Η άνοδος του Ισλαμικού Κράτους, ο ρόλος του PKK και η αμηχανία της Τουρκίας.
Ο καθηγητής διεθνών σχέσεων, Κωνσταντίνος Υφαντής, μιλά για τις νέες ισορροπίες, που διαμορφώνει η επιθετική τακτική των Τζιχαντιστών
Στέφανος Νικήτας
Οι αντάρτες του PKK, οι οποίοι επί τρεις δεκαετίες μάχονται για την αυτονομία των Κούρδων της Τουρκίας, απηύθυναν την Δευτέρα (22/9) έκκληση προς τη νεολαία στο νοτιοανατολικό τμήμα της Τουρκίας, όπου το κουρδικό στοιχείο αποτελεί την πλειονότητα του πληθυσμού, να συμμετάσχει στη μάχη εναντίον των μαχητών του Ισλαμικού Κράτους στη βόρεια Συρία.
Η Άγκυρα η οποία έχει επανειλημμένως αρνηθεί ότι παρέχει οιαδήποτε μορφής στήριξη στους τζιχαντιστές, άρχισε το 2012 μια ειρηνευτική διαδικασία με τον φυλακισμένο ηγέτη του PKK Αμπντουλάχ Οτζαλάν, με στόχο να τερματιστεί η 30χρονη σύρραξη. Η ανάγκη αντιμετώπισής των Τζιχαντιστών όμως, διαμορφώνει δημιουργεί την ανάγκη νέων συμμαχιών, με την Τουρκία να βρίσκεται σε δύσκολη θέση.
Πέντε είναι οι λόγοι που η Τουρκία αδυνατεί να συμβάλει αποφασιστικά στην καταπολέμηση των τζιχαντιστών. Πρώτον η αύξηση της τεράστιας ροής προσφύγων από τη Συρία και το Ιράκ προς την Τουρκία. Ηδη στο τουρκικό έδαφος έχει καταφύγει μία ανθρωποθάλασσα 850.000 αμάχων. Δεύτερον η περίπτωση να καταλήξουν σε λάθος χέρια, δηλαδή σε σκληροπυρηνικές ομάδες του κουρδικού PKK, τα όπλα που θα δοθούν σε όσους πολεμούν το ISIS, όπως οι Κούρδοι «Πεσμεργκά» στο Βόρειο Ιράκ. Τρίτον, η πιθανότητα να βγει κερδισμένος από τον συνεχιζόμενο εμφύλιο της Συρίας, έστω και με απώλεια εδαφών, ο σιίτης πρόεδρος Μπασάρ αλ Ασαντ. Τέταρτον οι "παράπλευρες απώλειες" αμάχων στον πόλεμο κατά του ISIS και πέμπτον, η ενίσχυση της διεθνούς αντιπαράθεσης μεταξύ σουνιτών και σιιτών.
Σε μια περίοδο που οι ισορροπίες είναι λεπτές και η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας χαρακτηρίζεται από αμηχανία το News247.gr επικοινώνησε με τον Κωνσταντίνο Υφαντή, καθηγητή διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Καντίρ Χας της Κωνσταντινούπολης ο οποίος μας διαφώτισε για τα κύρια ζητήματα που αντιμετωπίζει η γείτονα χώρα, σε σχέση με το Ισλαμικό Κράτος, αλλά και τις πιθανές αναταράξεις σε ολόκληρη την περιοχή, κάτι που αφορά άμεσα και την Ελλάδα.
Το PKK χαρακτηρίζεται από την Ουάσινγκτον ως τρομοκρατική οργάνωση, γιατί αυτή τη στιγμή συντάσσεται μαζί του για να πολεμήσουν το ΙΚ;
Μια πρώτη απάντηση είναι ότι το επιβάλει η ανάγκη και το PKK είναι διαθέσιμος σύμμαχος γιατί αυτή τη στιγμή πιστεύουν ότι κινδυνεύουν πιο πολύ από την εμφάνιση του ΙΚ.
Ωστόσο να τονίσουμε ότι οι Η.Π.Α είναι προσεκτικές, ώστε να μην συνεργάζονται επισήμως με το PKK αλλά με τις άλλες Κουρδικές ομάδες, που δε χαρακτηρίζονται ως τρομοκρατικές, όπως είναι οι Κόυρδοι της Συρίας και οι Κούρδοι του Βορείου Ιράκ. Αν προσέξουμε τις επίσημες δηλώσεις δεν αναφέρονται στο PKK. Επισήμως δεν υπάρχει καμία συνεργασία παρόλο που στους Κούρδους της Συρίας και του Βορείου Ιράκ έχουν εισχωρήσει μαχητές του PKK.
Γιατί η Τουρκία δείχνει φοβισμένη να συμβάλει στην καταπολέμηση κατά των Τζιχαντιστών;
Η Τουρκία δεν έχει το "στομάχι" να στείλει στρατεύματα εναντίων ομάδων αυτού του είδους, αλλά ούτε τις δυνατότητες.
Πολιτικά αυτή τη στιγμή είναι απαράδεκτη μια τέτοια στρατηγική. Φανταστείτε τη θα συμβεί αν η Τουρκία εμπλακεί ενεργά πολεμώντας στο πλευρό των Αμερικανών τη στιγμή που δε μπορεί να ελέγξει τα σύνορά της. Η Τουρκία φοβάται τα αντίποινα των μελών του ΙΚ μέσα στη Χώρα.
Υπάρχει και ένας δεύτερος λόγος. Υπάρχουν ομάδες στην Τουρκία που μπορεί να μην συμπαθούν το ΙΚ αλλά θεωρούν πολιτικά και ιδεολογικά απαράδεκτο να πολεμήσουν οι Σουνίτες της Τουρκίας, Σουνίτες, έστω και αν αυτοί είναι ακραίοι. Φυσικά δεν πρόκειται για την πλειοψηφία, ωστόσο υπάρχουν τέτοιες φωνές.
Ποια τα εμπόδια στις ειρηνευτικές διαδικασίες με το PKK;
Το άνοιγμα του Ερντογάν προς τους Κούρδους έχει γίνει εδώ και περίπου δύο χρόνια για λόγους εσωτερικής αλλά και εξωτερικής πολιτικής. Ο Τούρκος πρόεδρος θεωρούσε ότι μόνο με τις Κουρδικές ψήφους στο κοινοβούλιο θα μπορούσε να αναθεωρήσει το Σύνταγμα.
Δεύτερος λόγος είναι οι στενές σχέσεις των Τούρκων με τους Κούρδους του Βορείου Ιράκ στο τομέα της ενέργειας. Η Τουρκία εξαρτάται ως ένα βαθμό από τα ενεργειακά αποθέματα του Βορείου Ιράκ και θεωρούσε ότι η προοπτική σύνδεσης με το Βόρειο Ιράκ θα λειτουργήσει υπέρ της στη διαμάχη με το PKK. Θεωρούσε ότι οι Κούρδοι του Βόρειου Ιράκ στο όνομα των στενών σχέσεων (επενδύσεων, ενεργειακής πολιτικής) θα λειτουργούσαν αποτρεπτικά απέναντι στο PKK.
Έως τώρα το άνοιγμα αυτό δεν λειτούργησε ακόμα γιατί μεσολάβησαν οι εσωτερική αναταραχή στη Τουρκία όπου οι Κούρδοι βουλευτές αποστασιοποιήθηκαν από τη βίαιη καταστολή του Ερντογάν.
Τι συμβαίνει με τους Σύρους πρόσφυγες στα νότια σύνορα της χώρας;
Είναι ένα θέμα που δε συζητιέται ακόμα τόσο πολύ στην Τουρκία ωστόσο βλέπουμε ακόμα και στα πάρκα της Κωνσταντινούπολης πάρα πολλούς Σύρους προσφυγές που ζουν σε άθλια κατάσταση στους δρόμους της πόλης.
Η Τουρκία δεν μπορεί να κάνει και πολλά πράγματα, είναι ένα αδιέξοδο γι' αυτήν καθώς δε μπορεί να τους διώξει. Το μόνο που χρειάζεται αυτή τη στιγμή η Τουρκία είναι να τη βοηθήσουν με το οικονομικό κόστος το οποίο ανέρχεται σε περισσότερα από ένα δις δολάρια το μήνα.
Ποιες οι σχέσεις της Τουρκίας με τον Αμπντουλάχ Οτζαλάν;
Η επαφή της Κυβέρνησης με τον Οτζαλάν ήταν αναγκαστική. Δεν υπήρχε άλλη επιλογή. Από τη στιγμή που ήθελαν να προσεγγίσουν τους Κούρδους έπρεπε να κάνουν ένα τέτοιο άνοιγμα. Πέραν αυτού δεν υπάρχει κάτι άλλο.
Αυτή η αντιπαράθεση δεν είναι καινούργια είναι πολύ παλιά. Το νέο στην υπόθεση είναι τα πολύ ακραία τζιχαντιστικά γκρουπ, όπως είναι το ΙΚ το οποίο βρήκε την ευκαιρία να διεισδύσει στην και να σταθεροποιηθεί σε δυο καταρρέοντα κράτη: Τη Συρία και το Ιράκ.
Όσα συμβαίνουν στα εσωτερικά της Τουρκίας μπορούν να επηρεάσουν την Ελλάδα;
Δεν υπάρχουν τέτοιες προοπτικές. Δεν υπάρχει κάποιο πολιτικό όφελος για τον Ερντογάν να ανοίξει κάποιο μέτωπο προς τη Δύση τη στιγμή που η Τουρκία διπλωματικά είναι εξαιρετικά απομονωμένη.
πηγή
Σε μια περίοδο που οι ισορροπίες είναι λεπτές και η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας χαρακτηρίζεται από αμηχανία το News247.gr επικοινώνησε με τον Κωνσταντίνο Υφαντή, καθηγητή διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Καντίρ Χας της Κωνσταντινούπολης ο οποίος μας διαφώτισε για τα κύρια ζητήματα που αντιμετωπίζει η γείτονα χώρα, σε σχέση με το Ισλαμικό Κράτος, αλλά και τις πιθανές αναταράξεις σε ολόκληρη την περιοχή, κάτι που αφορά άμεσα και την Ελλάδα.
Το PKK χαρακτηρίζεται από την Ουάσινγκτον ως τρομοκρατική οργάνωση, γιατί αυτή τη στιγμή συντάσσεται μαζί του για να πολεμήσουν το ΙΚ;
Μια πρώτη απάντηση είναι ότι το επιβάλει η ανάγκη και το PKK είναι διαθέσιμος σύμμαχος γιατί αυτή τη στιγμή πιστεύουν ότι κινδυνεύουν πιο πολύ από την εμφάνιση του ΙΚ.
Ωστόσο να τονίσουμε ότι οι Η.Π.Α είναι προσεκτικές, ώστε να μην συνεργάζονται επισήμως με το PKK αλλά με τις άλλες Κουρδικές ομάδες, που δε χαρακτηρίζονται ως τρομοκρατικές, όπως είναι οι Κόυρδοι της Συρίας και οι Κούρδοι του Βορείου Ιράκ. Αν προσέξουμε τις επίσημες δηλώσεις δεν αναφέρονται στο PKK. Επισήμως δεν υπάρχει καμία συνεργασία παρόλο που στους Κούρδους της Συρίας και του Βορείου Ιράκ έχουν εισχωρήσει μαχητές του PKK.
Γιατί η Τουρκία δείχνει φοβισμένη να συμβάλει στην καταπολέμηση κατά των Τζιχαντιστών;
Η Τουρκία δεν έχει το "στομάχι" να στείλει στρατεύματα εναντίων ομάδων αυτού του είδους, αλλά ούτε τις δυνατότητες.
Πολιτικά αυτή τη στιγμή είναι απαράδεκτη μια τέτοια στρατηγική. Φανταστείτε τη θα συμβεί αν η Τουρκία εμπλακεί ενεργά πολεμώντας στο πλευρό των Αμερικανών τη στιγμή που δε μπορεί να ελέγξει τα σύνορά της. Η Τουρκία φοβάται τα αντίποινα των μελών του ΙΚ μέσα στη Χώρα.
Υπάρχει και ένας δεύτερος λόγος. Υπάρχουν ομάδες στην Τουρκία που μπορεί να μην συμπαθούν το ΙΚ αλλά θεωρούν πολιτικά και ιδεολογικά απαράδεκτο να πολεμήσουν οι Σουνίτες της Τουρκίας, Σουνίτες, έστω και αν αυτοί είναι ακραίοι. Φυσικά δεν πρόκειται για την πλειοψηφία, ωστόσο υπάρχουν τέτοιες φωνές.
Ποια τα εμπόδια στις ειρηνευτικές διαδικασίες με το PKK;
Το άνοιγμα του Ερντογάν προς τους Κούρδους έχει γίνει εδώ και περίπου δύο χρόνια για λόγους εσωτερικής αλλά και εξωτερικής πολιτικής. Ο Τούρκος πρόεδρος θεωρούσε ότι μόνο με τις Κουρδικές ψήφους στο κοινοβούλιο θα μπορούσε να αναθεωρήσει το Σύνταγμα.
Δεύτερος λόγος είναι οι στενές σχέσεις των Τούρκων με τους Κούρδους του Βορείου Ιράκ στο τομέα της ενέργειας. Η Τουρκία εξαρτάται ως ένα βαθμό από τα ενεργειακά αποθέματα του Βορείου Ιράκ και θεωρούσε ότι η προοπτική σύνδεσης με το Βόρειο Ιράκ θα λειτουργήσει υπέρ της στη διαμάχη με το PKK. Θεωρούσε ότι οι Κούρδοι του Βόρειου Ιράκ στο όνομα των στενών σχέσεων (επενδύσεων, ενεργειακής πολιτικής) θα λειτουργούσαν αποτρεπτικά απέναντι στο PKK.
Έως τώρα το άνοιγμα αυτό δεν λειτούργησε ακόμα γιατί μεσολάβησαν οι εσωτερική αναταραχή στη Τουρκία όπου οι Κούρδοι βουλευτές αποστασιοποιήθηκαν από τη βίαιη καταστολή του Ερντογάν.
Τι συμβαίνει με τους Σύρους πρόσφυγες στα νότια σύνορα της χώρας;
Είναι ένα θέμα που δε συζητιέται ακόμα τόσο πολύ στην Τουρκία ωστόσο βλέπουμε ακόμα και στα πάρκα της Κωνσταντινούπολης πάρα πολλούς Σύρους προσφυγές που ζουν σε άθλια κατάσταση στους δρόμους της πόλης.
Η Τουρκία δεν μπορεί να κάνει και πολλά πράγματα, είναι ένα αδιέξοδο γι' αυτήν καθώς δε μπορεί να τους διώξει. Το μόνο που χρειάζεται αυτή τη στιγμή η Τουρκία είναι να τη βοηθήσουν με το οικονομικό κόστος το οποίο ανέρχεται σε περισσότερα από ένα δις δολάρια το μήνα.
Ποιες οι σχέσεις της Τουρκίας με τον Αμπντουλάχ Οτζαλάν;
Η επαφή της Κυβέρνησης με τον Οτζαλάν ήταν αναγκαστική. Δεν υπήρχε άλλη επιλογή. Από τη στιγμή που ήθελαν να προσεγγίσουν τους Κούρδους έπρεπε να κάνουν ένα τέτοιο άνοιγμα. Πέραν αυτού δεν υπάρχει κάτι άλλο.
Αυτή η αντιπαράθεση δεν είναι καινούργια είναι πολύ παλιά. Το νέο στην υπόθεση είναι τα πολύ ακραία τζιχαντιστικά γκρουπ, όπως είναι το ΙΚ το οποίο βρήκε την ευκαιρία να διεισδύσει στην και να σταθεροποιηθεί σε δυο καταρρέοντα κράτη: Τη Συρία και το Ιράκ.
Όσα συμβαίνουν στα εσωτερικά της Τουρκίας μπορούν να επηρεάσουν την Ελλάδα;
Δεν υπάρχουν τέτοιες προοπτικές. Δεν υπάρχει κάποιο πολιτικό όφελος για τον Ερντογάν να ανοίξει κάποιο μέτωπο προς τη Δύση τη στιγμή που η Τουρκία διπλωματικά είναι εξαιρετικά απομονωμένη.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου