Γράφει ο Ζαχαρίας Β. Μίχας*
Χαρακτηριστικό των τελευταίων ημερών αναφορικά με τις εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, είναι ότι η τουρκική στάση δείχνει να έχει ολοένα και μικρότερη σχέση με την πραγματικότητα. Όσο υποκειμενική και να θεωρείται η ερμηνεία της λέξης. Η σύγχρονη Τουρκία, διά της ηγεσίας της, επιχειρεί να παρουσιάσει τις εντελώς παράνομες σύμφωνα με το διεθνές και το εθιμικό δίκαιο θέσεις που εκφράζει, επιχειρώντας να τις καταστήσει ως φυσιολογικό μέρος μιας ατζέντας διαπραγμάτευσης.
Η επίσημη Τουρκία εκδίδει “non papers” τα οποία ψέγουν την Ελλάδα γιατί πραγματοποιεί ασκήσεις στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, με τη δικαιολογία ότι οφείλουν να είναι αποστρατιωτικοποιημένα. Την ίδια στιγμή, στην απέναντι τουρκική ακτή, η τουρκική Στρατιά του Αιγαίου πραγματοποιεί μεγάλης κλίμακας διακλαδικές στρατιωτικές ασκήσεις (EFES), με αποκορύφωνα τις αποβατικές ενέργειες!
Πόσο λογικό είναι να ζητάς να αδειάσουν τα νησιά από στρατεύματα, ή εθνοφρουρά, από τη στιγμή που η δραστηριότητα απέναντι ακριβώς συνιστά απειλή που δεν επιδέχεται αμφισβήτησης! Ποιος εχέφρων σε οποιαδήποτε χώρα στον κόσμο, ανεξαρτήτως της ρητορικής εξωτερικής πολιτικής που επιλέγει, δεν “διαβάζει” πίσω από το τουρκικό επιχείρημα, “αποστρατιωτικοποιήστε τα νησιά να διευκολύνετε την απόβασή μας”; Ή εναλλακτικά, να καταστούν τα νησιά όμηρος της Τουρκίας, ώστε με αυτά ως βραχίονα η Άγκυρα να μπορεί ελεύθερα να εκβιάζει αποτελεσματικά την Ελλάδα;
Τα ίδια αφορούν και τις περίφημες διερευνητικές συνομιλίες Ελλάδας-Τουρκίας, που είναι η απόπειρα διαφυγής από το αδιέξοδο της στρατιωτικής αντιπαράθεσης ανάμεσα σε δυο κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ, με την προοπτική εκτροπής που μπορεί να κυμανθεί από ένα απλό “θερμό σημειακό επεισόδιο”, μέχρι την πολεμική εμπλοκή. Το σενάριο αυτό θεωρείται ξεκάθαρα κόκκινη γραμμή για το ΝΑΤΟ. Μπορεί η βασική επιλογή να είναι η διαφυγή από το αδιέξοδο διά του κατευνασμού της Τουρκίας, όμως η Άγκυρα τορπιλίζει ακόμα κι αυτό.
Οι θέσεις που εκφράστηκαν από την πλευρά του State Department, περιέχουν φρασεολογία ασυνήθιστα επιθετική σε βάρος της Τουρκίας: “The United States deplores Turkey’s October 11 announcement of renewed Turkish survey activity in areas over which Greece asserts jurisdiction in the Eastern Mediterranean. Turkey’s announcement unilaterally raises tensions in the region and deliberately complicates the resumption of crucial exploratory talks between our NATO Allies Greece and Turkey.
Coercion, threats, intimidation, and military activity will not resolve tensions in the Eastern Mediterranean. We urge Turkey to end this calculated provocation and immediately begin exploratory talks with Greece. Unilateral actions cannot build trust and will not produce enduring solutions.”
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες αποδοκιμάζουν την ανακοίνωση που εξέδωσε η Τουρκία στις 11 Οκτωβρίου σχετικά με την ανανέωση της τουρκικής ερευνητικής δραστηριότητας σε περιοχές όπου η Ελλάδα διεκδικεί δικαιοδοσία στην Ανατολική Μεσόγειο. Η ανακοίνωση της Τουρκίας αυξάνει μονομερώς τις εντάσεις στην περιοχή και περιπλέκει εσκεμμένα την επανάληψη κρίσιμων διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ των συμμάχων μας στο ΝΑΤΟ, της Ελλάδας και της Τουρκίας.
“Ο εξαναγκασμός, οι απειλές, ο εκφοβισμός και η στρατιωτική δραστηριότητα δεν θα επιλύσουν τις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Προτρέπουμε την Τουρκία να τερματίσει αυτήν την υπολογιζόμενη πρόκληση και να ξεκινήσει αμέσως διερευνητικές συνομιλίες με την Ελλάδα. Οι μονομερείς δράσεις δεν μπορούν να οικοδομήσουν εμπιστοσύνη και δεν θα παράγουν λύσεις που θα έχουν διάρκεια». Παρόμοιες θέσεις φέρεται να χρησιμοποιήθηκαν και κατά τη συνομιλία ανάμεσα στον Σύμβουλο Ασφαλείας των ΗΠΑ, Ρόμπερτ Ομπράιεν, με τον Ιμπραήμ Καλίν, φερόμενο ως εξ απορρήτων του Τούρκου προέδρου.
Μοναδική πολιτική της Τουρκίας δείχνει να είναι η πρόκληση θερμού επεισοδίου. Με βάση όμως όσα έχουν προηγηθεί, η Άγκυρα αδυνατεί να το σκηνοθετήσει πειστικά. Η πολιτική της πάσχει σοβαρά στο επίπεδο της διεθνούς νομιμοποίησης, από τη στιγμή μάλιστα που συνοδεύεται από πλήθος μη φιλικών ενεργειών σε βάρος των συμφερόντων των Δυτικών χωρών, τα οποία υποτίθεται είναι οι φυσικοί της σύμμαχοι.
Το πρόβλημα για την Ελλάδα εξακολουθεί όμως να είναι μεγάλο. Αφενός η Δύση εξακολουθεί να προτιμά την πολιτική του κατευνασμού απέναντι στην Τουρκία διστάζοντας να επιβάλλει κυρώσεις. Αυτή η πολιτική αναπόφευκτα προϋποθέτει πιέσεις για υποχωρήσεις στην ελληνική πλευρά, ή υποσχέσεις για ανταλλάγματα στις ευρωτουρκικές σχέσεις. Τέτοια ανταλλάγματα θα δώσουν τα λάθος μηνύματα, με αποτέλεσμα τα ίδια φαινόμενα να επαναληφθούν νομοτελειακά.
Η Ελλάδα οφείλει να αντισταθεί στον τουρκικό παραλογισμό. Ασφαλώς και πρέπει να προσπαθήσει πάση θυσία να χρεωθεί “πρώτο χτύπημα”, ίσως όμως αυτό καταστεί αναπόφευκτο εάν η Τουρκία ξεπεράσει κάποια όρια. Όρια τα οποία η Αθήνα ίσως πρέπει να ορίσει με σαφήνεια, διακηρύσσοντάς τα διεθνώς.
*Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας – ΙΑΑΑ/ISDA
Δημοσίευση σχολίου