Ποιο είναι το πιο σημαντικό «σημείο τριβής» που προκαλεί «αναφλέξεις» και φέρνει αντιμέτωπες τη Γαλλία με την Τουρκία;
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα επικεντρώνεται κυρίως στα τεράστια συμφέροντα που έχουν και οι δύο χώρες – Γαλλία και Τουρκία – να διασφαλίσουν το μακροχρόνιο εφοδιασμό τους με ενεργειακές πρώτες ύλες. Συνεπώς, είναι αναπόφευκτο και οι δύο χώρες να έχουν μπει σε μια «κούρσα δέσμευσης ενεργειακών αποθεμάτων» και συνεργασιών με χώρες εξαγωγείς πετρελαίου και φυσικού αέριο.Γράφει ο δρ ΚΙΜΩΝ Π. ΣΤΕΡΙΩΤΗΣ (*)
Η «μεγάλη στροφή» της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας συνδέεται άμεσα με τις τεράστιες ανάγκες της να μειώσει την «εξάρτησή» της από τις εισαγωγές ενεργειακών πρώτων υλών και να καλύψει την πρωτοφανή αύξηση της κατανάλωσης της:
• Μεταξύ 1998 και 2018, μέσα σε μια 20ετία, υπερδιπλασιάσθηκε το ενεργειακό ισοζύγιο της Τουρκίας και έφθασε σχεδον τους 149.044 χιλ. τόννους ισοδυνάμου πετρελαίου (KTOE).
• Η Τουρκία κατέλαβε πλέον την 4η θέση μεταξύ των χωρών της Ευρώπης με βάση τα ενεργειακά ισοζύγια των χωρών της Ευρώπης.
• Αν και οι χώρες πέραν της Τουρκίας ελέγχουν πάνω από το 70% των παγκοσμίων αποθεμάτων ενεργειακών πρώτων υλών, η ίδια η Τουρκία ειναι πτωχή σε εγχώρια ενεργειακά αποθέματα.
ΑΡΑΒΙΚΗ ΑΝΟΙΞΗ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Οι τεράστιες ετήσιες ανάγκες της Τουρκίας για «ενεργειακή ανεξαρτησία» εξηγούν την «επιθετική πολιτική» της να αποκτήσει τον έλεγχο ενεργειακών πηγών στη Μεσόγειο ή σε τρίτες χώρες.
Η ενεργός ανάμειξη της Τουρκίας στα εσωτερικά των αραβικών χωρών καταγράφεται πριν από το 2011, όταν ισχυροποιούνται οι δεσμοί του νέου υπό το AKP «επιχειρηματικού κατεστημένου» της Τουρκίας με το Κίνημα των Αδελφών Μουσουλμάνων. Με το ξέσπασμα
της «Αραβικής Άνοιξης» η Τουρκία κατάφερε να «αγκιστρωθεί» καλλίτερα σε χώρες με έντονη πολιτική ρευστότητα και εσωτερικές πολιτικές ανατροπές, αλλά και ενεργειακά αποθέματα:
- Η Τουρκία απέκτησε ισχυρά ερείσματα στις χώρες του Μαχρέμπ (Αλγερία, Τυνησία, Μαρόκο), χώρες που παραδοσιακά ήσαν υπό γαλλική επιρροή. Το υγροποιημένο φυσικό αέριο της Αλγερίας, άλλωστε, αποτέλεσε, βασική πηγή τροφοδοσίας των μεγάλων γαλλικών βιομηχανιών.
- Η ανατροπή του Καντάφι εξασφάλισε στην Τουρκία σημαντικό στρατιωτικό έλεγχο της δυτικής Λιβύης και των εξαιρετικής ποιότητας πετρελαίων της. Η Γαλλία που βρέθηκε περιθωριοποιημένη από την κυβέρνηση της Τρίπολης συμμάχησε με τις δυνάμεις του Χαφτάρ στην ανατολική Λιβύη.
- Τα υποθαλάσσια ενεργειακά κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου βρέθηκαν στο στόχαστρο της ενεργειακής στρατηγικής της Άγκυρας. Όμως, τα ίδια κοιτάσματα διεκδικούνται από το Ισραήλ και την Αίγυπτο, που λόγω ανταγωνισμού στην περιοχή τις καθιστούν συμμάχους της Γαλλίας απέναντι στην επεκτατική πολιτική της Τουρκίας.
- Τουρκία και Ιράν, μαζί με το Κατάρ, εποφθαλμιούν τα ενεργειακά κοιτάσματα των χωρών του Αραβικού Κόλπου. Όμως αυτές οι ενεργειακές βλέψεις – που συνδέονται και κινδύνους στρατιωτικής ανατροπής στη Μέση Ανατολή – βρίσκουν απέναντί τους αφενός τη συμμαχία Αιγύπτου και Σαουδικής Αραβίας και αφετέρου το Ισραήλ, που τώρα πλέον μπαίνει και αυτό στην επιτυχημένη εξόρυξη φυσικού αερίου.
- Η Γαλλία είναι σύμμαχος των Κούρδων του βόρειου Ιράκ σε περιοχές με πετρελαϊκά κοιτάσματα. Όμως, τα ίδια κοιτάσματα διεκδικεί και η Τουρκία, η οποία επιπρόσθετα φοβάται μια σημαντική αύξηση της οικονομικής επιρροής του κουρδικού Ιράκ στους Κούρδους γειτονικών χωρών, με αρνητικές συνέπειες για την ασφάλεια του τουρκικού κράτους.
Το μπλοκάρισμα των ρωσσικών αγωγών φυσικού αερίου ,με διέλεθση μέσω Ουκρανίας δημιουργεί μεγάλες ευκαιρίες για την Τουρκία να διευκολύνει την κατασκευή αγωγών που θα μπορούν να διοχετεύουν φυσικό αέριο και πετρέλαιο από τις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Κασπίας Θάλασσας.
- Η Τουρκία αποκτά στενή συνεργασία με τη Ρωσσία και το Ιράν, χώρες με τεράστιο ενεργειακό δυναμικό, αλλά οι οποίες βρίσκονται στο στόχαστρο των ΗΠΑ, που επιδιώκει τον ενεργειακό αποκλεισμό τους από την Ευρώπη. Περίπου προς την ίδια κατεύθυνση με αυτά των ΗΠΑ κινούνται και τα ενεργειακά συμφέροντα της Γαλλίας.
- Η εξωτερική πολτική της Άγκυρας μεταβάλλεται καθώς η κατασκευή ενεργειακών αγωγών από Ρωσσία και Ιράν μέσω Τουρκίας με έξοδό τους στη Μεσόγειο θα καταστήσει την Τουρκία το μεγαλύτερο διεθνή ενεργειακό κόμβο. Όμως μια τέτοια πολιτική αφενός δημιουργεί μεγάλους κινδύνους ανατροπής ενεργειακών ισορροπιών σε βάρος των ΗΠΑ, αλλά και της Γαλλίας.
- Η κατασκευή αγωγών μεταφοράς ρωσσσικών και ιρανικών ενεργειακών πρώτων υλών μέσω Τουρκίας εγκυμονεί κινδύνους για το Ισραήλ και την Αίγυπτο, καθώς θα αντιμετωπίσουν ισχυρό ανταγωνισμό τα εν εξελίξει επενδυτικά ενεργειακά σχέδιά τους γιαα εξόρυξη φυσικού αερίου.
- Η Σαουδική Αραβία και άλλα κράτη του Κόλπου φοβούνται ότι μπορεί να χάσουν μεγάλες αγορές της Ευρώπης εάν αποκλεισθούν από τους τουρκικούς αγωγούς μεταφοράς που θα καταλήγουν σε τουρκικά λιμάνια.
ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ
Οι επικείμενες εκλογές στις ΗΠΑ μπορεί να αποτελέσουν ενα ντόμινο εξελίξεων για τις ενεργειακές προοπτικές σε Βόρεια Αφρική, Ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή. Προς το παρόν η αμερικανική πολιτική ως προς την Τουρκία παραμένει επαμφοτερίζουσα, με την αμερικανική διοίκηση πάντως να προκρίνει ως πλέον σύμφορη τη διατήρηση ισχυρών συμμαχικών δεσμών αμυντικής συνεργασίας.
Όμως, αυτή η πολιτική της αμερικανικής διοίκησης ενισχύει τα «νεο-οθωμανικά οράματα» του προέδρου Ερντογάν και των ισλαμιστών της γειτονικής χώρας.
Από την άλλη πλευρά είναι έντονη η δυσαρέσκεια του αραβικού κόσμου για τις άκρατες ενεργειακές και πολτικές φιλοδοξίες της Άγκυρας που επιδιώκει να μετατραπεί η Τουρκία σε «ηγέτιδα» του μουσουλμανικού κόσμου.
Τη «συγκυριακή αδράνεια» (;;;) της αμερικανικής κυβέρνησης να ελέγξει αποτελεσματικά τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή, που συγκεντρώνονται μεγάλα ενεργειακά αποθέματα, αναγκαστικά έρχεται και καλύπτει η Γαλλία.
Η εξαιρετικά ισχυρή πολεμική βιομηχανία της Γαλλίας αλλά και τα πολύ μεγάλα ενεργειακά συμφέροντα που έχει, από τις χώρες του Μαχρέμπ έως και τον Αραβικό Κόλπο, καθιστούν τη Γαλλία έναν αντικειμενικά πολύ ισχυρό πολιτικό και στρατιωτικό αντίπαλο του νεο-οθωμανικού επεκτατισμού.
*δρ οικονομολόγος, τέως διευθυντής Επικοινωνίας Ομίλου ΔΕΗ και διευθυντής σύνταξης εφημ. ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου