Η αναταραχή που επικράτησε χθες στην Τουρκία με το ερώτημα εάν ο γαμπρός του Ερντογάν, υπουργός Οικονομικών Μπεράτ Αμπαϊράκ, εντάσσεται στην αβεβαιότητα που δημιουργεί η μεταβατική περίοδος μετά το αποτέλεσμα των εκλογών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η ειδική προσωπική σχέση ανάμεσα στον Τραμπ και τον Τούρκο πρόεδρο, παρά τα επιμέρους σοβαρά προβλήματα που ταλάνισαν τη σχέση της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και τη Δύση εν γένει, δημιουργούσε ένα πλαίσιο, το οποίο διασφάλιζε ότι οι διαφωνίες δεν θα ξέφευγαν από ένα πλαίσιο που θα απέτρεπε κάποια ενέργεια που θα οδηγούσε την Τουρκία προ αδιεξόδου. Ο ίδιος ο Αλμπαϊράκ ενεπλάκη στην απόπειρα ενεργοποίησης διαύλου αμερικανοτουρκικής συνεννόησης που έγινε γνωστή ως “διπλωματία των γαμπρών”, με τον σύζυγο της ΙΒάκα Τραμπ, τον Τζάρεντ Κούσνερ.
Η έλευση Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο, δημιουργεί μια αβεβαιότητα για την τροπή που θα λάβει η πολιτική της Ουάσιγκτον απέναντι στην Άγκυρα. Η προτίμηση του τουρκικού καθεστώτος για μια δεύτερη θητεία Τραμπ στον Λευκό Οίκο, αποτυπώνεται και στο ότι δεν έχει προχωρήσει στο να συγχαρεί τον νέο πρόεδρο. Δεδομένου ότι η αχίλλειος πτέρνα της Τουρκίας είναι η οικονομία, είναι λογικό ο Μπεράτ Αλμπαϊράκ να φοβάται ότι θα γίνει αποδιοπομπαίος τράγος για οικονομικές επιλογές οι οποίες δεν είναι δικές του.
Ο Αλμπαϊράκ θεωρείται οικονομολόγος με “ορθόδοξες” απόψεις για την οικονομία. Το δεδομένο που έχει στα χέρια του είναι η απώλεια του ελέγχου στο μέτωπο του πληθωρισμού και αυτό της ανεργίας, το δε ιδιωτικό χρέος που είναι σε δολάρια και αφορά πλήθος επιχειρήσεων οι οποίες στην πλειοψηφία τους διατηρούν στενές σχέσεις συναλλαγής με την οικογένεια Ερντογάν, ξεπερνά τα 250 δισ. δολάρια, με την κατάσταση να επιδεινώνεται καθημερινά και να μη διαφαίνεται διέξοδος στον ορίζοντα.
Υπενθυμίζεται, ότι είχε χρηματίσει και ως υπουργός Ενέργειας (2015) πριν αναλάβει το χαρτοφυλάκιο της οικονομίας (2018). Το παιχνίδι που παίζει όμως το καθεστώς Ερντογάν είναι εξαιρετικά πιο πολύπλοκο και είναι πιθανό να μην μπορεί να το αντιληφθεί σε όλες του της διαστάσεις. Ή και να μην είναι επιθυμητό από τον ενορχηστρωτή πεθερό του και τον στενό κύκλο όσων των συμβουλεύουν.
Ο Αλμπαϊράκ δεν έχει σε καμία περίπτωση την ισχύ να επιβάλει όσα υπό φυσιολογικές συνθήκες θα θεωρούνταν αυτονόητα. Αν μη τι άλλο να υιοθετηθούν μέτρα από την τουρκική κυβέρνηση που θα στοχεύουν στο να ανακόψουν την καθοδική πορεία της ισοτιμίας ανάμεσα στην τουρκική λίρα και το δολάριο. Όμως, οι πολεμικές περιπέτειες του πεθερού του και η δύσκολη κατάσταση της οικονομίας στο εσωτερικό περιπλέκουν την κατάσταση.
Παρότι μακροπρόθεσμα η οικονομική πολιτική Ερντογάν οδηγεί σε οικονομική καταστροφή της Τουρκία, σύμφωνα με τη συμβατική σοφία στον έγκυρο διεθνή οικονομικό Τύπο, οποιαδήποτε μέτρα ελέγχου της κατάστασης θα επιβάρυναν ακόμα περισσότερο τον Τούρκο πολίτη. Αυτό θα συνέβαινε ενώ οι δημοσκοπήσεις στην Τουρκία δείχνουν συνέχεια στην τάση συρρίκνωσης της απήχησης Ερντογάν στο τουρκικό εκλογικό σώμα.
Οι ερμηνείες που επιχειρούν να συσχετίσουν φερόμενες ως εξωσυζυγικές σχέσεις του Αλμπαϊράκ, αλλά και την πεποίθηση ότι αποτελεί έναν εκ των πλέον διεφθαρμένων προσώπων της κυβέρνησης Ερντογάν, αν έχουν κάποια σημασία είναι στο πλαίσιο της δυνατότητας εκβιασμού του για να αλλάξει την απόφαση. Ωστόσο, δεν μπορεί κανείς παρά να παρατηρήσει ότι η εξουδετέρωση του υπουργού Οικονομικών ώστε να μην εξελιχθεί σε απειλή για την εξουσία Ερντογάν είναι απλή υπόθεση.
