Γράφει ο Σπύρος Λίτινας*
Ποιες είναι τελικά οι κόκκινες γραμμές της χώρας; Είναι τα 6 ν.μ, είναι τα 12 ν.μ ή μήπως εκτείνονται περισσότερο; Επίσης οι κόκκινες γραμμές αφορούν μόνο την κυριαρχία ή και τα κυριαρχικά δικαιώματα ; Πώς θεμελιώνεται όχι απλώς το δικαίωμα προστασίας από προσβολές της νομής αλλά η υποχρέωση αντίδρασης στις προσβολές της νομής επί κυριαρχικών δικαιωμάτων ;Από δηλώσεις ή από το νομοθετικό πλαίσιο , και ποιο τελικά είναι αυτό ;
Αυτά είναι τα ερωτήματα στα οποία θα επιχειρήσω να δώσω απάντηση .
Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο της θάλασσας η υφαλοκρηπίδα είναι δικαίωμα που υφίσταται ab initio et ipso facto στα κυρίαρχα κράτη (ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΟΡΙΟΘΕΤΗΘΕΙ ΚΑΤ ΑΡΧΗΝ ) . Πάλι σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο της θάλασσας μέχρις ότου οριοθετηθεί , όταν υφίσταται τέτοια ανάγκη όπως τώρα , θεωρείται ότι ανήκει στο κυρίαρχο κράτος τόση υφαλοκρηπίδα όση του δίνει η αρχή της μέσης γραμμής . Εδώ βρίσκεται η Ελλάδα τώρα όπως και η υφαλοκρηπίδα της .
Σύμφωνα με το άρθρο 138 του ποινικού μας κώδικα ισχύουν τα εξής : 1. Όποιος επιχειρεί με βία ή απειλή βίας να αποσπάσει από το ελληνικό κράτος τμήμα του εδάφους ή του θαλάσσιου χώρου που ανήκει σε αυτό ή να τα συγχωνεύσει σε άλλο κράτος, τιμωρείται με κάθειρξη ισόβια ή πρόσκαιρη τουλάχιστον δέκα ετών. Με την ίδια ποινή τιμωρείται και όποιος επιχειρεί να τελέσει την πράξη με κατάχρηση της ιδιότητάς του ως οργάνου του κράτους ή με σφετερισμό της ιδιότητας αυτής.
2. Οι διατάξεις των άρθρων 135 έως 137 έχουν και εδώ ανάλογη εφαρμογή.
Ποιος είναι ο θαλάσσιος χώρος κατά την έννοια της αντικειμενικής υπόστασης του παραπάνω άρθρου; Είναι η υφαλοκρηπίδα ; Όποιος ανοίξει και διαβάσει κάποια ερμηνεία του συγκεκριμένου άρθρου θα διαπιστώσει ότι δεν απολείπεται αμφιβολία ότι η υφαλοκρηπίδα εμπίπτει αναμφισβήτητα στον θαλάσσιο χώρο μετά την εισαγωγή της έννοιας του θαλάσσιου χώρου στο άρθρο 138 του Π.Κ . Και εδώ βέβαια ανεγείρονται τα επιπρόσθετα ερωτήματα :
Έχει ασκηθεί κατ αρχήν in rem δίωξη βάση του άρθρου 138 Π.Κ ώστε να βρούμε ποιοι αλωνίζουν στο Ορούτς Ρεισ και να προσωποποιηθεί η δίωξη σε δεύτερο χρόνο( in personam) ; Από όσο θυμάμαι η επίσημη ελληνική θέση στον ΟΗΕ είναι ότι έχουμε απόπειρα παραβίασης κυριαρχικών δικαιωμάτων .
Εκτός αν η θέση μας είναι ότι δεν υπάρχει απόπειρα παραβίασης κυριαρχικών δικαιωμάτων οπότε δεν υπάρχει και λόγος για κυρώσεις στην Τουρκία .
Σε κάθε περίπτωση νομικά η κόκκινη γραμμή μας δεν είναι και δεν μπορεί να είναι στα 6 ν.μ και αυτό βάση του διεθνούς δικαίου της θάλασσας που έχουμε κυρώσει αλλά και βάση του άρθρου 138 του ΠΚ . Δεν ξέρω ποια είναι η πολιτική μας θέση . Σίγουρα πάντως νομικά η κόκκινη γραμμή μας είναι πολύ πέραν των 6 ν.μ όπως και η υποχρέωση υπερασπίσεως των προσβολών της νομής επί των κυριαρχικών δικαιωμάτων .
Θα ακολουθήσει και δεύτερο άρθρο μου για την έννοια της νομής στο διεθνές δίκαιο και την σημασία της απώλειας αυτής ή της μη αντίδρασης επί προσβολών αυτής , βάση όλων όσων διαδραματίζονται τελευταία αλλά και βάση του διεθνούς δικαίου πάντοτε . Ελπίζω πάντως έστω και τώρα να κατέστησα σαφές πότε κατά την άποψή μου – και όχι μόνο – υπάρχει όχι το δικαίωμα αλλά το νομικό καθήκον – υποχρέωση υπερασπίσεως της νομής επί της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων όταν αυτά υφίστανται προσβολές . ”
*Δικηγόρος Παρ ‘ Αρείω Πάγω , LLM στο Διεθνές Εμπορικό Δίκαιο
Δημοσίευση σχολίου