του Μάρκου Μενελάου*
Σχετικά με την αντιπυραυλική ασπίδα του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, θυμήθηκα μια παλιά παράδοση στο πλαίσιο του μαθήματος ‘Στρατηγικές Σπουδές’ που αφορούσε στην αποτροπή (deterrence). Πέντε είναι τα βασικά σημεία όταν αναφέρεσαι στην αποτροπή – αποτρεπτική απειλή. 1) Πρέπει να είναι κάπως συγκεκριμένη. Όντως η απειλή του Ρώσου στρατηγού ήταν συγκεκριμένη, γιατί απείλησε με προληπτικό πλήγμα κατά της Νατοϊκής ασπίδας στην Ευρώπη, με σκοπό να την αποτρέψει να αναχαιτίσει τα ρωσικά πυρηνικά όπλα, αφού κατά τη ρωσική άποψη η συγκεκριμένη ασπίδα στρέφεται κατά της Ρωσίας και όχι εναντίον απειλών που στρέφονται κατά της διεθνούς κοινότητας (π.χ. Ιράν).
2) Να υπάρχει συμμετρία ανάμεσα στην απειλή του αποτρέποντος και στο επίμαχο αντικείμενο. Προσωπικά θεωρώ την ρωσική αντίδραση υπερβολική. Θα ήταν κατανοητή, αν στην Ευρώπη, επικρατούσε ένας πυρετός ανταγωνισμού (στρατιωτικών εξοπλισμών, πυρηνικών κλπ) και όχι το κλασικό ευρωπαϊκό πνεύμα συνεργασίας. Πόσο μάλλον αυτή τη περίοδο με την οικονομική κρίση, όπου στην αμυντική πολιτική γίνονται περικοπές πάνω στις περικοπές.
3) Να υπάρχει συμφέρον του αποτρέποντος για το επίμαχο αντικείμενο. Είναι γενικά παραδεχτό πως η αντιπυραυλική ασπίδα είναι αμυντικό σύστημα και όχι επιθετικό, στραμμένο (και) προς την ιρανική απειλή λόγω του πυρηνικού προγράμματος. Άρα οι επιθετικοί τόνοι που οδηγούν σε κλιμάκωση (escalation)2, περισσότερο μειώνουν τα όποια οφέλη της Ρωσίας σε πιθανή συνεργασία με το ΝΑΤΟ για την άμυνα της Ευρώπης παρά τα ενισχύουν.
4) Να έχεις τα μέσα να πραγματοποιήσεις την απειλή και αυτό να είναι γνωστό. Στο επίπεδο του συμβατικού οπλοστασίου η Ρωσία υστερεί υπερβολικά. Αποτέλεσμα αυτής της αδυναμίας, είναι η ύπαρξη στα ρωσικά στρατιωτικά δόγματα η άμεση κλιμάκωση με χρήση πυρηνικών όπλων.
5) Να έχεις τη θέληση να πραγματοποιήσεις την απειλή σου (αποτρεπτική φήμη). Απ’ ότι φαίνεται η Ρωσία θα ‘μείνει μόνο στα λόγια’. Θεωρώ απίθανο να υπάρξει κάποια επίθεση σε ευρωπαϊκό έδαφος, αφού με αυτόν τον τρόπο η Ρωσία θα θέσει σε κίνδυνο τα συμφέροντα της, τα οποία έχουν αναπτυχθεί μέσω των σχέσεων της με ευρωπαϊκά κράτη και των επενδύσεων της στην Ευρώπη.
Χώρα που θέλει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις Διεθνείς Σχέσεις και θεωρεί τον εαυτό της σημαντικό διεθνή δρώντα, επιβάλλεται να ελέγχει πολύ προσεκτικά δηλώσεις αυτού του κλίματος, γιατί μπροστά στο εξαιρετικά πιθανό ενδεχόμενο μη πραγματοποίησης της απειλής, κινδυνεύει να χάσει την αποτρεπτική (και όχι μόνο) αξιοπιστία της.
Με απλά λόγια η αντιπυραυλική ασπίδα του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, είναι μέρος του ευρύτερου εθνικού αμυντικού σχεδιασμού των Η.Π.Α, με σκοπό την προστασία από πιθανές επιθέσεις με διηπειρωτικούς πυραύλους (ICBM) που πιθανόν στις μέρες μας να φέρουν πυρηνικές κεφαλές. Οι πρώτες συζητήσεις άρχισαν το 2002 με την κυβέρνηση της Πολωνίας και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με σκοπό την πιθανότητα σύστασης βάσεων με δυνατότητα αναχαίτισης πυραύλων μεγάλης εμβέλειας. Η Ρωσία αντιτάχθηκε σθεναρά σε αυτό το ενδεχόμενο και απείλησε πως θα τοποθετήσει πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές μικρής εμβέλειας, στα σύνορά της με το ΝΑΤΟ.
Εξαιτίας της ρωσικής άρνησης το σχέδιο εγκαταλείφθηκε προσωρινά και αντικαταστάθηκε με συγκεκριμένο αμυντικό σύστημα που είναι εγκατεστημένο σε πλοία του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού, το οποίο εγκαταστάθηκε στην Μαύρη Θάλασσα και συγκεκριμένα στη Ρουμανία.
Η πρώτη χώρα που δέχθηκε μέρος της αντιπυραυλικής ασπίδας στο έδαφός της, ήταν η Τσεχία. Συγκεκριμένα εγκαταστάθηκαν ραντάρ και συστήματα εντοπισμού. Τελικά το 2008 υπέγραψε και η Πολωνία συμφωνία με τις Η.Π.Α που αφορούσε στην εγκατάσταση συστημάτων της Επίγειας Αντιπυραυλικής Άμυνας του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη. Η Ρωσία απείλησε ξανά πως η Πολωνία, με την εγκατάσταση του συστήματος, εκθέτει τον εαυτό σε ένα πιθανό κτύπημα.
Όπως όλα δείχνουν, τα αμερικανικά σχέδια θα προχωρήσουν, παρά τις όποιες αντιδράσεις, αφού ουσιαστικά η άμυνα της Ευρώπης εξαρτάται άμεσα από το ΝΑΤΟ/ΗΠΑ. Ακόμη δεν αποκλείεται το ρωσικό σύστημα ραντάρ, εφόσον επέλθει συμφωνία, να ενταχθεί και αυτό στο σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας.
3) Να υπάρχει συμφέρον του αποτρέποντος για το επίμαχο αντικείμενο. Είναι γενικά παραδεχτό πως η αντιπυραυλική ασπίδα είναι αμυντικό σύστημα και όχι επιθετικό, στραμμένο (και) προς την ιρανική απειλή λόγω του πυρηνικού προγράμματος. Άρα οι επιθετικοί τόνοι που οδηγούν σε κλιμάκωση (escalation)2, περισσότερο μειώνουν τα όποια οφέλη της Ρωσίας σε πιθανή συνεργασία με το ΝΑΤΟ για την άμυνα της Ευρώπης παρά τα ενισχύουν.
4) Να έχεις τα μέσα να πραγματοποιήσεις την απειλή και αυτό να είναι γνωστό. Στο επίπεδο του συμβατικού οπλοστασίου η Ρωσία υστερεί υπερβολικά. Αποτέλεσμα αυτής της αδυναμίας, είναι η ύπαρξη στα ρωσικά στρατιωτικά δόγματα η άμεση κλιμάκωση με χρήση πυρηνικών όπλων.
5) Να έχεις τη θέληση να πραγματοποιήσεις την απειλή σου (αποτρεπτική φήμη). Απ’ ότι φαίνεται η Ρωσία θα ‘μείνει μόνο στα λόγια’. Θεωρώ απίθανο να υπάρξει κάποια επίθεση σε ευρωπαϊκό έδαφος, αφού με αυτόν τον τρόπο η Ρωσία θα θέσει σε κίνδυνο τα συμφέροντα της, τα οποία έχουν αναπτυχθεί μέσω των σχέσεων της με ευρωπαϊκά κράτη και των επενδύσεων της στην Ευρώπη.
Χώρα που θέλει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις Διεθνείς Σχέσεις και θεωρεί τον εαυτό της σημαντικό διεθνή δρώντα, επιβάλλεται να ελέγχει πολύ προσεκτικά δηλώσεις αυτού του κλίματος, γιατί μπροστά στο εξαιρετικά πιθανό ενδεχόμενο μη πραγματοποίησης της απειλής, κινδυνεύει να χάσει την αποτρεπτική (και όχι μόνο) αξιοπιστία της.
Με απλά λόγια η αντιπυραυλική ασπίδα του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, είναι μέρος του ευρύτερου εθνικού αμυντικού σχεδιασμού των Η.Π.Α, με σκοπό την προστασία από πιθανές επιθέσεις με διηπειρωτικούς πυραύλους (ICBM) που πιθανόν στις μέρες μας να φέρουν πυρηνικές κεφαλές. Οι πρώτες συζητήσεις άρχισαν το 2002 με την κυβέρνηση της Πολωνίας και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με σκοπό την πιθανότητα σύστασης βάσεων με δυνατότητα αναχαίτισης πυραύλων μεγάλης εμβέλειας. Η Ρωσία αντιτάχθηκε σθεναρά σε αυτό το ενδεχόμενο και απείλησε πως θα τοποθετήσει πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές μικρής εμβέλειας, στα σύνορά της με το ΝΑΤΟ.
Εξαιτίας της ρωσικής άρνησης το σχέδιο εγκαταλείφθηκε προσωρινά και αντικαταστάθηκε με συγκεκριμένο αμυντικό σύστημα που είναι εγκατεστημένο σε πλοία του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού, το οποίο εγκαταστάθηκε στην Μαύρη Θάλασσα και συγκεκριμένα στη Ρουμανία.
Η πρώτη χώρα που δέχθηκε μέρος της αντιπυραυλικής ασπίδας στο έδαφός της, ήταν η Τσεχία. Συγκεκριμένα εγκαταστάθηκαν ραντάρ και συστήματα εντοπισμού. Τελικά το 2008 υπέγραψε και η Πολωνία συμφωνία με τις Η.Π.Α που αφορούσε στην εγκατάσταση συστημάτων της Επίγειας Αντιπυραυλικής Άμυνας του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη. Η Ρωσία απείλησε ξανά πως η Πολωνία, με την εγκατάσταση του συστήματος, εκθέτει τον εαυτό σε ένα πιθανό κτύπημα.
Όπως όλα δείχνουν, τα αμερικανικά σχέδια θα προχωρήσουν, παρά τις όποιες αντιδράσεις, αφού ουσιαστικά η άμυνα της Ευρώπης εξαρτάται άμεσα από το ΝΑΤΟ/ΗΠΑ. Ακόμη δεν αποκλείεται το ρωσικό σύστημα ραντάρ, εφόσον επέλθει συμφωνία, να ενταχθεί και αυτό στο σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου