις επόμενες λίγες εβδομάδες η Άγκυρα θα βρεθεί ενώπιον ενός αδιεξόδου που η ίδια προκάλεσε. Και αυτό , είναι άγνωστο τι είδους συμπεριφορά μπορεί να επιφέρει στο Αιγαίο ή την Ανατολική Μεσόγειο.
Η σημερινή εικόνα δείχνει έντονη αμηχανία της Τουρκίας έναντι των ΗΠΑ και της ΕΕ. Η απόλυτη ασυλία που πρόσφερε ο Τραμπ τελείωσε, αυτό είναι σίγουρο. Το αμέσως επόμενο διάστημα και αφού πρώτα ο Μπάϊντεν αναλάβει επίσημα τα καθήκοντά του, θα αρχίσει τις επαφές με τους ξένους ηγέτες, με πρώτους τους συμμάχους του ΝΑΤΟ. Σε αυτή η πρώτη επαφή με τον Ερντογάν θα δείξει τις προθέσεις του ο νέος Αμερικανός πρόεδρος. Αυτό ισχύει και για τον Μητσοτάκη , καθώς η ελληνική κυβέρνηση αναμένει την παρέμβαση του νέου ενοίκου του Λευκού Οίκου για να ενισχύσει τις θέσεις της έναντι της Άγκυρας. Αλλά το βέβαιο είναι , πέρα από τις επιμέρους θέσεις , ότι ο Μπάϊντεν θα προτείνει, ίσως πιεστικά διάλογο, οπότε η πίεση ναι μεν θα είναι συνολική για τον Τούρκο πρόεδρο, αλλά και προς την Αθήνα θα είναι έντονα αισθητή, σε λίγους μήνες.
Ο χρόνος όμως κυλά και αν όλα αυτά που φαντάζουν αυτονόητα ισχύσουν και δεν υπάρξουν ανατροπές διάλογος Ελλάδας –Τουρκίας , δεν πρόκειται να γίνει μέχρι τον Απρίλιο. Η Τουρκία όμως διατηρεί το πλεονέκτημα ότι ως ισχυρή χώρα με παρεμβάσεις σε ξένες χώρες και με φιλοδοξίες να επεκτείνει την ακτίνα δράσης της και να εδραιώσει έναν ηγετικό ρόλο στη Μεσόγειο , θα διαπραγματευθεί και πάλι με ΗΠΑ, Ρωσία, Γερμανία , Κίνα. Όσο η Ελλάδα παραμένει απαθής και αδρανής, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η πίεση.
Εκλογές εδώ –διαμάχη στην Άγκυρα
Ήδη οι συζητήσεις για εκλογές στην Ελλάδα μεταξύ Μαίου-Σεπτεμβρίου εντείνονται. Η φθορά της κυβέρνησης είναι έντονη. Η κατάσταση με την πανδημία, ακόμη και με το εμβόλιο δεν θα ομαλοποιηθεί πριν το καλοκαίρι. Εκ των πραγμάτων ο Μητσοτάκης θέλει να φρενάρει την φθορά και να διεκδικήσει ανανέωση της θητείας του με πρόωρες εκλογές. Αυτό το παραδέχονται πλέον και στο μέγαρο Μαξίμου και ήδη η σχετική συζήτηση γίνεται αισθητή τώρα, πόσο μάλλον σε δύο τρείς μήνες . Αν λοιπόν η εκλογολογία ενταθεί, αυτό θα γίνει με ευθύνη της κυβέρνησης, άρα θα σχεδιάζει εκλογές. Εκ των πραγμάτων λοιπόν ο Μητσοτάκης δεν θα θελήσει να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την Τουρκία και με ατζέντα ιδιαίτερα αρνητική για την Ελλάδα. Θα ζητήσει μάλιστα την ψήφο των Ελλήνων πολιτών ακριβώς με το πρόσχημα ότι θέλει να διαχειριστεί τις ελληνοτουρκικές σχέσεις με ενισχυμένη δύναμη, που φυσικά δεν θα την έχει , τόσο εξαιτίας της φθοράς, όσο και γιατί οι εκλογές θα γίνουν με απλή αναλογική , πέραν των εκπλήξεων που μπορεί να κρύβουν. Πρόκειται για απολύτως ορθολογική συζήτηση και όχι για ευφάνταστα σενάρια , ούτε καν για πρόωρη συζήτηση.
Ακόμη και στον φιλοκυβερνητικό Τύπο εξετάζεται το εν λόγω ζήτημα και μάλιστα αναπτύσσεται ένας προβληματισμός. Αν ο Μητσοτάκης έχει κατά νου εκλογές θα κάνει ή όχι ανασχηματισμό τον Ιανουάριο; . Η μια εκδοχή λέει ότι θέλει ανασχηματισμό για να πάει σε εκλογές με ανανεωμένο κυβερνητικό σχήμα , τέλη Αυγούστου, αρχές Σεπτεμβρίου. Η άλλη εκδοχή λέει ότι αν δεν κάνει ανασχηματισμό θα πάει σε εκλογές τον Μάιο ή τον Ιούνιο.
Εκλογές εδώ –διαμάχη στην Άγκυρα
Ήδη οι συζητήσεις για εκλογές στην Ελλάδα μεταξύ Μαίου-Σεπτεμβρίου εντείνονται. Η φθορά της κυβέρνησης είναι έντονη. Η κατάσταση με την πανδημία, ακόμη και με το εμβόλιο δεν θα ομαλοποιηθεί πριν το καλοκαίρι. Εκ των πραγμάτων ο Μητσοτάκης θέλει να φρενάρει την φθορά και να διεκδικήσει ανανέωση της θητείας του με πρόωρες εκλογές. Αυτό το παραδέχονται πλέον και στο μέγαρο Μαξίμου και ήδη η σχετική συζήτηση γίνεται αισθητή τώρα, πόσο μάλλον σε δύο τρείς μήνες . Αν λοιπόν η εκλογολογία ενταθεί, αυτό θα γίνει με ευθύνη της κυβέρνησης, άρα θα σχεδιάζει εκλογές. Εκ των πραγμάτων λοιπόν ο Μητσοτάκης δεν θα θελήσει να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την Τουρκία και με ατζέντα ιδιαίτερα αρνητική για την Ελλάδα. Θα ζητήσει μάλιστα την ψήφο των Ελλήνων πολιτών ακριβώς με το πρόσχημα ότι θέλει να διαχειριστεί τις ελληνοτουρκικές σχέσεις με ενισχυμένη δύναμη, που φυσικά δεν θα την έχει , τόσο εξαιτίας της φθοράς, όσο και γιατί οι εκλογές θα γίνουν με απλή αναλογική , πέραν των εκπλήξεων που μπορεί να κρύβουν. Πρόκειται για απολύτως ορθολογική συζήτηση και όχι για ευφάνταστα σενάρια , ούτε καν για πρόωρη συζήτηση.
Ακόμη και στον φιλοκυβερνητικό Τύπο εξετάζεται το εν λόγω ζήτημα και μάλιστα αναπτύσσεται ένας προβληματισμός. Αν ο Μητσοτάκης έχει κατά νου εκλογές θα κάνει ή όχι ανασχηματισμό τον Ιανουάριο; . Η μια εκδοχή λέει ότι θέλει ανασχηματισμό για να πάει σε εκλογές με ανανεωμένο κυβερνητικό σχήμα , τέλη Αυγούστου, αρχές Σεπτεμβρίου. Η άλλη εκδοχή λέει ότι αν δεν κάνει ανασχηματισμό θα πάει σε εκλογές τον Μάιο ή τον Ιούνιο.
Σε κάθε περίπτωση όμως οι ελληνοτουρκικές σχέσεις θα παγώσουν στο κλίμα της επιθετικότητας εκ μέρους της Τουρκίας και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι μπορεί να συμβεί όλο αυτό το διάστημα.
Πέραν αυτών στην Τουρκία φαίνεται ότι θα αλλάξει το σκηνικό ως συνέπεια της εκλογής Μπάϊντεν. Διπλωμάτες θεωρούν ότι η αλλαγή στάσης των ΗΠΑ με τον νέο πρόεδρο ενισχύει την θέση των Τούρκων διπλωματών έναντι του υπουργείου Άμυνας και του Ακάρ και ότι θα γίνει έτσι εφικτή η ανάληψη των πρωτοβουλιών από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών.
Δεν είναι επομένως καθόλου βέβαιο ότι αυτό θα το δεχθούν οι στρατιωτικοί που θεωρούν ότι η Τουρκία μεγάλωσε όσο οι ίδιοι πήραν τα ηνία. Είναι ενδεχόμενο λοιπόν να υπάρξει εσωτερική ένταση που θα κριθεί όμως από τον ίδιο τον Ερντογάν. Αν οι ΗΠΑ δεν τον θέλουν για συνομιλητή και επιβάλλουν τρομερές κυρώσεις εξαιτίας της HalkBank που παραβίασε το εμπάργκο στο Ιράν και οδήγησε σε παράνομο πλουτισμό την οικογένεια του Τούρκου προέδρου, τότε η κατάσταση εντός της Τουρκίας θα ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Ούτε σε αυτή την περίπτωση μπορούμε να ξέρουμε τι θα γίνει στο Αιγαίο , αν και θα είναι πιο δύσκολο πλέον θα συνεχίσουν το ίδιο μοτίβο. Είναι μια σχεδόν μετέωρη κατάσταση που κρύβει ελπίδες , αλλά και πολλούς κινδύνους.
Δημοσίευση σχολίου