Φαίνεται ότι την προεδρία Ομπάμα θα κατατρέχουν οι διαρροές για πολύ ακόμα και ίσως μέχρι το τέλος της. Η ακτιβιστική ομάδα Γουίκιλικς η οποία προφανώς έχει αρκετά έμπειρους χάκερς κατάφερε να εισχωρήσει στην ροή των μυστικών τηλεγραφημάτων μέσω των σέρβερς που χρησιμοποιούν οι Αμερικανοί, και να αποσπάσει χιλιάδες εμπιστευτικά
μέχρι άκρως εμπιστευτικά έγγραφα από τις διάφορες πρεσβείες της Αμερικής προς το Στέιτ Ντεπάρτμεντ. Έχουν, καθώς γράφεται το κείμενο αυτό (29.11.2010) δοθεί στην δημοσιότητα 272 έγγραφα περίπου από τις 251,287 που είπαν ότι έχουν να δημοσιοποιήσουν. (7,918 για Τουρκία, 1,758 για Ελλάδα και 1,253 για Κύπρο).
Εμάς βέβαια μας ενδιαφέρει ότι αφορά το δικό μας θέμα, το Κυπριακό και ότι αναφέρεται στην Ελλάδα και στην κατοχική Τουρκία.
Δεν θα αναφερθώ στην αναφορά των συνομιλιών του Αμερικανού υφυπουργού Ουίλιαμ Μπερνς και του Τούρκου ομόλογού του Φεριντούν Συνιρλίογλου στις 18 Φεβρουαρίου 2010 στην ΄Αγκυρα γιατί αυτή καλύφθηκε ήδη από τα κυπριακά Μ.Μ.Ε (Σημερινή 30.11.2010 Μικαέλλας Λοίζου και ανταπόκριση του ΚΥΠΕ).
Επέλεξα δύο άλλες αναφορές. Η μία είναι του Αμερικανού πρέσβη (Eric Edelman) Έρικ Έτελμαν Ιανουαρίου 2004, η οποία αναφέρεται στην επικείμενη επίσκεψη Ερτογκάν στην Ουάσιγκτον και τι ανέμενε από τους Αμερικανούς. Εκεί βρίσκουμε ότι ο Ερτογκάν ουσιαστικά αναφερόταν στην επιβολή του Σχεδίου Ανάν με χρονοδιάγραμμα να κλείσει το Κυπριακό την 1 Μαίου 2004. Το έγγραφο αυτό θα αποδεσμευόταν το 2014.
Το δεύτερο έγγραφο, πολύ ενδιαφέρον είναι η αναφορά του Αμερικανού πρέσβη (James Jeffrey) Τζέιμς Τζέφρευ του Ιανουαρίου 2010 και η οποία αναφέρεται εκτενώς για την Τουρκία, τον Νταβούτογλου και τον νεο-οθωμανικό προσανατολισμό τους. Το έγγραφο αυτό θα αποδεσμευόταν κανονικά τον Ιανουάριο του 2020. Ο Τζέιμς Τζέφφρυ εν τω μεταξύ τον Ιούλιο του 2010 έφυγε από την Άγκυρα και ανέλαβε πρέσβης στο Ιράκ. Και να προσθέσω, ότι ο πρέσβης αυτός στις 3 Φεβρουαρίου 2010 είχε δηλώσει ότι “Η Τουρκία … δεν εισβάλει στους γείτονές της… έχει συμφέροντα ασφάλειας στην Κύπρο…». (Turkey … doesn’t invade neighbours… it has security concerns in Cyprus …” (Και η υποφαινόμενη είχε στείλει επιστολή διαμαρτυρίας προς την αμερικανίδα υπ. Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον).
Ο πρέσβης Τζέιμς Τζέφρευ συμφωνεί με πολλούς συγγραφείς και δημοσιογράφους στις ΗΠΑ που υποστηρίζουν ότι η Τουρκία προχωρεί με ένα μεγαλύτερο ισλαμικό προσανατολισμό ενώ παράλληλα θέλει να παρουσιάζεται ότι ενεργά ανεξάρτητα, και ότι η Αμερική έχει να αντιμετωπίσει στο εγγύς μέλλον πολλές προκλήσεις ειδικά σε σχέση με τις τουρκο-ισραηλινές σχέσεις.
Η Τουρκία έγραψε ο πρέσβης στοχεύει στην εξωτερική της πολιτική τον ισλαμικό κόσμο και τις ισλαμικές συνήθειες, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι εγκαταλείπει την συνεργασία της με την Δύση, όμως θα θέσει τη Δύση σε μεγάλες δυσκολίες.
Η τουρκική πολιτική σήμερα έγραψε, είναι ένα μίγμα δυτικών προσανατολισμών όμως με δύο νέα στοιχεία, δύο νέες επιχειρησιακές φιλοσοφίες, Το «μηδέν διαφωνίες» (zero conflicts) με τους γείτονές της, και τον «νεο-οθωμανισμό».
Αυτή η Τουρκία, προχωρεί και γράφει ο πρέσβης, προσπαθεί να εκμοντερνιστεί προσπαθώντας να εξουδετερώσει τα προβλήματα της με τους γείτονες της κάτι που δεν συμβιβάζεται με την παραδοσιακή τουρκική πολιτική που προτιμά να τα αφήνει στο ψυγείο, προσπαθώντας να μιμηθεί την Αμερική και τους Ευρωπαίους. Η αποδοχή του Σχεδίου Ανάν το 2004 για λύση του Κυπριακού, η συνέχιση της επαναπροσέγγισης με την Ελλάδα που ξεκίνησε το 1999, τα ανοίγματα προς την Αρμενία κτλ. ΄Ομως, τρέχει ο πρέσβης να προσθέσει, όλα αυτά δεν είναι έτσι όπως θέλουν να τα παρουσιάζουν. Στην πράξη τίποτα δεν έγινε. Η Κύπρος ακόμα βρίσκεται χωρισμένη, από λάθος, τουλάχιστον σε σχέση με το Σχέδιο Ανάν, των Ελληνοκυπρίων και της Ευρωπαικής Ένωσης, οι εντάσεις με την Ελλάδα στο Αιγαίο συνεχίζονται, τα πρωτόκολλα με την Αρμενία δεν έχουν επικυρωθεί και η αστάθεια στο Ιράκ και η απροθυμία του κυβερνώντος κόμματος να κάνει κάτι περισσότερο εναντίον του ΠΚΚ θέτουν σε ερωτηματικό την πολιτική της Τουρκίας έναντι του Ιράκ κτλ.
Η ιδέα του νεο-οθωμανισμού έχει πάρει για τα καλά το δρόμο της στην Τουρκία μας λέει ο πρέσβης με τους ισλαμιστές του κυβερνώντος κόμματος, με ηγέτες τον Ερτογκάν, τον Γκιούλ και τον Νταβούτογλου. Ενδεικτική η φορτική αναφορά του κόμματος ότι η Τουρκία είναι η μόνη που γνωρίζει την περιοχή και τους λαούς της. Αυτό έχει συμβάλει στις κατηγορίες για «νεο-οθωμανισμό». Παρά να το διαψεύσουν, απεναντίας, ο Νταβούτογλου έχει αγκαλιάσει την κατηγορία αυτή. Ο ίδιος, τονίζει ο πρέσβης Τζέφρυ, εγγονός Οθωμανού στρατιώτη που πολέμησε στην Γάζα, ο Νταβούτογλου συνόψισε την φιλοσοφία Νταβούτολγου και του κόμματός του σε μια προκλητικότατη ομιλία στο Σεράγεβο προς το τέλος του 2009. Η θέση του: Τα Βαλκάνια, ο Καύκασος και η Μέση Ανατολή όλες οι περιοχές αυτές μαζί ήσαν σε πολύ καλύτερη μοίρα κάτω από τον Οθωμανικό έλεγχο ή επιρροή. Επικρατούσε ειρήνη και πρόοδος είπε. ΄Ομως έκτοτε, είπε, οι περιοχές αυτές έχουν κατασπαραχθεί από διαχωρισμούς, και πολέμους, και πολύ έξυπνα ο Νταβούτογλου τα έριξε όλα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της δύσης. Γι΄αυτό η Τουρκία ήλθε πίσω, κατά τον Νταβούτογλου, έτοιμη να ηγηθεί μέχρι και να… ενώσει όταν δήλωσε χαρακτηριστικά « Θα επανα-δημιουργήσουμε τα οθωμανικά Βαλκάνια». (We will re-establish this (Ottoman) Balkan).
Βέβαια, τονίζει στην αναφορά του ο Αμερικανός πρέσβης, αυτή η πολιτική επιστροφής στην Οθωμανική κυριαρχία, προκαλεί μεγάλες εντάσεις, όχι μόνο με μας και τους Ευρωπαίους αλλά και άλλους. Επιπλέον δεν έχει καταφέρει μέχρι σήμερα τίποτα απολύτως.
Οι Ευρωπαίοι είναι έξω φρενών με την Τουρκία να παρουσιάζεται ως η φωνή του Ισλάμ ή η συνείδηση του Ισλάμ μέσα στο ΝΑΤΟ ενώ όλη αυτή κατάσταση είναι εφιάλτης για την Ευρωπαική ΄Ενωση. Ο Νταβούτογλου άλλοι ισχυρίζονται ότι η «επιτυχία» αυτή της Τουρκίας ως ανερχόμενης δύναμης στην Μέση Ανατολή την κάνει ελκυστική προς την Ε.Ε. αυτό μπορεί να ενδιαφέρει λίγους στην Ε.Ε. ειρωνικά όμως περιλαμβανομένης της Γαλλίας, πολλές ευρωπαικές χώρες δεν συμφωνούν με την τουρκική ενταξιακή πορεία, ακόμα περισσότερο οι πολίτες των χωρών αυτών, έγραψε ο πρέσβης.
Επιπλέον, προσθέτει ο πρέσβης, ούτε οι ίδιοι οι πρώην Οθωμανοί δεν βλέπουν με ενθουσιασμό την διακυβέρνηση τους από Πασάδες, ή την επιστροφή της Τουρκίας, και η αντίδραση στην ομιλία Νταβούτογλου στα Βαλκάνια ήταν πολύ δυνατή.
Το μεγαλύτερο στρατηγικό πρόβλημα για τις ΗΠΑ, είναι ο προσανατολισμός των Τούρκων στον νεο-οθωμανισμό. Αυτή η τάση του «πίσω στο παρελθόν» που ήταν τόσο ξεκάθαρη στην ομιλία του Νταβούτογλου στο Σεράγεβο, σε συνδυασμό με την τάση των Τούρκων να την εφαρμόσουν μέσω συμμαχιών με πιο ισλαμιστές παίχτες στη περιοχή, δημιουργεί νέα προβλήματα, αν και δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τις ΗΠΑ ή άλλους στην περιοχή…
Έγγραφα Ντάουνερ
Στην Κύπρο είχαμε μια άλλη διαρροή πρόσφατα, τα λεγόμενα έγγραφα Αλεξάντερ Ντάουνερ. Αυτά τελικά κατέληξαν σε ένα βιβλίο στα ελληνικά, την «Σημαδεμένη Τράπουλα». Αυτά, σε αντίθεση με εκείνα της Wikileaks, δεν πήραν καμία διεθνή δημοσιότητα, τίποτα δεν έπαθε ο Ντάουνερ για όσα απαράδεκτα έπραξε υποσκάπτοντας την υπόθεση της Κύπρου και τους πολιτικούς της, παρόλες τις εδώ και μήνες αναφορές στον κυπριακό τύπο. Αλλά ούτε η ίδια η κυπριακή κυβέρνηση δεν νοιάστηκε! Η δε προσπάθεια να συζητηθεί το θέμα στην Βουλή των Αντιπροσώπων «αναβλήθηκε δια πλειοψηφίας», μετά που το ζήτησε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΔΗΣΥ Χρίστος Πουργουρίδης. Και το ερώτημα είναι τούτο:
ΓΙΑΤΙ, όλοι εκείνοι που ασχολήθηκαν εκτενώς με το σκάνδαλο Ντάουνερ στην Κύπρο, δεν έφεραν τα έγγραφα σε γνώση των διεθνών πρακτορίων ειδήσεων και εφημερίδων, όπως αυτές που ασχολούνται σήμερα με την αξιολόγηση των αμερικανικών τηλεγραφημάτων της Wikileaks; ΓΙΑΤΙ δεν κάλεσαν σε δημοσιογραφική διάσκεψη όλα τα ξένα πρακτορεία και ανταποκριτές ξένων εφημερίδων για να τους ενημερώσουν από πρώτο χέρι, για να δούμε και τον τρόπο που ο Διεθνής Τύπος θα ανταποκρινόταν; ΓΙΑΤΙ, άραγε, το θέμα κρατήθηκε «μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων στη Λευκωσία»;
Διότι, ΜΟΝΟ με διεθνή προβολή των απαράδεκτων ενεργειών του, θα μπορούσε να γίνει κατορθωτός ο τερματισμός των υπηρεσιών του Ντάουνερ σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αν βέβαια αυτός ήταν ο στόχος…
Τέλος, θα έλεγα ότι με όσα είδα μέχρι σήμερα (και ελπίζω να δούμε κάτι πιο δυναμικό στα υπόλοιπα) δεν είναι και τόσο σπουδαίες οι διαρροές του Wikileaks παρόλην την δημοσιότητα που έχουν πάρει. Εξάλλου, η αμερικανική πολιτική του Στέιτ Ντεπάρτμεντ, για όσους μελετούν Αρχεία συστηματικά, είναι γνωστό ότι ήταν και παραμένει επιπόλαιη και πόρρω απέχει από την βρετανική του Φόρειν ΄Οφις…
*Φανούλα Αργυρού, Ερευνήτρια/συγγραφέας
Δημοσίευση σχολίου