Ραγδαίες εξελίξεις και ανατροπές σημειώνονται στη Μέση Ανατολή με τους πρωταγωνιστές της κρίσης στον Κόλπο να δείχνουν σημάδια βούλησης εξομάλυνσης των σχέσεων, τα οποία στη συνέχεια «ξεθωριάζουν», ενώ στην ίδια διελκυστίνδα εμπλέκεται και η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν.
Του ΜΙΧΑΗΛ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Η σημαντική εξέλιξη των τελευταίων ωρών αφορά το τηλεφώνημα που έγινε μεταξύ των ηγετών της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ με αντικείμενο τη συζήτηση της διπλωματικής κρίσης και την εξεύρεση της κατάλληλης διπλωματικής μεθόδου για την υπέρβασή της.
Το πρώτο βήμα φαίνεται πως έγινε από τον Εμίρη του Κατάρ, Σεΐχη Ταμίμ μπιν Χαμάντ Αλ Θάνι, ο οποίος τηλεφώνησε στον βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν και του διεμήνυσε την πρόθεση της χώρας του να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για να συζητήσει τις 13 προϋποθέσεις εξομάλυνσης που έχουν τεθεί.
Ο Σαουδάραβας μονάρχης φέρεται να καλωσόρισε την πρόθεση του Εμιράτου, σύμφωνα με όσα μετέδωσαν πριν από λίγες ώρες κρατικά μέσα ενημέρωσης στις δυο χώρες. Το σαουδαραβικό πρακτορείο ειδήσεων SPA μετέδωσε ότι λεπτομέρειες για την πρωτοβουλία τερματισμού της τρίμηνης σοβαρής διπλωματικής διένεξης, θα ανακοινωθούν μετά από τη συνεννόηση του Ριάντ με τις ηγεσίες της των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ), της Αιγύπτου και του Μπαχρέιν.
Ωστόσο, αιφνιδιαστικά, η Σαουδική Αραβία ανακοίνωσε ότι αναστέλλει τον διάλογο με το Κατάρ, κατηγορώντας το Εμιράτο ότι «διαστρέβλωσε» τα γεγονότα που αφορούν την τηλεφωνική συνομιλία, δηλαδή όσα διημείφθησαν ανάμεσα στους δυο ηγέτες!
Οι Σαουδάραβες εξέδωσαν ανακοίνωση με την οποία ξεκαθαρίζουν ότι η επανέναρξη της διαδικασίας επικοινωνίας θα σημειωθεί μόλις το Κατάρ εκδώσει ανακοίνωση η οποία θα ξεκαθαρίζει δημόσια τη θέση του Εμιράτου, ώστε να προκύπτει για το Ριάντ ότι όσα συζητήθηκαν είναι ταυτόσημα με τις διαρροές που προφανώς σημειώθηκαν.
Εάν κριθεί από όσα έδωσε στη δημοσιότητα το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων QNA του Κατάρ, η συνομιλία των δυο ηγετών προέκυψε μετά από συντονισμό με την αμερικανική κυβέρνηση και τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ. Ουδέν μεμπτόν εδώ, κατά πάσα πιθανότητα.
Από τη συγκεκριμένη αναφορά είναι σαφές ότι έχει υπάρξει αμερικανική διαμεσολαβητική πρωτοβουλία, η οποία όπως έγινε γνωστό, εκδηλώθηκε την περασμένη Πέμπτη με τον Αμερικανό πρόεδρο να εκφράζει την επιθυμία να μεσολαβήσει για τον τερματισμό της κρίσης.
Στη συνέχεια ο Εμίρης του Κατάρ είναι αυτός που φέρεται να καλωσορίζει την πρόταση του βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας να οριστούν δύο απεσταλμένοι (πιθανότατα εννοούν ένας από κάθε πλευρά) για την επίλυση των θεμάτων όπου υπάρχει διαφωνία, κατά τρόπον που δεν επηρεάζει την κυριαρχία των δυο χωρών.
Από την ανάγνωση των ανταποκρίσεων από τα πρακτορεία των δυο χωρών, προκύπτει η πρόθεση αμφοτέρων να φανεί ότι η άλλη πλευρά έκανε το πρώτο βήμα και δείχνει μεγαλύτερο… ενθουσιασμό. Οι Σαουδάραβες διέρρευσαν ότι ο Εμίρης του Κατάρ πήρε την πρωτοβουλία ενώ θα μπορούσε η αναφορά να μείνει σε γενικότερο επίπεδο αφού σε κάθε περίπτωση προηγήθηκε διπλωματικό παρασκήνιο και διαβουλεύσεις.
Από την άλλη πλευρά, το Κατάρ, εμφάνισε τον Σαουδάραβα μονάρχη να προτείνει τον ορισμό απεσταλμένων το οποίο δεν άρεσε στους παραδοσιακά «ευαίσθητους» σε τέτοιες λεπτομέρειες Σαουδάραβες (η στάση τους ήταν να αναμένουν «κίνηση μετανοίας» από την άλλη πλευρά, το οποίο ασφαλώς με τον τρόπο αυτό δεν θα γινόταν αποδεκτό από το Κατάρ, άρα έπρεπε να εξευρεθεί μέθοδος κοινά αποδεκτή αποφεύγοντας το «διπλωματικό φάλτσο»).
Επίσης, η αναφορά στο «να μην πλήττεται η κυριαρχία των δυο χωρών» πρέπει να ενόχλησε τους Σαουδάραβες, αφού το Κατάρ είχε κατηγορήσει τους αντιπάλους του, ότι πολλές εκ των 13 προϋποθέσεων που ετέθησαν για εξομάλυνση, παραβίαζαν την κυριαρχία του, άρα επί της ουσίας επιχειρούσε να τα αποκλείσει εκ προοιμίου από τη συζήτηση.
Φαίνεται όμως ότι η αμερικανική διπλωματία δεν θα αφήσει αυτή την ευκαιρία να πάει χαμένη και τις επόμενες ώρες και ημέρες θα επιχειρηθεί να βρεθεί κοινός τόπος ώστε να εκκινήσει μια διαδικασία, με στόχο την τελική εξομάλυνση των σχέσεων.
Με τις εξελίξεις αυτές δεν μπορεί να μη συσχετιστεί η παροδική όπως αποδείχθηκε αλλαγή του κλίματος ανάμεσα στην Τεχεράνη και το Ριάντ, καθώς οι δυο χώρες ήρθαν σε επαφή για τη διευθέτηση των λεπτομερειών για την πραγματοποίηση του προσκυνήματος στη Μέκκα Ιρανών σιιτών μουσουλμάνων.
Η εξέλιξη αυτή δημιούργησε ευφορία και προσδοκίες ότι θα μπορούσε να ξεκινήσει και σε αυτό το σοβαρό μέτωπο μια διαδικασία διαλόγου για τη συνολικότερη αποκλιμάκωση στη Μέση Ανατολή. Ο Ιρανός αξιωματούχος με αρμοδιότητα τη διοργάνωση του προσκυνήματος στη Μέκκα, ευχαρίστησε τη Σαουδική Αραβία, υποστηρίζοντας ότι το Ριάντ υιοθέτησε μια νέα προσέγγιση στο θέμα των Ιρανών προσκυνητών, κάτι το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει σε συζητήσεις για την αντιμετώπιση των ευρύτερων προβλημάτων ανάμεσα στις δυο χώρες.
Αίφνης όμως, ο Σαουδάραβας υπουργός Εξωτερικών προέβη σε δηλώσεις με τις οποίες δυναμίτισε το καλό κλίμα που επικαλούνταν η ιρανική πλευρά, υποστηρίζοντας ότι οι διαρρυθμίσεις για το προσκύνημα δεν θα φέρουν εξομάλυνση των σχέσεων, εάν προηγουμένως δεν αλλάξει η πολιτική του Ιράν, ενώ εμφανίστηκε και αρκούντως σαρκαστικός…
Το ερώτημα είναι εάν και σε ποιον βαθμό το Ριάντ διέκρινε συντονισμό ανάμεσα στη Ντόχα και την Τεχεράνη. Οι Σαουδάραβες θα μπορούσε να τίναξαν στον αέρα όσα προσπάθησε να χτίσει μέσω διπλωματικής αβροφροσύνης το Ιράν, καθώς ένας από τους αντικειμενικούς σκοπούς, ίσως ο κυριότερος, στη διένεξη με το Κατάρ, είναι το να το απομακρύνουν οριστικά από την ιρανική επιρροή!
Αλλιώς δεν εξηγείται το ότι αντέδρασαν τώρα και όχι όταν ο Ιρανός υπουργός εξωτερικών, Μοχάμεντ Τζαβάντ Σαρίφ, έλεγε τον Αύγουστο ευθέως, ότι η Ισλαμική Δημοκρατία θα ανταλλάξει με τους Σαουδάραβες διπλωματικές επισκέψεις… Όψιμα, από το Λονδίνο, ο Σαουδάραβας ομόλογός του, μιλώντας εμπρηστικά, αποκάλεσε τις αναφορές ως «γελοίες».
Σύντομα θα υπάρξουν εξελίξεις. Όμως, θα πρέπει να θυμόμαστε, ότι πολλές φορές, πρωτοβουλίες που ξεκίνησαν δημιουργώντας ελπίδες για ένα νέο ξεκίνημα, κατέληξαν κυρίως λόγω πλημμελούς διπλωματικής προετοιμασίας, σε νέα χειρότερη κλιμάκωση.
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου