Η εθνική επιβίωση και η αυτονομία μπροστα στις ισχυρότερες περιφερειακές δυνάμεις όπως η Οθωμανική Τουρκία και η Ρωσικη Αυτοκρατορία ήταν το διλημμα που αντιμετωπιζε το Ιράν (και πριν απ΄αυτο η Περσία) επί αιώνες. Αν και πάντα πιο αδύναμη απο αυτες τις μεγαλύτερες αυτοκρατορίες το Ιράν επέζησε για τρείς λόγους: την γεωγραφική του τοποθεσία, τους φυσικούς πόρους και την διπλωματία. Το μεγεθος του Ιράν και το ορεινό έδαφος έκαναν τις στρατιωτικές εισβολές στην χωρα δύσκολες και επικίνδυνες. Επίσης το Ιράν είχε επαρκή δύναμη για να αποτρέπει επιθέσεις ενώ παράλληλα εμπλεκόταν σε «έξυπνες» διπλωματικές προσπάθειες.
Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το Ιράν ήρθε αντιμέτωπο με περιφερειακούς κινδύνους όπως το Ιράκ με το οποίο ηταν σε πόλεμο για δέκα χρόνια. Το Ιράν βρέθηκε αντιμέτωπο και με τις ΗΠΑ, των οποίων η δύναμη τελικά καθόρισε τις εξελίξεις στην περιοχή. Για όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν ιδιαίτερα συμφέροντα στην περιοχή, το Ιράν δεν είχε αλλη επιλογη παρα να καθορίσει την πολιτική του λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη αυτο το δεδομένο. Για τον σάχη αυτο σήμαινε υποταγή στις Ηνωμένες Πολιτείες αν και διακριτικά επιχειρούσε να ελέγξει τις αμερικάνικες ενέργειες. Για την Ισλαμική Δημοκρατία, αυτο σήμαινε αντίσταση προς τις Ηνωμένες Πολιτείες επιχειρόντας όμως παράλληλα να εκμεταλλευτει τις αμερικάνικες ενέρηειες πρός όφελος των συμφερόντων του Ιράν. Όμως τόσο ο σάχης όσο και η Ισλαμική Δημοκρατία δρούσαν εντός των ορίων της παραδοσιακής Ιρανικής στρατηγικής.
Η Ισλαμική Δημοκρατία αποδέχθηκε περισσότερο επιτυχημένη απο τον σάχη. Εκτέλεσε μια σύγχρονη εκστρατεία παραπληροφόρησης πριν τον πολεμο του Ιράκ, το 2003, για να πείσει τις Ηνωμένες Πολιτείες οτι μια εισβολή στο Ιράκ θα ήταν εύκολη απο στρατιωτική άποψη και οτι οι Ιρακινοί θα καλωσόριζαν τους Αμερικανούς. Αυτο τροφοδότησε την ήδη υπάρχουσα επιθυμία των ΗΠΑ για εισβολή στο Ιράκ. Σε δεύτερη φάση οι Ιρανοί βοήθησαν πολλες φατρίες στο Ιράκ να αντισταθούν στους Αμερικανούς, μετατρέποντας την κατοχή - και σχέδια τους για την ανοικοδόμηση του Ιρακ– σε εφιάλτη. Στην τελική φάση, αφου αποχώρησαν οι Αμερικανοί, το Ιράν χρησιμοποίησε την επιρροή του προκειμένου να διαχωρίσει και να παραλύσει το Ιράκ.
Ως αποτέλεσμα αυτών των κινήσεων, το Ιράν πέτυχε δύο σκοπούς. Πρώτον, οι Αμερικανοί ξεφορτώθηκαν τον νούμερο ενα εχθρό του Ιράν, τον Σανταμ Χουσέιν, κάνοντας το Ιράκ «στρατηγικά ανάπηρο». Δεύτερον το Ιράν «βοήθησε» με τον τρόπο του στην αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτείων απο το Ιράκ. Το γεγονός αυτο δημιουργησε κενό στη χώρα υπονομεύοντας έτσι την αξιοπιστία των ΗΠΑ στην περιοχή – και επομένως τα σχέδια για περαιτέρω στρατιωτικές περιπέτειες στην Μέση Ανατολή.
Οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή στις τελευταίες δεκαετίες δημιούργησαν μια μοναδική ευκαιρία για το Ιράν για πρώτη φορά μετά απο αιώνες.Η πτώση της Σοβιετικής ένωσης απελευθέρωσε πίεση απο τα βόρεια με αποτέλεσμα να μην υπάρχει πλέον καμία περιφερειακή δύναμη να αντισταθεί στο Ιράν. Επίσης με τις ΗΠΑ να έχουν επικεντρωθεί στο Αφγανιστάν και στον Πέρσικο κόλπο, η παγκόσμια υπερδύναμη έχει περιορισμένες στρατιωτικές επιλογές και ακόμα πιο λιγες πολιτικές επιλογές για να ενεργήσει κατά του Ιράν.
Το Ιράν είχε πλέον την ευκαιρία να εμφανιστει ως μια περιφερειακή δύναμη και να μην αρκεστεί σε παραδοσιακές διπλωματικές μανούβρες που θα προστατεύουν απλά την Ιρανική αυτονομία και το καθεστώς.
Κοιτάζοντας μάλιστα την Βόρεια Κορέα, οι Ιρανοί ανακάλυψαν μια περίπτωση που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν προς όφελος τους. Οι Βόρειοι Κορεάτες ήξεραν ότι το να έχουν ένα έτοιμο όπλο προς χρήση θα ήταν επικίνδυνο. Αλλά ένα πυρηνικό πρόγραμμα τους έδινε δύναμη – ένα μάθημα που οι Ιρανοί έμαθαν καλά. Απο την οπτική των Ιρανών ένα πυρηνικό πρόγραμμα κάνει τις Ηνωμένες Πολιτείες να τους πάρει στα σοβαρά αλλα και ταυτόχρονα να είναι επιφυλακτικοί απέναντι τους.
Όμως ενώ το προγραμμα δεν είναι απειλή για τις Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να είναι για το Ισραήλ. Το πρόβλημα των Ισραηλινών είναι οτι πρέπει να έχουν απόλυτη εμπιστοσύνη στις μυστικές τους υπηρεσίες όσο αφορά το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να ρισκάρουν ένα λανθασμένο υπολογισμό, το Ισραήλ όμως όχι. Αυτο είναι που κάνει το Ισραήλ απρόβλεπτο. Απο την Ιρανική σκοπιά όμως μια Ισραηλινή επίθεση μπορεί να είναι ευπρόσδεκτη.
Το Ιράν δεν έχει πυρηνικά όπλα και μπορεί να ακολουθήσει την στρατηγική της Βόρειας Κορέας, δηλαδή να μην δημιουργήσει ποτέ ετοιμοπαράδοτα όπλα. Έαν το Ιράν όμως είχε όπλα και οι Ισραηλινοί έκαναν κάποια επίθεση που θα οδηγούσε στην καταστροφή τους, οι Ιρανοί θα ήταν όπως και πρίν την απόκτηση των όπλων. Όμως εάν η επιθεση για την καταστροφή των όπλων ήταν αποτυχημένη, το Ιράν θα καθίστατο πιο ισχυρό καθώς θα μπορούσε να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ ως αντίποινα. Σε μια τέτοια περίπτωση οι Ηνωμένες Πολιτείες, η βασική εγγυήτρια δύναμη της παγκόσμιας θαλάσσιας ροής πετρελαίου, ή θα ασκούσε στρατιωτική πίεση στο Ιράν ή θα ξεκινούσε διαπραγματεύσεις προκειμένου να επανέλθει η ροή του πετρελαίου.
Επομένως μια ισραηλινή επίθεση, είτε επιτυχημένη είτε αποτυχημένη, θα απειλούσε την παγκόσμια οικονόμια και παράλληλα θα έδινε στο Ιράν πρωταγωνιστικό ρόλο. Την ίδια στιγμή η εικόνα του Ισραήλ θα “τσαλακωνόταν”, με τις Ευρωπαικές και Ασιατικές δυνάμεις να ασκούν πίεση στις Ηνωμένες Πολιτείες για την ομαλή συνέχιση της διεθνούς ροής του πετρελαίου, μέσω διπλωματικών παραχωρήσεων και όχι δια της στρατιωτικής δράσης.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου