Γράφει ο Ανδρέας Τσιλογιάννης*
Ένα σχεδόν μήνα μετά από την ορκωμοσία του 45ου Αμερικανού Προέδρου κ. Ντόναλτ Τραμπ, το «Moonlight», η αμερικανική καλύτερη ταινία των 66ων βραβείων Όσκαρ, αποτελεί απάντηση και νίκη της προοδευτικής Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, ως προς τη συντηρητική, φοβική και κλειστή Αμερική που επιθυμεί να επιβάλει ο νέος πλανητάρχης.
Στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού και συγκεκριμένα στην δύσκολη και πολύπαθη ανατολική λεκάνη της Μεσογείου, το «σεληνόφως» του Αιγαίου, υπό κανονικές συνθήκες ομαλότητας και ειρήνης, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το φως ελπίδας και χαράς για εκατοντάδες χιλιάδες μετακινηθέντων Ασιατικών πληθυσμών που το επιλέγουν ως φως περάσματος από την σκληρή πλευρά της ζωής σε συνθήκες πιο ανθρώπινες ικανές στη δημιουργία μιας καλύτερης ζωής.
Το αιγαιοπελαγίτικο φως του φεγγαριού χαρακτηρίζεται συνάμα επικίνδυνο για αρκετούς εκ των προσφύγων – μεταναστών καθώς αποτελεί την τελευταία εικόνα της ζωής τους, όταν τα δουλεμπορικά που αναλαμβάνουν τη μεταφορά από την Τουρκία στις ελληνικές ακτές βυθίζονται και οι ίδιοι μετά από πάλη με τη φουρτουνιασμένη θάλασσα πνίγονται στο βυθό του Αιγαίου.
Το «σεληνόφως» του Αιγαίου, χαρακτηρίζεται δύσκολο, μα συνάμα σκληρό ικανό να σκορπίσει τον θάνατο.
Οι άσπονδοι γείτονες Ελλάδα και Τουρκία, αρκετές φορές απολαμβάνουν το κοινό φεγγάρι, χορεύοντας και τραγουδώντας.
Υπάρχουν όμως και φορές που στις ελληνοτουρκικές σχέσεις επικρατεί το γκρι του φεγγαριού με αποτέλεσμα να προκαλούνται στο Αιγαίο επεισόδια ικανά, ώστε να προκληθούν αιτίες για συγκρούσεις μη ειρηνικές που οδηγούν στο θάνατο νέους ικανούς στρατιωτικούς αξιωματούχους.
Η φωτογραφία είναι από Αιβαλί. Είναι η κεντρική πλατεία Μειντανι. Διακρίνεται το άγαλμα του Κεμάλ, και δίπλα το άγαλμα που δείχνει Τούρκους στρατιώτες να πυροβολούν προς την Ελλάδα και να απωθουν τους Έλληνες προς τη θάλασσα… Κτίστηκε προς τιμή της εθνικής εορτής της 6ης Σεπτεμβριου… Το συγκεκριμένο άγαλμα βρισκεται σε ολες τις πολεις των παραλιων. Η φωτογραφία ανήκει στον συγγραφέα.
Ενδεχομένως σε κανονικές συνθήκες, κάτω από το φως του Αιγαιοπελαγίτικο φεγγαριού, θα μπορούσαν οι δυο λαοί, να χορεύουν ζεϊμπέκικο και τσιφτετέλι, όπως άλλωστε έπραξαν το καλοκαίρι του 2001,σε μια στιγμή αναλαμπής, εξαιτίας της προσέγγισης λόγω των διαδοχικών σεισμών του 1999, οι πολιτικές ηγεσίες της διπλωματίας των δύο χωρών.
Ο τότε Υπουργός των Εξωτερικών της Ελλάδας και μετέπειτα πρωθυπουργός κ. Γεώργιος Παπανδρέου χορεύει το «ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας» με τον συγχωρεμένο τότε Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών Ισμαήλ Τζεμ να συνοδεύει τον ομόλογό του, παίζοντας «παλαμάκια» σε ταβέρνα της Κωνσταντινούπολης.
Ομολογουμένως, – για το εσωτερικό της Ελλάδας – , με τις εικόνες του ζεϊμπέκικου, για πρώτη φορά μετά την κρίση των Ιμίων του 1996, έστω και επικοινωνιακά, η ελληνική διπλωματία υπερτερεί της τουρκικής.
Το ζεϊμπέκικο που χορεύει ο Γιώργος Παπανδρέου είχε και παρενέργειες, καθώς γίνεται η αιτία ποικίλων αντιδράσεων στην Κύπρο.
Ο Ισμαήλ Τζεμ, ήταν Υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Ετσεβίτ, του πρωθυπουργού της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974.
Η συγκεκριμένη εικόνα του ζεϊμπέκικου του καλοκαιριού του 2001, με πρωταγωνιστές τους δυο Υπουργούς Εξωτερικών, είναι μια παρένθεση και αποτελεί ανάμνηση χαμένη στη σκληρή κόντρα και στην πολιτική των προκλήσεων που επιλέγει η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της Τουρκίας απέναντι στην αμυντική γραμμή της Ελλάδας.
Σίγουρα, εάν ποτέ στο μέλλον εξομαλυνθούν πλήρως οι σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας, οι ιστορικοί θα αναφέρουν ως αρχή της καλής γειτονίας το συγκεκριμένο ζεϊμπέκικο .
Ας δούμε τη δύσκολη και επικίνδυνη πλευρά του «φεγγαριού του Αιγαίου», ειδικά όταν οι Τούρκοι βρίσκονται σε κατάσταση μέθης, κυριευμένοι από την επιθυμία της εδαφικής επέκτασης, με αποτέλεσμα να επικρατεί η όξυνση του πατριωτικού τουρκικού εθνικισμού
Κωνσταντινούπολη. Τα γεγονότα του 1955.
Στις 6 και 7 Σεπτεμβρίου του 1955 , παρά την υπογραφή της Συνθήκης τη Λοζάνης το 1923, οι Τούρκοι, εξαγριωμένοι αποφασίζουν τον διωγμό μεγάλου αριθμό Ελλήνων από την Κωνσταντινούπολη, εξαιτίας, της απόφασης των Κυπρίων να διεκδικήσουν τον Απρίλιο του 1955 την ανεξαρτησία από την Μεγάλη Βρετανία.
Η συρρίκνωση του ελληνισμού της Πόλης, οφείλεται στην προπαγάνδα και στον εθνικισμό που οι Βρετανοί επιβάλουν και τρέφουν στους Τούρκους, οι οποίοι με εθνικιστικό παραλήρημα απελαύνουν μεγάλο όγκο Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης που παραμένουν εκεί εξαιτίας της συνθήκης της Λοζάνης.
Στην Κωνσταντινούπολη ο εθνικισμός επικρατεί της ομαλότητας, οι Έλληνες αναγκάζονται σε διωγμό με τους Τούρκους εθνικιστές οι οποίοι φωνάζουν συνθήματα κατά της ανεξαρτησίας της Κύπρου από τη μεγάλη Βρετανία, διαφωνούν με τη θέληση των Ελλήνων της Κύπρου για ένταξη του νησιού της Αφροδίτης στην Ελλάδα και αναγάγουν ως κεντρική απαίτηση την ώρα της έξαρσης των διαδηλώσεων κατά των Ελλήνων της Πόλης, το σύνθημα «η Κύπρος είναι τουρκική».
Τα γεγονότα του 1955 στην Κωνσταντινούπολη, θεωρούνται ως η αρχή του μπολιάσματος της ιδέας, από τους Βρετανούς προς την τουρκική διπλωματία, της εισβολής και κατάκτησης της Κύπρου από την Τουρκία.
Τουρκική Εισβολή στην Κύπρο. 1974.
Δεκαεννέα χρόνια μετά από τα γεγονότα της Πόλης του 1955, με τον Τουρκικό εθνικισμό σε έξαρση, με αποτέλεσμα τον διωγμό των «Ρωμιών» που οδηγεί στη συρρίκνωση του ελληνικού στοιχείου της Κωνσταντινούπολης, το σύνθημα των εθνικιστών στις διαδηλώσεις του Σεπτεμβρίου του 1955 λαμβάνει σάρκα και οστά.
Ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετσεβιτ, δίνει το πράσινο φως για την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.
Στις 20 Ιουλίου 1974, η Τουρκία, παρανόμως, εισβάλει στην Κύπρο με τον Τουρκικό στρατό να καταλαμβάνει παρά τη διεθνή κατακραυγή το βόρειο τμήμα του νησιού και την επαρχία της Αμμοχώστου.
Η επιτυχία του σχεδίου «Αττίλας» για τους Τούρκους δεδομένη, οι Τούρκοι κατέχουν παράνομα το βόρειο τμήμα του νησιού δημιουργώντας το «ψευδοκράτος».
Τα βάσανα του Κυπριακού λαού αρχίζουν.
Σήμερα, βρισκόμαστε στην περίοδο όπου έχουν ξεκινήσει συνομιλίες επίλυσης του Κυπριακού.
Θα είναι λάθος ιστορικό για τον ελληνισμό, ο κυπριακός λαός να αποδεχθεί οποιαδήποτε λύση που να προκρίνει την διχοτόμηση, έστω και με τη μορφή συνομοσπονδίας του νησιού.
Εάν προκριθεί, μέσω δημοψηφίσματος η λύση της πρότασης για τη δημιουργία διζωνικής – δικοινοτικής ομοσπονδίας, ο Κύπριος πολίτης στην ουσία αποδέχεται την Τουρκική εισβολή του 1974, το «ψευδοκράτος» των Τούρκων και την οριστική διχοτόμηση του νησιού.
Το εξπρές του Μεσονυχτίου.1978.
Σαράντα χρόνια, περίπου, πριν από την προσφάτως βραβευμένη με το Όσκαρ 2017 ταινία «Moonlight» από την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου, στα βραβεία Όσκαρ του 1978, η ταινία «Το εξπρές του Μεσονυχτίου» κερδίζει το Οσκαρ καλύτερου σεναρίου.
Το σενάριο του Όλιβερ Στόουν βασίζεται στην αυτοβιογραφία του Μπίλι Χέιζ.
Ο Μπίλι Χέιζ, συλλαμβάνεται από τις τουρκικές αρχές, κάπου το 1970, για κατοχή χασίς όταν με την κοπέλα του είναι έτοιμος να επιβιβαστεί στο αεροπλάνο για να επιστρέψει στην πατρίδα του.
Στα τουρκικά μπουντρούμια, σύμφωνα με την αυτοβιογραφία αλλά και το σενάριο του Όλιβερ Στόουν, ο Μπίλι Χέιζ, ζει τον ευτελισμό της ανθρώπινης προσωπικότητας με βασανιστήρια, ψυχολογική βία και βιασμούς ζώντας μέσα στην τούρκικη παράνοια.
Ο Αμερικανός φοιτητής, στο τέλος, κατορθώνει να αποδράσει από τις τουρκικές φυλακές, σκοτώνοντας Τούρκο φύλακα που προσπαθεί να τον βιάσει και καταφέρνει, κολυμπώντας τον Έβρο να βρεθεί στην Ελλάδα και να επιστρέψει στην πατρίδα του βάζοντας τέλος στην οδυνηρή περιπέτειά του.
Τουρκική Διπλωματία. Τακτικές.
Οι συγκεκριμένες μέθοδοι κράτησης που βίωσε ο Μπίλι Χέιζ από τις τουρκικές αρχές δεν απέχουν και πολύ από την τακτική και τις πράξεις που η τουρκική πλευρά, – πολιτική, στρατιωτική και διπλωματική – , χρησιμοποιεί απέναντι στην Ελλάδα.
Η κρίση των Ιμίων. 31η Ιανουαρίου 1996.
Εικοσιδύο χρόνια μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο έχουμε νέα πρόκληση των Τούρκων, όπου αυτή τη φορά καταλαμβάνουν έστω και για μια μέρα ελληνικό έδαφος και συγκεκριμένα μια βραχονησίδα στο Ανατολικό Αιγαίο.
Στο «σεληνόφως» της βραδιάς της 31ης Ιανουαρίου 1996, βράδυ της κρίσης των Ιμίων, οι Ένοπλες Δυνάμεις των δύο χωρών δίνουν ραντεβού με τον θάνατο, στα Ίμια, όταν πέφτει ή για ορισμένους καταρρίπτεται το ελικόπτερο του ελληνικού στρατού, με τους επιβαίνοντες Έλληνες – ήρωες αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού, Έκτορα Γιαλοψό, Χριστόδουλο Καραθανάση και Παναγιώτη Βλαχάκο να χάνουν τη ζωή τους.
Η κρίση των Ιμίων λύνεται προσωρινά όπως αποδεικνύεται την επόμενη μέρα με παρέμβαση του 42ου Αμερικανού Προέδρου κ. Μπιλ Κλίντον και τους Τούρκους κομάντο να εγκαταλείπουν τα Ίμια.
Ο τότε Έλληνας πρωθυπουργός κ. Κωνσταντίνος Σημίτης ευχαριστεί τους Αμερικανούς ως προς τη βοήθεια για την αποκλιμάκωση της κρίσης.
Η Ελλάδα και η Τουρκία μέσα στο 2017.
Το πάγιο πρόβλημα στην περιοχή η ελληνοτουρκική διένεξη αποτελεί ακόμα μια φορά γεγονός.
Ελλάδα και Τουρκία αντιμέτωπες με οικονομική αλλά και πολιτική κρίση αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στα προβλήματά τους
.
Η Ελλάδα αντιμέτωπη με τη δυσχερή κατάσταση της οικονομίας, η κρίση που βιώνει έχει πολυεπίπεδες αντιδράσεις σε πολιτικό κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.
Η χώρα μας βάλλεται από παντού, είτε από τους «κακούς και σκληρούς» δανειστές – εταίρους, είτε από τους «κακούς» και με επεκτατική διάθεση, επικίνδυνους γείτονες της ανατολικής ακτής του Αιγαίου.
Η ορθή αντιμετώπιση πολλαπλών προβλημάτων αδύνατη, ειδικά όταν και στην Τουρκία η κατάσταση είναι πιο δύσκολη, πιο επικίνδυνη και έτοιμη ανά πάσα στιγμή να περάσει σε απρόβλεπτες συνθήκες.
Από το πραξικόπημα της 16ης Ιουλίου, ως το δημοψήφισμα Ερντογάν της 16ης Απριλίου, ημέρα που οι Έλληνες θα γιορτάζουν το Πάσχα, η τουρκική προκλητικότητα καθημερινή, όπως καθημερινές οι προκλητικές δηλώσεις και πράξεις Τούρκων αξιωματούχων , υπουργών και στρατιωτικών προς την ελληνική πλευρά.
Στόχος της τουρκικής πολυεπίπεδης και πολυφωνικής διπλωματίας, τα Ίμια, με ενδεχόμενη αναπαραγωγή του σεναρίου της κρίσης του 1996, αλλά και η προβολή νέων αξιώσεων ελληνικών νησιών και της δημιουργίας συζήτησης μέσω της πολιτικής των προκλήσεων στις ήδη τουρκικές «γκρίζες ζώνες» του Αιγαίου.
Η ελληνική κυβέρνηση, δια στόματος της ηγεσία του Υπουργείου Αμύνης, απαντάει ερασιτεχνικά, καθώς ως φαίνεται, αδυνατεί να παρακολουθήσει με υπομονή και αδιαφορία το επικοινωνιακό «κρεσέντο» της τουρκικής διπλωματίας.
Οι αξιώσεις των Τούρκων ικανές, ως προς τη δημιουργία νέου θερμού επεισοδίου ενδεχομένως, όπως αναφέρουν αρκετοί αναλυτές, αυτό να συμβεί ακόμα και την νύχτα του Τουρκικού Δημοψηφίσματος της 16ης Απριλίου, ειδικά εάν και εφόσον ο Τούρκος Πρόεδρος κ. Ρετζεπ Ταγίπ Ερντογάν δεν καταφέρει να περάσει τις προτεινόμενες «Συνταγματικές Μεταρρυθμίσεις» που θα μετατρέψουν την Τουρκική Δημοκρατία σε Σουλτανάτο.
Αρνητικό αποτέλεσμα κατά το δημοψήφισμα σημαίνει εκ νέου προπαγάνδα, καλλιέργεια και όξυνση του μη προβλέψιμου τουρκικού εθνικισμού, με αποτέλεσμα οι προς το παρόν απειλές των Τούρκων αξιωματούχων προς την Ελληνική πλευρά να γίνουν πράξη μέσω ενός επεισοδίου που θα δείχνει την αποτελεσματικότητα του Τουρκικού Στρατού.
Το έργο το έχουμε ξαναδεί.
Έχουμε μπει στην εποχή του μη πολέμου, η εποχή της ειρήνης ανήκει στο παρελθόν, ένα αρνητικό αποτέλεσμα στο Τουρκικό δημοψήφισμα είναι ικανό να αλλάξει την κατάσταση στη Τουρκία, με την Ελλάδα να λειτουργεί ως εξιλαστήριο θύμα της τουρκικής ανικανότητας, αδιαλλαξίας και εθνικιστικής διάθεσης.
Κάθε στροφή που περιλάμβανε το ζεϊμπέκικο του Γεωργίου Παπανδρέου το καλοκαίρι του 2001, τόσα τα θερμά ή μη, επεισόδια που προσφέρει η Τουρκία στην Ελλάδα.
Δυστυχώς ο Ισμαήλ Τζεμ δεν ζει πια, αλλά και ο Τούρκος Πρόεδρος και μελλοντικός Σουλτάνος του Τουρκικού Χαλιφάτου κ. Ρετζεπ Ταγίπ Ερντογάν δεν επισκέπτεται πια στη Ραφήνα τον κουμπάρο του και πρώην πρωθυπουργό της Ελλάδας κ. Κώστα Καραμανλή.
Η υπομονή έχει και τα όριά της η ελληνική πλευρά έχει δείξει πως δεν μπορεί να διαχειριστεί ιστορικά από τη Μικρασιατική Καταστροφή και μετά, πλην εξαιρέσεων, τις τουρκικές προκλήσεις.
Εύχομαι το αποτέλεσμα του «Türkiye referandum» της 16ης Απριλίου, να μην αποτελέσει λόγος ώστε οι Έλληνες να μην μπορούν να χωνέψουν καλά το πασχαλινό φαγοπότι.
Απεύχομαι να επικρατήσει το ενδεχόμενο που λέει πως τη νύχτα της 16ης Απριλίου 2017, ίσως χρειαστεί να επέμβει το «Moonlight», ώστε να αποκατασταθεί για ακόμα μια φορά η σχέση του «σεληνόφως του Αιγαίου» με το «Ege nehtabi», εξαιτίας ενός νέου θερμού επεισοδίου προερχόμενο πάντα από την τουρκική πλευρά.
Με βεβαιότητα όμως αναφέρω, πως το ηλιοβασίλεμα της 17ης Απριλίου στα Ίμια, στην Κρήτη, στην Σαντορίνη, στον Άγιο Φωκά της Πάρου και σε όλα τα αιγαιοπελαγίτικα ακριτικά νησιά, θα είναι, – όχι μόνο εξίσου όμορφο, ενδιαφέρον για σχολιασμό και αντικείμενο ζήλιας ή ανεκπλήρωτου πόθου για ορισμένους «δύστροπους γείτονες»-, για πάντα ελληνικό.
Σημείωση: Η επιλογή του ηλιοβασιλέματος του Αγίου Φωκά στην Πάρο, όχι τυχαία. Οι πληροφορίες κάνουν λόγο για ηλιοβασίλεμα ιδίου ενδιαφέροντος με αυτό της Σαντορίνης, ηλιοβασίλεμα που αποτελεί πηγή έμπνευσης για αρκετά από τα τραγούδια που σιγοτραγουδούν οι δυο λαοί του Αιγαίου.
*Ο Ανδρέας Τσιλογιάννης είναι δημοσιογράφος, πολιτικός αναλυτής
Δημοσίευση σχολίου