Οι περισσότεροι αναλυτές λένε ότι η Συμμαχία εξακολουθεί να είναι ζωτικής σημασίας για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας. Μπορούν να πείσουν ένα ολοένα και πιο ανήσυχο κοινό;
Η Τουρκία ήταν ιδρυτικό μέλος του ΝΑΤΟ, πράγμα που θεωρείται ως άξονας στην πολιτική της χώρας για την ασφάλεια. [Reuters]
Την τελευταία δεκαετία, με την αναβάθμιση της θέσης της Τουρκίας στην παγκόσμια σκηνή, άλλαξε δραματικά και ο ρόλος της χώρας στις παγκόσμιες συμμαχίες. Η πρόσφατα επανεκλεγείσα κυβέρνηση του ΑΚΡ χάραξε έναν νέο χώρο για τη χώρα που θα εκφράζει τις δικές της απόψεις σε διεθνή θέματα, ακόμα και όταν οι απόψεις αυτές συγκρούονται με εκείνες των συμμάχων της.
Η κοινή γνώμη προσαρμόστηκε σε αυτό, με τις δημοσκοπήσεις να καταγράφουν έναν αυξημένο σκεπτικισμό για το ΝΑΤΟ και την ΕΕ.
Έκθεση που συνέταξαν ερευνητές του πανεπιστημίου Bahcesehir της Ιστανμπούλ στις αρχές του έτους έδειξε ότι μόνο το 41% των ερωτηθέντων θεωρούσαν την ιδιότητα της χώρας ως μέλος του ΝΑΤΟ απαραίτητη για την εθνική ασφάλεια. Αντίθετα, το 2004, την άποψη αυτή συμμερίζονταν το 67%.
"Παρατηρείται ότι σε σύγκριση με τους πολίτες άλλων χωρών, οι Τούρκοι είχαν μεγαλύτερο σκεπτικισμό για την αναγκαιότητα του ΝΑΤΟ", αναφέρουν οι ερευνητές.
Μελέτη του 2010 που διενεργήθηκε από την Transatlantic Trends δείχνει παρόμοιες διαπιστώσεις. "Σε σχέση με το περασμένο έτος, οι Τούρκοι ήσαν λιγότερο πεπεισμένοι για την αναγκαιότητα του ΝΑΤΟ, παρουσίαζαν λιγότερο ενδιαφέρον για την ένταξη στην ΕΕ και ήταν λιγότερο πιθανό να πουν ότι η χώρα τους μοιράζεται τις ίδιες αξίες με τη Δύση".
Ο Μουσταφά Κεμάλ, οδηγός ταξί στην Ιστανμπούλ οι γονείς του οποίου του έδωσαν το όνομα του ιδρυτή της Τουρκίας, συμμερίζεται την άποψη που έχει σημαντικό τμήμα του τουρκικού κοινού. "Μας εκμεταλλεύονται", αναφέρει. "Η Τουρκία είναι μια ισχυρή χώρα, κατευθύνεται όμως από άλλες χώρες".
Ωστόσο, οι αρμόδιοι χάραξης πολιτικής και ο στρατός της χώρας έχουν διαφορετική άποψη. Εξακολουθούν να βλέπουν το ΝΑΤΟ και τις σχέσεις με την ΕΕ ως κρίσιμης σημασίας για τα συμφέροντα της χώρας.
"Δεν έχουμε την ευχέρεια να προχωρήσουμε μόνοι", προειδοποιεί ο Μουσταφά Αϊντίν, ειδικός επί των σχέσεων Ηνωμένων Πολιτειών-Τουρκίας. Η αυξανόμενη παρουσία της Τουρκίας στην παγκόσμια σκηνή, είπε, σημαίνει ότι η χώρα πρέπει να ενεργεί σύμφωνα με τους κανόνες και να αποδέχεται τα βάρη.
Παράλληλα, πρόσθεσε, είναι καιρός για όλες τις πλευρές να προσαρμόσουν τις αντιλήψεις και τις προσδοκίες τους. "Οι Ηνωμένες Πολιτείες χρειάζεται να κάνουν χώρο για την αυξανόμενη ισχύ της Τουρκίας και δεν θα πρέπει να το βλέπουν ως πρόκληση", είπε τον Ιούνιο ο Αϊντίν σε συνέδριο που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής στην Ουάσιγκτον.
Για πολλούς Τούρκους, οι απόψεις για τη Συμμαχία και τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι συνυφασμένες, σύμφωνα με τον επίτιμο καθηγητή SOAS Ουίλιαμ Χέιλ.
"Οι στάσεις απέναντι στο ΝΑΤΟ πιθανώς να καθορίζονται κυρίως από τις τουρκικές στάσεις απένταντι στις Ηνωμένες Πολιτείες, που βρίσκονται στο κατώτερο επίπεδο από τον καιρό της εισβολής στο Ιράκ", είπε στους SETimes.
Σε γενικές γραμμές, λένε οι αναλυτές, οι χαράσσοντες την τουρκική πολιτική αντιμετωπίζουν την πρόκληση να πείσουν το κοινό -- πολλοί από τους οποίους μεγάλωσαν μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου -- για τη σημασία που έχει η Συμμαχία για την Τουρκία.
"Σε έναν διπολικό κόσμο, η ιδιότητα μέλους του ΝΑΤΟ συμβόλιζε ότι η χώρα ανήκε στην πλευρά του Ατλαντικού" είπε ο καθηγητής Μπασάκ Ζεϊνέπ Αλπάν από το τεχνικό πανεπιστήμιο "Middle East Technical University" της Άγκυρας. "Στον απόηχο του Ψυχρού Πολέμου, σε έναν πολυ-πολικό κόσμο, κατέστη σχετικό μόνο πάνω σε ορισμένα και συγκεκριμένα θέματα και η πορεία αυτή αντανακλάται στην αντίληψη του κοινού".
Δεν θα είναι εύκολο να πείσεις τον Κεμάλ, τον οδηγό από την Ιστανμπούλ. "Οι σημερινές συνθήκες υπογράφηκαν πριν σαράντα χρόνια. Δεν είναι κατάλληλες για τη σημερινή γενιά", είπε στους SETimes.
Της Άννα Γουντ
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου