Η ιστορία, τα συμφέροντα, οι επιδιώξεις
Σχεδόν 150 χρόνια μετά την ολοκλήρωσή της, η διώρυγα του Σουέζ εξακολουθεί να έχει εμβληματικό χαρακτήρα. Αυτή η θαλασσινή λεωφόρος των 120 μιλίων που συνδέει την Ευρώπη με την Ασία, εξακολουθεί να είναι ένα σημείο αναφοράς στη διεθνή διπλωματική και οικονομική ζωή.
Το κανάλι παραμένει πολυάσχολο: για παράδειγμα, πριν να φανούν οι πλήρεις επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης, το 2008 διήλθαν 21.415 πλοία. Παρά το γεγονός ότι η οικονομική κρίση επηρέασε την κυκλοφορία, εν τούτοις το κανάλι χειρίζεται το 8% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου. Το 2012, αντιπροσώπευε έσοδα 5,12 δισ. δολαρίων, ενώ σε ανάλογα επίπεδα προβλέπεται να κινηθούν (5,3 δις.) το 2015.
Για να κατανοήσει κανείς τη σημασία της, αρκεί ένα παράδειγμα: Με τη διώρυγα του Σουέζ, το ταξίδι από την Αραβική Θάλασσα στα γαλλικά λιμάνια τής Μεσογείου είναι σχεδόν 4.700 μιλίων. Για να πλεύσουν γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας προστίθενται περισσότερα από 6.000 μίλια ταξιδίου, κάτι που απαιτεί οκτώ ημέρες στη μέγιστη ταχύτητα. Με δεδομένο ότι η Μέση Ανατολή και η Ανατολική Μεσόγειος βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος, η σημασία του καναλιού είναι εξίσου σημαντική με εκείνη που είχε στα μέσα του 19ου αιώνα, αλλά και πιο πρόσφατα όταν στα μέσα της δεκαετίας του ΄50 ξέσπασε η ομώνυμη κρίση. Το κανάλι είναι ένα κρίσιμο συστατικό του παγκόσμιου εμπορίου και ένας ζωτικής σημασίας αγωγός για τα πολεμικά πλοία των ΗΠΑ μεταξύ της Μεσογείου και του Περσικού Κόλπου.
Η σημασία
Για να κατανοήσει κανείς την σημασία του «καναλιού», θα πρέπει κάποιος να πάει πίσω στην εποχή του Ναπολέοντα και στο όραμά του. Η πρώτη ιδέα για την υδάτινη οδό, ανάγεται πίσω στο 1798, όταν ο Ναπολέων εισέβαλε και κατέλαβε για λίγο την Αίγυπτο. Το όραμα του Ναπολέοντα για ένα κανάλι δεν καρποφόρησε, αλλά περίπου τριάντα χρόνια αφότου έφυγε από την Αίγυπτο, ένας άλλος Γάλλος, ένας μηχανικός με το όνομα Barthelemy-Prosper Enfantin, έκανε πολλά για να κάνει την ιδέα τού καναλιού πραγματικότητα.
Η διώρυγα του Σουέζ συνδέεται σχεδόν αποκλειστικά με δύο πρόσωπα από το δεύτερο μισό του δέκατου ένατου αιώνα: τον Γάλλο διπλωμάτη Ferdinand de Lesseps και τον Αιγύπτιο κεδίβη ή αντιβασιλέα, Ισμαήλ Πασά, εγγονό του Μοχάμεντ Αλί, του Οθωμανού στρατηγού που κυβέρνησε την Αίγυπτο από το 1805 ως το 1848 και θεωρείται ως ο σύγχρονος ιδρυτής της. Ο De Lesseps απλώς υιοθέτησε την δουλειά τού Enfantin στη δεκαετία του 1850 και στρατολόγησε τη στήριξη του Σαΐντ Πασά, του νεότερου γιού του Μοχάμεντ Αλί, για τη χρηματοδότηση του έργου. Μετά από δέκα εξαντλητικά χρόνια κατασκευής, το κανάλι άνοιξε υπό τον Ισμαήλ το 1869 σε μια μεγάλη γιορτή στο Πορτ Σάιντ, προορισμένη να σηματοδοτήσει τον εκσυγχρονισμό τής Αιγύπτου και την αυξανόμενη ανεξαρτησία της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, που ήταν οι στόχοι του Μοχάμεντ Αλί, του Σαΐντ Πασά και του Ισμαήλ.
Το 1875, ο Ισμαήλ πούλησε όλες του (δηλαδή της Αιγύπτου) τις μετοχές της Εταιρείας της Διώρυγας του Σουέζ, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το επόμενο έτος, αναγκάστηκε να αποδεχθεί μια κοινή βρετανική και γαλλική Επιτροπή Δημόσιου Χρέους, η οποία επόπτευε τις υποχρεώσεις του κεδίβη σε διάφορα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Ευρώπης. Για τους Βρετανούς και τους Γάλλους, η Επιτροπή είχε το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα να τους βάλει βαθύτερα στις αιγυπτιακές υποθέσεις, κάτι που οδήγησε στη δημιουργία ενός de facto βρετανικού προτεκτοράτου το 1882 για να προωθηθεί ο γιος τού Ισμαήλ, Tawfik. Για τους αξιωματούχους στο Λονδίνο και το Παρίσι, η Αίγυπτος δεν ήταν εγγενώς σημαντική, εκτός από μέσο για άλλα μέρη του κόσμου με μεγαλύτερο στρατηγικό ενδιαφέρον. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Benjamin Disraeli το κατέστησε σαφές, όταν μετά την αγορά των μετοχών του Ισμαήλ από τη διώρυγα, ανακοίνωσε θριαμβευτικά στην Βουλή των Κοινοτήτων ότι η λαβή τής Βρετανίας στις αποικιακές κτήσεις της στην Ασία, ιδιαίτερα στην Ινδία, είχε ενισχυθεί.
Παρ’ όλες τις ελλείψεις του Ισμαήλ, ο ίδιος και ο θείος του, ο Σαΐντ Πασάς, κατανοούσαν ότι η δημιουργία τής διώρυγας θα είχε μια μακροπρόθεσμη, μετασχηματιστική επίδραση στην Αίγυπτο. Η ζωτική υδάτινη οδός θέτει τη χώρα στο κέντρο του παγκόσμιου εμπορίου και των σημαντικών γεωστρατηγικών θεμάτων της εποχής - ακόμη και αν έβαλε την Αίγυπτο υπό τον έλεγχο των αποικιακών δυνάμεων μέχρι το 1950.
Οφέλη
Οκτώ δεκαετίες αφότου το Λονδίνο απέκτησε τα δικαιώματα της Αιγύπτου στο κανάλι, οι Αιγύπτιοι τελικά αποκόμισαν τα οφέλη από ένα έργο που δεκάδες χιλιάδες συμπατριώτες τους, ως επί το πλείστον αγρότες, είχαν κατασκευάσει. Το 1952, ο Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ και μια ομάδα άλλων νεαρών στρατιωτικών, γνωστοί ως Ελεύθεροι Αξιωματικοί, ανέτρεψαν και εξόρισαν τον βασιλιά Φαρούκ με πραξικόπημα. Αλλά το τέλος της υπό βρετανική υποστήριξη μοναρχίας, δεν τελείωσε τη βρετανική επιρροή και τον έλεγχο του καναλιού, μέχρι που ο Νάσερ ανακοίνωσε, σε ένα τεράστιο πλήθος στην πλατεία Manshiya της Αλεξάνδρειας στις 26 Ιουλίου 1956, ότι το κανάλι είχε εθνικοποιηθεί. Ο Νάσερ δήλωσε ότι στο εξής όλα τα έσοδα που προέρχονται από αυτό θα χρησιμοποιούντο για την ανάπτυξη της Αιγύπτου, συγκεκριμένα για το φράγμα του Ασουάν.
Απελευθέρωση
Η εθνικοποίηση της διώρυγας ήταν για τους Αιγυπτίους η τελική πράξη στον μακροχρόνιο αγώνα τους για απελευθέρωση. Η κεντρική θέση του καναλιού στην εθνική συνείδηση της Αιγύπτου απλώς ενισχύθηκε, όταν Αιγύπτιοι στρατιώτες εισέβαλαν επιτυχώς σε ισραηλινές οχυρώσεις στην Ανατολική Όχθη της υδάτινης οδού, κατά την έναρξη του πολέμου του Οκτωβρίου του 1973. Από τότε, «η διάσχιση» έχει αντιπροσωπεύσει την εθνική λύτρωση.
Για την Αίγυπτο τα έσοδα από τη διώρυγα είναι σημαντικά. Τα πλοία που διέρχονται τη διώρυγα καταβάλλουν στο αιγυπτιακό δημόσιο τέλη διέλευσης (διόδια). Επίσης υποβάλλονται σε υποχρεωτική πλοήγηση, από την είσοδο μέχρι την έξοδό τους.
Το νέο κομμάτι της διώρυγας ολοκληρώθηκε σε μόλις έντεκα μήνες. Στο πλαίσιο των εργασιών για την επέκταση, υπήρξε διαπλάτυνση της διώρυγας, η οποία θα συνδέει πλέον τη Μεσόγειο με την Ερυθρά Θάλασσα. Με αυτόν τον τρόπο θα αυξηθεί η διέλευση των πλοίων στη θαλάσσια οδό, κάτι που σχεδόν θα τριπλασιάσει τα έσοδα για την Αίγυπτο. Η νέα διώρυγα που θα λειτουργεί με την ήδη υπάρχουσα, θα επιτρέψει τη δυνατότητα αμφίδρομης κυκλοφορίας των πλοίων σε γρήγορο χρόνο, από 18 σε 11 ώρες, ενώ θα διπλασιάσει την τρέχουσα ημερήσια δυναμικότητα μεταφοράς εμπορευμάτων. Η αρχή της διώρυγας του Σουέζ προβλέπει, να αυξήσει τα ετήσια έσοδά σε 13,2 δισ. δολ. το 2023.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου