IISS Voices
Του John Drennan
Ενώ οι διεθνείς προσπάθειες διαμεσολάβησης συνεχίζονται, με πιο πρόσφατη τη συνάντηση του «Φορμάτ της Νορμανδίας» στο Βερολίνο στις 5 Ιανουαρίου, όπου συμμετείχαν η Ουκρανία, η Ρωσία, η Γαλλία και η Γερμανία, η σύγκρουση στην ανατολική Ουκρανία έχει σταθεροποιηθεί σε ένα δύσκολο αδιέξοδο. Μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου του 2014, τα Ηνωμένα Έθνη ανέφεραν ότι ο αριθμός των νεκρών είχε ξεπεράσει τους 4.700. Ενώ η μάχη έχει καταστεί πιο περίπλοκη λόγω του βαρύ χειμώνα, οι δύο πλευρές έχουν πολλές ευκαιρίες να ανασυνταχθούν. Οι αυτονομιστές ελέγχουν μεγάλα τμήματα των επαρχιών του Ντόνετσκ και του Λουγκάνσκ. Επιπλέον, υπάρχουν προτάσεις πως σε διπλανές επαρχίες θα μπορούσαν να δημιουργηθούν περισσότερες «λαϊκές δημοκρατίες». Το γεγονός ότι οι εχθροπραξίες θα μπορούσαν να κλιμακωθούν εκ νέου και να πολλαπλασιαστούν, ή ότι η σύγκρουση θα μπορούσε να «παγώσει», όπως έχει γίνει πολλές φορές στην πρώην Σοβιετική περιοχή, εξακολουθεί να είναι πιθανό.
Το 2014, ένα βάναυσο καλοκαίρι βίας, ένα καλοκαίρι που έγινε αισθητή η έκδηλη συμμετοχή της Ρωσίας, απέδειξε στο Κίεβο ότι μια ολοκληρωτική στρατιωτική νίκη επί των αυτονομιστών θα ήταν αδύνατη. Οι ταπεινωτικές ήττες στο τέλος του Αυγούστου οδήγησαν την Ουκρανική κυβέρνηση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Στις 5 Σεπτεμβρίου, η Τριμερής Ομάδα Επαφής (TCG), η οποία αποτελείται από εκπροσώπους του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), της Ουκρανίας και της Ρωσίας, συναντήθηκε με αντιπροσώπους της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντόνετσκ (DNR) και της Λαϊκής Δημοκρατίας του Λουγκάνσκ (LNR) στο Μινσκ της Λευκορωσίας και οι συμμετέχοντες στην εν λόγω συνάντηση υπέγραψαν το Πρωτόκολλο 12 Σημείων του Μινσκ. Το έγγραφο είχε σκοπό την αποκλιμάκωση της σύρραξης και οι όροι του περιελάμβαναν, μεταξύ άλλων, μιαν άμεση διμερή κατάπαυση του πυρός, παρακολούθηση από τον ΟΑΣΕ, καθώς και την ανάκληση των παράνομων ένοπλων ομάδων και του εξοπλισμού τους. Η TCG συναντήθηκε ξανά στο Μινσκ στις 19 Σεπτεμβρίου και υπέγραψε ένα μνημόνιο συμφωνίας που περιέχει ένα πιο συγκεκριμένο σύνολο κανόνων, οι οποίοι έχουν ως στόχο τους τη διευκόλυνση της εφαρμογής της κατάπαυσης του πυρός.
Οι διατάξεις των εγγράφων Μινσκ έχουν εφαρμοστεί μόνο μερικώς. Η μεγαλύτερη επιτυχία ήταν η απότομη μείωση της βίας: ο ΟΗΕ ανέφερε 331 θανάτους κατά τη διάρκεια του μήνα μετά την έναρξη της κατάπαυσης του πυρός στις 5 Σεπτεμβρίου, σε σύγκριση με τους περίπου 756 θανάτους, ή με τα 42 άτομα ανά ημέρα, που αναφέρθηκαν 18 ημέρες πριν από την υπογραφή της. Η μάχη, ωστόσο, συνεχίζεται κοντά σε καίριες στρατηγικές θέσεις και η διαδικασία μετριασμού των συγκρούσεων εξακολουθεί να βρίσκεται σε αδιέξοδο.
Επιπλέον, οι κύριοι διάδικοι εξακολουθούν να διαφωνούν σχετικά με βασικές αρχές: Η Ουκρανική κεντρική κυβέρνηση δε συμβιβάζεται με κάτι λιγότερο από την πλήρη εδαφική επανένταξη, ενώ οι αυτονομιστές που αγωνίζονται στα ανατολικά λαμβάνουν μέτρα για τη de facto θεσμοθέτηση της ανεξαρτησίας τους, καθώς και για την ενσωμάτωσή τους στη Ρωσία.
Στις 16 Σεπτεμβρίου, η Verkhovna Rada (το Ουκρανικό κοινοβούλιο) ψήφισε ένα νόμο που θα εισαγάγει μια ειδική μορφή αυτοκυριαρχίας σε συγκεκριμένες περιοχές του Ντόνετσκ και του Λουγκάνσκ. Πέρασε επίσης και ένα νόμο για την «πρόληψη της δίωξης και τιμωρίας των συμμετεχόντων στα γεγονότα των περιοχών του Ντόνετσκ και του Λουγκάνσκ», προσφέροντας αμνηστία στους αυτονομιστές οι οποίοι απελευθέρωναν ομήρους, παρέδιδαν τα όπλα τους και εκκένωναν τα κατειλημμένα κτίρια μέσα στη χρονική περίοδο ενός μηνός μετά από την ψήφιση του νόμου.
Ο νόμος απαιτούσε τη διεξαγωγή τοπικών εκλογών στις 7 Δεκεμβρίου του 2014. Ωστόσο, σε μια πράξη περιφρόνησης, η DNR και η LNR διεξήγαγαν «προεδρικές» εκλογές στις 2 Νοεμβρίου. Η Μόσχα ανακοίνωσε ότι «σέβεται» τις ψηφοφορίες (ενώ κατέστησε σαφές ότι αυτό δεν σήμαινε πως τις αναγνώρισε), αλλά το Κίεβο και η Δύση τις καταδίκασαν, δίνοντας έμφαση στον όρο του Πρωτοκόλλου του Μινσκ που λέει πως θα πρέπει να πραγματοποιηθούν σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ουκρανίας. Σε μια συνάντησή του με ξένους εμπειρογνώμονες στα τέλη Οκτωβρίου, ο Πρόεδρος της Ρωσίας Vladimir Putin υποστήριξε ότι υπήρχε η αντίληψη πως η ψηφοφορία θα διεξαγόταν πριν από τις 3 Νοεμβρίου και ότι οι Ουκρανικές αρχές είχαν αποφασίσει την ημερομηνία της 7ης Δεκεμβρίου «χωρίς να συμβουλευτούν κανέναν». Αλλά ακόμα και αν υπήρχε μια τέτοια αντίληψη, οι κανόνες του Πρωτοκόλλου έχουν σαφώς παραβιαστεί. Ως αποτέλεσμα, οι εντάσεις, τόσο στο εσωτερικό της Ουκρανίας, όσο και διεθνώς, αυξήθηκαν δραματικά.
Ανεξάρτητα από τη νομιμότητα τους, οι εκλογές αυτές έδειξαν στους κατοίκους του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ τον βαθμό στον οποίο η Ουκρανική κεντρική κυβέρνηση έχει χάσει τον έλεγχο των εν λόγω περιοχών. Σε απάντηση προς την πρόωρη ψηφοφορία, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Petro Poroshenko απείλησε να καταργήσει τον νόμο περί τοπικής αυτο-διακυβέρνησης.
Τον Οκτώβριο, τα Γενικά Επιτελεία της Ουκρανίας και της Ρωσίας δημιούργησαν από κοινού (χωρίς κάποια δημόσια αναγνώριση) ένα σώμα επιτήρησης με το όνομα «Κοινό Κέντρο Ελέγχου και Συντονισμού». Το κέντρο, η έδρα του οποίου βρίσκεται στο Ντεμπαλτσέβε (κοντά 55 χιλιόμετρα βορειοανατολικά από το Ντόνετσκ) και διαθέτει φυλάκια σε όλο το μήκος των περιοχών του Ντόνετσκ και του Λουγκάνσκ, αποτελείται από αξιωματικούς του στρατού της Ουκρανίας και της Ρωσίας, οι οποίοι εργάζονται για την οριοθέτηση της γραμμής επαφής και για τη σύνταξη εκθέσεων όπου θα καταγράφονται τα βίαια επεισόδια. Παρά τις προσπάθειές τους, η γραμμή επαφής δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί και, ως εκ τούτου, η απαίτηση της συμφωνίας του Μινσκ για μια νεκρή ζώνη 30 χιλιομέτρων δεν μπορεί ακόμη να εφαρμοστεί πλήρως.
Ενώ οι παρατηρητές του ΟΑΣΕ ανέφεραν μια περίοδο σχετικής ηρεμίας από τις 9 Δεκεμβρίου και μετά, με την έλευση του νέου έτους ο ρυθμός των συγκρούσεων έχει αυξηθεί. Επιπλέον, συνεχίζουν να προκύπτουν αναφορές της παρουσίας Ρωσικού στρατιωτικού προσωπικού στην Ουκρανία.
Οι δύο πλευρές έχουν ενισχύσει τις θέσεις τους και έχουν ανασυγκροτήσει τις δυνάμεις τους. Μια σειρά από σημεία ελέγχου έχουν οχυρωθεί με χαρακώματα και τσιμεντόλιθους. Προσωρινά κτίρια στεγάζουν φρουρούς των «συνόρων», οι οποίοι επιθεωρούν τα οχήματα και ελέγχουν τα χαρτιά των ταξιδιωτών. Παρά τις προσπάθειες για την επίτευξη μιας διευθέτησης στο Μινσκ, η σύγκρουση έχει εισέλθει σε μια νέα φάση. Μια παγωμένη σύγκρουση, δηλαδή, μια κατάσταση για την οποία δεν υπάρχει ουδεμία επίλυση, αλλά δεν υπάρχει και αιματοχυσία, θα είναι ένα αισιόδοξο σενάριο για το μέλλον, δεδομένης της αδύναμης φύσης της κατάπαυσης του πυρός.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου