Τα μεγάλα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής με το ζόρι έχουν διαδραματίσει κάποιο ρόλο στην προεκλογική εκστρατεία των ΗΠΑ το 2016. Αυτό άλλαξε στις 3 Απριλίου, όταν ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων, Donald Trump, παρουσίασε την άποψή του για το ΝΑΤΟ. "Είναι απαρχαιωμένο", δήλωσε σε υποστηρικτές του στο Wisconsin. "Είναι πιθανό ότι θα πρέπει να αφήσουμε το ΝΑΤΟ".
Της Judy Dempsey
Ο λόγος, όπως εξήγησε ο Trump, ήταν ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Αμερικής, κωλυσιεργούσαν αναφορικά με την χρηματοδότηση της στρατιωτικής συμμαχίας. "Όταν πληρώνουμε εμείς και κανείς άλλος δεν πληρώνει στα αλήθεια, αισθάνεσαι λίγο σαν βλάκας", δήλωσε. "Καλώ όλες αυτές τις χώρες και τις λέω… "σύντροφοι, δεν έχετε πληρώσει για χρόνια, δώστε μας τα λεφτά ή άντε στο διάολο… ίσως το ΝΑΤΟ να διαλυθεί και είναι οκ, δεν είναι και το χειρότερο πράγμα στον κόσμο".
Τώρα αυτό πρέπει να έχει χαροποιήσει το Κρεμλίνο, που πάντα προωθούσε την ιδέα να διασπαστεί, αν όχι να διαλυθεί η διατλαντική συμμαχία.
Εάν ωστόσο, ο Trump έριχνε μια ματιά στις "τάσεις στις παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες 2015", τα στοιχεία που δημοσιεύει το SIPRI, μπορεί να άλλαζε γνώμη για τους Ευρωπαίους. Τα στοιχεία εμφανίζουν ότι οι ευρωπαϊκές στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 1,7% το 2015, σε σχέση με το περασμένο έτος, και αυξήθηκαν στα 328 δισ. δολάρια. Το ποσό είναι υψηλότερο κατά 5,4% σε σχέση με το 2006-προέρχεται κατά γενική ομολογία από μια χαμηλή βάση. Ωστόσο, οι τρεις μεγάλοι της Ευρώπης –Βρετανία, Γαλλία (οι δύο ευρωπαϊκές χώρες που σκέφτονται και ενεργούν στρατηγικά- θα ξοδεύουν περισσότερα τα επόμενα χρόνια. Πρόκειται για καλά νέα για το ΝΑΤΟ.
Σε ό,τι αφορά την Κεντρική Ευρώπη, οι δαπάνες αυξήθηκαν για δεύτερο συνεχόμενο έτος το 2015, κατά 13%, ξανά από μια χαμηλή βάση. Στην Πολωνία, αυξήθηκαν 22% στα 10,5 δισ. δολάρια, με τις στρατιωτικές δαπάνες να φθάνουν το 2,2% του ΑΕΠ της χώρας.
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους οι αμυντικές δαπάνες σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες αυξάνονται. Ο πρώτος είναι η ρωσική εισβολή στην Ανατολική Ουκρανία και η προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Ο δεύτερος, που συνδέεται με τη Ρωσία, είναι η υπόσχεση από όλες τις χώρες του ΝΑΤΟ στη Σύνοδο στην Ουαλία τον Σεπτέμβριο του 2014, να αυξήσουν τις στρατιωτικές δαπάνες στο 2% του ΑΕΠ. Και ο τρίτος είναι η τρομοκρατική απειλή. Εν συντομία, η κριτική του Trump στην απροθυμία των Ευρωπαίων να χρηματοδοτήσουν το ΝΑΤΟ, είναι άστοχη.
Θα είχε μεγαλύτερη αξιοπιστία εάν έλεγε ότι οι Ευρωπαίοι έχουν εδώ και αρκετό καιρό δημιουργήσει μια νοοτροπία εξάρτησης προσπαθώντας πάντα να στηρίζονται στις ΗΠΑ για να διατηρήσουν και να επεκτείνουν την ζωτικής σημασίας εγγύησή τους στους Ευρωπαίους.
Η αύξηση των δαπανών δεν είναι το κύριο πράγμα που χρειάζεται το ΝΑΤΟ. Αυτό που απαιτεί η συμμαχία είναι μια κοινή αίσθηση της απειλής. "Παρά την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών, οι σύμμαχοι δεν το έχουν ακόμη αυτό", δήλωσε ο Ian Anthony, διευθυντής του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Ασφάλειας του SIPRI, σε συνέντευξη. "Ο εχθρός τους σήμερα είναι η αβεβαιότητα. Το ΝΑΤΟ και οι χώρες της ΕΕ έχουν διαφορετικά προβλήματα στις πλάτες τους και αυτό δεν οδηγεί σε συνοχή". Χωρίς μια κοινή αντίληψη των απειλών, μπορεί το ΝΑΤΟ να έχει μια κοινή στρατηγική;
Υπάρχουν τα φόντα να σχηματιστεί μια στρατηγική όταν πρόκειται για την βελτίωση της άμυνας των Ανατολικών μελών του ΝΑΤΟ. Οι σύμμαχοι συμφώνησαν να δημιουργήσουν την Κοινή Task Force Πολύ Υψηλής Ετοιμότητας (VJTF) στη Σύνοδο της Ουαλίας. Θεωρητικά, η VJTF θα πρέπει να είναι σε θέση να αναπτύξει περίπου 5.000 στρατιώτες μέσα σε δύο ή τρεις ημέρες, με έως και πέντε τάγματα να υποστηρίζονται από αέρος, θαλάσσης και ειδικές δυνάμεις.
Αλλά όπως υποστηρίζει ο Daniel Fiott σε μια τρομερή δημοσίευση στο Survival, το περιοδικό του IISS, το ΝΑΤΟ έχει έλλειψη της κρίσιμης αμυντικής υποδομής και των δυνατοτήτων για να απαντήσει ταχύτατα σε τυχόν ρωσική επιθετικότητα στην Ευρώπη. "Χωρίς την απαραίτητη υποδομή, συμπεριλαμβανομένων και των μεταφορικών δικτύων και των κόμβων και των γραμμών ενεργειακού εφοδιασμού, θα είναι δύσκολο για το ΝΑΤΟ να διατηρήσει τις στρατιωτικές δυνάμεις και να διασφαλίσει ότι η VJTF είναι σε θέση να αναπτυχθεί μέσα σε λίγες ημέρες", έγραψε ο Fiott.
Ο ίδιος επίσης παράθεσε αναλυτικά όλες τις τεχνικές, χρηματοπιστωτικές και προκλήσεις υποδομών για την VJTF. Το συμπέρασμά του ήταν ότι θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν κεφάλαια της ΕΕ για τον εκσυγχρονισμό των υποδομών, που με τη σειρά τους θα μπορούσαν να έχουν σημαντικά οφέλη, στρατιωτικά και αμυντικά.
Αναρωτιέται κανείς πώς θα αντιδρούσαν τα κράτη-μέλη της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην ιδέα του να διατεθούν για αυτόν τον σκοπό ευρωπαϊκά κεφάλαια. Υπάρχουν κανόνες που ορίζουν ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα πρέπει να επενδύεται μόνο σε projects που αφορούν πολίτες ή σε πρωτοβουλίες με δυνατότητα διπλής χρήσης, που θα εξυπηρετεί αστικούς και στρατιωτικούς σκοπούς. Ακόμη και τότε, υποστήριξε ο Fiott, "δεν είναι αρκετό για να παρακάμψουν το εδώ και καιρό σε ισχύ εμπάργκο για την χρήση ευρωπαϊκών κεφαλαίων σε στρατιωτικούς σκοπούς".
Η εμμονή της ΕΕ με την ήπια δύναμη είναι περιττή λόγω των μεγάλων απειλών που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και οι σύμμαχοί της. ασφαλώς, ο εκσυγχρονισμός των υποδομών της ΕΕ –από σιδηρόδρομους και αυτοκινητόδρομους ταχείας κυκλοφορίας μέχρι αεροδρόμια και λιμάνια και εργοστάσια ενέργειας και γέφυρες, για να μην μιλήσουμε για δίκτυα ΙΤ- θα πρέπει να έχουν και μια συνιστώσα ασφάλειας.
Είναι αυτό το επιχείρημα που θα πρέπει να προάγουν λίγο πριν από τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο στη Βαρσοβία, η Πολωνία, οι χώρες της Βαλτικής και τα άλλα μέλη του ΝΑΤΟ από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Επειδή το ΝΑΤΟ θα αναπτύξει στρατό σε αυτές τις χώρες σε μόνιμη βάση, πρέπει να υπάρχει μια εγγύηση ότι η VJTF θα δουλέψει στα αλήθεια. Εξα΄λλου, αυτή είναι η απάντηση του ΝΑΤΟ στην ρωσική επιθετικότητα και θα πρέπει να αποτελεί ένδειξη για τον Trump, ότι η συμμαχία δεν είναι ξεπερασμένη.
Δημοσίευση σχολίου