Του Βασίλη Νέδου
Με την ολοένα και αυξανόμενη χρήση τωνUAV, ενός σχετικά νέου όπλου που παράγεται από την τουρκική αμυντική βιομηχανία, η Άγκυρα εντείνει την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας, ενώ πλέον τα χρησιμοποιεί και για την εκτόξευση απειλών. Είναι ενδεικτικό ότι χθες ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ενέπλεξε τα UAV στη γενικότερη επιθετική ρητορική του, λέγοντας ότι η χώρα του είναι παρούσα «με τα οπλισμένα μη επανδρωμένα μας» αεροσκάφη «και με αυτά είμαστε ο μπελάς των εχθρών μας». Ως προς το εύρος της αξιοποίησής τους, πρέπει να σημειωθεί ότι εντός του 2022 σχεδόν οι μισές παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου έγιναν από UAV. Η Ελλάδα προχωράει σε διάφορα αντίμετρα, με σημαντικότερο την αξιοποίηση συστημάτων ισραηλινής τεχνολογίας.
Mε UAV οι πιο πολλές παραβιάσεις
Η χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UAV) από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις (ΤΕΔ) για την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας (υπερπτήσεις νησιών και νησίδων), αλλά και τη συνδρομή στις καθημερινές παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου δεν αποτελεί νέα πρακτική.
Ωστόσο, τους τελευταίους μήνες η χρήση των UAV έχει αυξηθεί, με αποτέλεσμα από την αρχή του έτους μέχρι και χθες να έχουν καταγραφεί συνολικά 257 έξοδοι μη επανδρωμένων αεροσκαφών, τα οποία πραγματοποίησαν μέσα στη χρονιά πάνω από τις μισές εκ των περίπου 4.800 παραβιάσεων που έγιναν εντός του 2022. Οι βασικοί λόγοι αύξησης της χρήσης των UAV για παραβιάσεις από την πλευρά της Τουρκίας είναι οι εξής:
• Πρώτον, ένα UAV μπορεί να προχωρεί σε επιχειρήσεις ρουτίνας (όπως είναι οι παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου της Ελλάδας) για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και με πολύ μικρότερο κόστος, καθώς μπορούν να πετούν επί 24ωρο, με περιορισμένη κατανάλωση καυσίμων και δίχως ανθρώπινη παρουσία (δηλαδή χωρίς πιλότο).
• Δεύτερον, διότι τα UAV διαθέτουν δυνατότητα επιτήρησης και μεταφοράς εικόνας στους σταθμούς ελέγχου τους στην ενδοχώρα της Τουρκίας με αξιοπιστία.
• Τρίτον, τα UAV αναπληρώνουν έργο, το οποίο η τουρκική αεροπορία (TuAF) δεν μπορεί να διεκπεραιώσει αυτή τη στιγμή όχι μόνο λόγω των διωγμών που υπέστησαν τα στελέχη της, αλλά και διότι οι κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας για την απόκτηση των S-400 έχουν καταστήσει δυσεύρετα τα απαραίτητα ανταλλακτικά για τη διατήρηση των τουρκικών μαχητικών σε πτητική κατάσταση. Εν ολίγοις η υποκατάσταση πτητικού έργου των μαχητικών, ιπτάμενων ραντάρ και λοιπών επανδρωμένων αεροπλάνων από τα UAV της εγχώριας βιομηχανίας αποτελεί και μια έμμεση πλην σαφή ένδειξη αδυναμίας της τουρκικής αεροπορίας.
Στη συντριπτική πλειονότητά τους, οι δύο τύποι των UAV που χρησιμοποιούνται από τις ΤΕΔ για τις παραβιάσεις είναι κατά κύριο λόγο τα «Bayraktar» TB-2 και τα ANKA-S. Στις τάξεις των ΤΕΔ είναι ενταγμένα επίσης το «Akinci» και –σε πολύ μικρότερο βαθμό– το «Aksungur», τα οποία χρησιμοποιούνται κατά κόρον σε επιχειρήσεις κατά των Κούρδων στη Νοτιοανατολική Τουρκία, στη Συρία και στο Βόρειο Ιράκ. Χρήστες των μη επανδρωμένων αεροσκαφών τύπου TB-2 και ANKA-S είναι και οι τρεις κλάδοι των ΤΕΔ (Αεροπορία, Ναυτικό, Στρατός Ξηράς), αλλά και οι δυνάμεις εσωτερικής ασφαλείας, όπως οι ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας και η στρατοχωροφυλακή. Μάλιστα, τα ΤΒ-2 των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας συχνά περιπολούν στον Εβρο και στο Βορειοανατολικό Αιγαίο.
Το 2020, έτος των δύο κρίσεων, του Φεβρουαρίου στον Εβρο και της περιόδου Αυγούστου – Νοεμβρίου στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο, οι επιτελείς του ΓΕΕΘΑ, του ΓΕΣ, ΓΕΝ και ΓΕΑ είχαν τη δυνατότητα να αναλύσουν δεδομένα από τον τρόπο δράσης και τις τακτικές που έχουν αναπτύξει οι Τούρκοι προκειμένου να αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήματα που μπορεί να δίνουν σε επιχειρησιακό επίπεδο πλατφόρμες όπως τα ΤΒ-2 και τα ANKA-S.
• Πρώτον, ένα UAV μπορεί να προχωρεί σε επιχειρήσεις ρουτίνας (όπως είναι οι παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου της Ελλάδας) για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και με πολύ μικρότερο κόστος, καθώς μπορούν να πετούν επί 24ωρο, με περιορισμένη κατανάλωση καυσίμων και δίχως ανθρώπινη παρουσία (δηλαδή χωρίς πιλότο).
• Δεύτερον, διότι τα UAV διαθέτουν δυνατότητα επιτήρησης και μεταφοράς εικόνας στους σταθμούς ελέγχου τους στην ενδοχώρα της Τουρκίας με αξιοπιστία.
• Τρίτον, τα UAV αναπληρώνουν έργο, το οποίο η τουρκική αεροπορία (TuAF) δεν μπορεί να διεκπεραιώσει αυτή τη στιγμή όχι μόνο λόγω των διωγμών που υπέστησαν τα στελέχη της, αλλά και διότι οι κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας για την απόκτηση των S-400 έχουν καταστήσει δυσεύρετα τα απαραίτητα ανταλλακτικά για τη διατήρηση των τουρκικών μαχητικών σε πτητική κατάσταση. Εν ολίγοις η υποκατάσταση πτητικού έργου των μαχητικών, ιπτάμενων ραντάρ και λοιπών επανδρωμένων αεροπλάνων από τα UAV της εγχώριας βιομηχανίας αποτελεί και μια έμμεση πλην σαφή ένδειξη αδυναμίας της τουρκικής αεροπορίας.
Στη συντριπτική πλειονότητά τους, οι δύο τύποι των UAV που χρησιμοποιούνται από τις ΤΕΔ για τις παραβιάσεις είναι κατά κύριο λόγο τα «Bayraktar» TB-2 και τα ANKA-S. Στις τάξεις των ΤΕΔ είναι ενταγμένα επίσης το «Akinci» και –σε πολύ μικρότερο βαθμό– το «Aksungur», τα οποία χρησιμοποιούνται κατά κόρον σε επιχειρήσεις κατά των Κούρδων στη Νοτιοανατολική Τουρκία, στη Συρία και στο Βόρειο Ιράκ. Χρήστες των μη επανδρωμένων αεροσκαφών τύπου TB-2 και ANKA-S είναι και οι τρεις κλάδοι των ΤΕΔ (Αεροπορία, Ναυτικό, Στρατός Ξηράς), αλλά και οι δυνάμεις εσωτερικής ασφαλείας, όπως οι ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας και η στρατοχωροφυλακή. Μάλιστα, τα ΤΒ-2 των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας συχνά περιπολούν στον Εβρο και στο Βορειοανατολικό Αιγαίο.
Το 2020, έτος των δύο κρίσεων, του Φεβρουαρίου στον Εβρο και της περιόδου Αυγούστου – Νοεμβρίου στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο, οι επιτελείς του ΓΕΕΘΑ, του ΓΕΣ, ΓΕΝ και ΓΕΑ είχαν τη δυνατότητα να αναλύσουν δεδομένα από τον τρόπο δράσης και τις τακτικές που έχουν αναπτύξει οι Τούρκοι προκειμένου να αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήματα που μπορεί να δίνουν σε επιχειρησιακό επίπεδο πλατφόρμες όπως τα ΤΒ-2 και τα ANKA-S.
Τα ελληνικά «αντίμετρα»
Η δραστηριοποίηση των τουρκικών UAV στο Αιγαίο οδήγησε αναπόφευκτα και στη συζήτηση περί λήψης μέτρων για την αντιμετώπισή τους, αλλά και τη λήψη αποφάσεων σχετικά με την απόκτηση τέτοιων δυνατοτήτων και από την Ελλάδα. Στο δεύτερο σκέλος, η απόφαση για εκμίσθωση και εν συνεχεία αγορά ισραηλινών UAV τύπου Heron, για την προμήθεια αμερικανικών MQ-9, αλλά και για τη διερεύνηση για την ανάπτυξη εγχώριων drones, έχουν γίνει αρκετά βήματα. Ως προς την αντιμετώπιση των UAV, μέσα στο καλοκαίρι προχώρησε (και εξακολουθεί να βρίσκεται σε εξέλιξη) η τοποθέτηση σε διάφορα σημεία των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου συστημάτων ισραηλινής τεχνολογίας, προσαρμοσμένων στις γεωμορφολογικές συνθήκες. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα προχωράει σε συνθήκες απόλυτης μυστικότητας και βασικό χαρακτηριστικό του είναι η δημιουργία παρεμβολών στην πτήση των UAV. Είναι απολύτως σαφές ότι από την ελληνική πλευρά το συγκεκριμένο σύστημα δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί απλά και μόνο για την αναχαίτιση κάποιου UAV που κάνει παραβιάσεις.
Η «Κ» έχει αναδείξει επανειλημμένως το ζήτημα της απειλής που αποτελούν για την ελληνική αμυντική διάταξη τα τουρκικά UAV. Ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος αντιμετώπισης των UAV είναι η χρησιμοποίηση τεχνικών ηλεκτρονικού πολέμου (EW). Οι πιο αναπτυγμένες χώρες διαθέτουν μέσα που παρεμβάλλουν στο σύστημα εντοπισμού θέσης του UAV, ουσιαστικά αποπροσανατολίζοντάς το. Δεδομένου ότι τα UAV ελέγχονται από κάποιο απομακρυσμένο σταθμό εδάφους, ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος παρεμβολής είναι η διακοπή αποστολής δεδομένων τηλεμετρίας, προκειμένου το μη επανδρωμένο αεροσκάφος να χάσει τον προσανατολισμό του ή να συντριβεί. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή τη στιγμή οι Ενοπλες Δυνάμεις δεν διαθέτουν ικανές δυνατότητες ηλεκτρονικού πολέμου (ΕW), γεγονός το οποίο προκαλεί ανησυχία, όχι μόνο σε τακτικό επίπεδο, αλλά σε ένα ευρύτερο στρατηγικό πλαίσιο μιας πιθανής ένοπλης ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης στο Αιγαίο.
Προς το παρόν και με δεδομένες τις παραπάνω συνθήκες, τα τουρκικά UAV είτε αναχαιτίζονται από μαχητικά της Πολεμικής Αεροπορίας που βρίσκονται στον αέρα για τη συγκεκριμένη αποστολή εκείνη τη στιγμή είτε παρακολουθούνται από το σύνολο των μέσων αεράμυνας που διαθέτουν οι Ενοπλες Δυνάμεις.
Τα τουρκικά UAV τις περισσότερες φορές που επιχειρούν στο Αιγαίο δεν φέρουν οπλισμό. Ωστόσο, όπως φαίνεται και από το συνοδευτικό γράφημα, μπορεί να εκτελέσουν επιθετικές επιχειρήσεις με τη χρήση οπλικών συστημάτων. Διαθέτουν δυνατότητες προσβολής στόχων στο έδαφος και τη θάλασσα, γεγονός το οποίο τα καθιστά απειλή και για τις μονάδες επιφανείας του Πολεμικού Ναυτικού. Σύμφωνα με τις προδιαγραφές που δίνει η τουρκική βιομηχανία, κάποια από τα UAV διαθέτουν τη δυνατότητα βολών με βλήματα αέρος-αέρος. Ωστόσο το μακροπρόθεσμο επιχειρησιακό πρόβλημα των Ενόπλων Δυνάμεων σε ένα δυνητικό πολεμικό σενάριο στο Αιγαίο, είναι η πιθανότητα επιθέσεων κορεσμού από UAV, αλλά και πολύ περισσότερο και από μικρότερα drones τα οποία ουσιαστικά θα μπορούν να υπερκεράσουν τις δυνατότητες αποτελεσματικής ανταπόκρισης από την ελληνική αεράμυνα.
Δημοσίευση σχολίου