Δεν είναι επίσης γνωστό ποια είναι η θέση στο θέμα της συζύγου Αλμπαϊράκ και αγαπημένης θυγατέρας του Τούρκου ηγέτη, η γνώμη της οποίας θεωρείται πως έχει βαρύνουσα σημασία για τον Ερντογάν. Δεδομένο θα πρέπει βέβαια να θεωρείται και να συνυπολογίζεται, ότι ο Μπεράτ Αλμπαϊράκ δεν θα ήταν αυτός που είναι εάν δεν είχε νυμφευθεί τη θυγατέρα του απόλυτου ηγεμόνα της γειτονικής χώρας. Κάθε εξουσία που έχει στα χέρια του εκπορεύεται από αυτό.
Οι λόγοι υγείας που προβλήθηκαν αρχικά, επιβεβαιώθηκαν από Τούρκο αξιωματούχο, για να ακολουθήσει ο ισχυρισμός περί “χακαρίσματος” του λογαριασμού του στο Instagram όπου αναρτήθηκε η είδηση, δεν δείχνουν να πείθουν κανέναν. Η δε απομάκρυνση – αποπομπή του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας το Σάββατο και η τοποθέτηση προσώπου με το οποίο ο Αλμπαϊράκ δεν διατηρεί καλές σχέσεις, επίσης δεν επαρκεί για να εξηγήσει την απόπειρα εξόδου του από την κυβέρνηση. Εάν έχει παίξει οποιονδήποτε ρόλο, τότε αυτός ανάγεται στη σφαίρα της αφορμής που αναζητήθηκε από τον Αλμπαϊράκ.
Η πιο λογική ερμηνεία αφορά τις διαφωνίες στην ακολουθούμενη οικονομική πολιτική. Ο Ερντογάν, όπως παγίως συνηθίζει και παρά τον επείγοντα χαρακτήρα των προβλημάτων της οικονομίας, δεν θα βιαστεί να λάβει αποφάσεις με γνώμονα την πολιτική αλλαγή στις ΗΠΑ.
Πρώτον, το στιλ του είναι γνωστό και εξακολουθεί να ακολουθεί εμπρηστική ρητορική εμμένοντας στην πολιτική του, ακόμα και όταν όλος ο κόσμος εμφανίζεται να διαφωνεί. με τον τρόπο αυτό κατορθώνει εκμεταλλευόμενος τη σημασία της χώρας του για τη δυτική γεωστρατηγική να επιτυγχάνει σκανδαλώδη επίπεδα ανοχής.
Δεύτερον, γνωρίζοντας ότι μεσολαβεί ένα διάστημα μέχρι την ανάληψη της εξουσίας από την κυβέρνηση Μπάιντεν, προφανώς θα επιχειρήσει να αξιοποιήσει το ενδιάμεσο διάστημα για να διαπραγματευθεί παρασκηνιακά με την ομάδα του νέου Αμερικανού προέδρου. Η “παράληψη” έκφρασης των τυπικών συγχαρητηρίων έχει και την ερμηνεία της πρόθεσης άσκησης πίεσης στις ΗΠΑ.
Δεδομένων των παγίων θέσεων της αμερικανικής διπλωματίας για το αναντικατάστατο της Τουρκίας, διαβιβάζει το μήνυμα ότι έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει αρνητικά τα συμφέροντα της Ουάσιγκτον και πως καλύτερος τρόπος και για τις δυο πλευρές είναι οι δυο πλευρές να μην συγκρουστούν αλλά να πορευτούν στο πλαίσιο μιας άτυπης συμφωνίας.
Το πολύπλοκο διπλωματικό παιχνίδι του Ερντογάν δεν είναι απαραίτητο να γίνεται κατανοητό ή να θεωρείται ορθολογικό από τον Αλμπαϊράκ. Οι διεθνείς αγορές κινούνται με τον δικό τους ρυθμό και έχουν τη δυνατότητα να επαναφέρουν στο προσκήνιο με βίαιο τρόπο όσα προβλήματα των οποίων την αντιμετώπιση επιθυμεί να ετεροχρονίσει οποιοσδήποτε ηγέτης.
Αυτό το γνωρίζει καλά ο Αλμπαϊράκ και ανησυχεί, καθώς φοβάται πως το δικό του κεφάλι θα βρεθεί στη λαιμητόμο. Αν δεν μπορεί να υπηρετήσει αυτή την πολιτική επιδιώκει την έγκαιρη έξοδο. Ανοικτό είναι και το ενδεχόμενο να έχει περιπέσει σε δυσμένεια. Ο χαρακτήρας της συζύγου του δεν είναι αυτός της τυπικής μουσουλμάνας συζύγου που υποτάσσεται στις επιθυμίες του ανδρός της. Πιο εύκολα θα την παρομοίαζε κανείς με την ΙΒάνκα Τραμπ. Τηρουμένων των αναλογιών…
Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί αποτελεί ξεκάθαρη απειλή και για την ελληνική ασφάλεια. Θεωρητικά, μια από τις επιλογές που έχει για να πιέσει ο Ερντογάν τις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι να κλιμακώσει κάθετα τις προκλήσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Αυτό πρέπει να απασχολεί την ελληνική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία, καθώς ο Ερντογάν αντιμετωπίζει την Ελλάδα ως ένα απλό πιόνι στην “παρτίδα σκάκι” με τους ισχυρούς. Εκεί βέβαια κρύβεται και ένας παράγοντας αβεβαιότητας για την τουρκική ηγεσία. Η ενδεχόμενη απώλεια ελέγχου της κλιμάκωσης μπορεί να οδηγήσει σε δυσάρεστες εξελίξεις που θα ανατρέψουν συνολικότερα το σκηνικό…
Δημοσίευση σχολίου