Παρά το γεγονός ότι οι διαπραγματεύσεις στο Μινσκ οδήγησαν σε μια κατάπαυση του πυρός στην ανατολική Ουκρανία, μια συνολική διευθέτηση των βασικών ζητημάτων ακόμη δεν έχει επιτευχθεί μεταξύ Κιέβου και των αυτονομιστών, και οι συγκρούσεις έχουν κλιμακωθεί εκ νέου το 2015.
Ενώ οι διεθνείς προσπάθειες διαμεσολάβησης συνεχίζονται - με πιο πρόσφατη τη συνάντηση στο Βερολίνο στις 5 Ιανουαρίου, η οποία περιελάμβανε την Ουκρανία, τη Ρωσία, τη Γαλλία και τη Γερμανία - η σύγκρουση στην ανατολική Ουκρανία έχει περιέλθει σε ένα πλήρες αδιέξοδο. Μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου 2014 τα Ηνωμένα Έθνη ανέφεραν ότι ο αριθμός των νεκρών ξεπέρασε τους 4.700 ανθρώπους. Ενώ οι μάχες έχουν γίνει πιο περίπλοκες, λόγω κυρίως του βαρύ χειμώνα, οι δύο πλευρές έχουν την ευκαιρία να ανασυνταχθούν. Οι αυτονομιστές ελέγχουν μεγάλα τμήματα των επαρχιών Ντόνετσκ και Λουγκάνσκ. Επιπλέον, υπάρχουν «προτάσεις» για περισσότερες «δημοκρατίες» που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν σε γειτονικές επαρχίες. Είναι πιθανό ότι οι εχθροπραξίες θα μπορούσαν και πάλι να κλιμακωθούν και να πολλαπλασιαστούν, ή ότι η σύγκρουση θα μπορούσε να «παγώσει» όπως και τόσες άλλες στην πρώην Σοβιετική επικράτεια.
Το καλοκαίρι βίας του 2014 - με συμμετοχή της Ρωσίας - απέδειξε ότι Κίεβο δεν θα μπορούσε να πετύχει μια ολοκληρωτική στρατιωτική νίκη επί των αυτονομιστών. Οι ήττες του ουκρανικού στρατού στο τέλος του Αυγούστου οδήγησαν την ουκρανική κυβέρνηση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Στις 5 Σεπτεμβρίου, η Τριμερής Ομάδα Επαφής - αποτελούμενη από εκπροσώπους του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), την Ουκρανία και τη Ρωσία - συναντήθηκε με αντιπροσώπους της αυτοαποκαλούμενης Λαϊκής Δημοκρατίας Ντόνετσκ και της Λαϊκής Δημοκρατίας Λουγκάνσκ στο Μινσκ της Λευκορωσίας, και τα μέρη υπέγραψαν ένα πρωτόκολλο δώδεκα σημείων. Το έγγραφο προορίζεται να αποκλιμακώσει την πολεμική σύρραξη και περιελάμβανε μεταξύ άλλων συμφωνιών την άμεση διμερή κατάπαυση του πυρός και την παρακολούθησή της από τον ΟΑΣΕ. Οι συνομιλίες συνεχίστηκαν στις 19 Σεπτεμβρίου στο Μίσνκ και υπήρξε συννενόηση για ένα μνημόνιο που περιέχει ένα πιο συγκεκριμένο σύνολο κανόνων που αποσκοπούν στη διευκόλυνση της εφαρμογής της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός.
Οι διατάξεις των εγγράφων που υπογράφησαν Μινσκ έχουν εφαρμοστεί μόνο μερικώς. Η μεγαλύτερη επιτυχία ήταν η απότομη μείωση της βίας. Ο ΟΗΕ ανέφερε 331 θανάτους κατά το μήνα μετά την κατάπαυση του πυρός στις 5 Σεπτεμβρίου, σε σύγκριση με του περίπου 756 θανάτους, ή 42 άτομα ανά ημέρα, αναφέρθηκαν ως στοιχεία για τις 18 ημέρες πριν από την υπογραφή της κατάπαυσης του πυρός. Με τις μάχες όμως να συνεχίζονται, κυρίως για μια σειρά από περιοχές στρατηγικού ενδιαφέροντος, η διαδικασία μετριασμού των συγκρούσεων παραμένει σε αδιέξοδο.
Επιπλέον, οι κύριοι διάδικοι εξακολουθούν να διαφωνούν σχετικά με τις βασικές αρχές: η ουκρανική κεντρική κυβέρνηση αρνείται να απέχει από την πλήρη εδαφική επανένταξη των εδαφών που έχει απωλέσει τον έλεγχο, ενώ οι αυτονομιστές αγωνίζονται στα ανατολικά για τη λήψη μέτρων με στόχο την ντε φάκτο ανεξαρτησία και την ενσωμάτωσή τους με τη Ρωσία.
Στις 16 Σεπτεμβρίου, το ουκρανικό κοινοβούλιο ψήφισε ένα νόμο για μια ειδικής μορφής αυτο-διακυβέρνησης/αυτονομίας σε συγκεκριμένες περιοχές των Ντόνετσκ και Λουχάνσκ. Πέρασε επίσης ένα νόμο για τους συμμετέχοντες των αιματηρών γεγονότων στο Ντόνετσκ και Λουγκάνσκ, προσφέροντας αμνηστία σε εκείνους τους αυτονομιστές οι οποίοι απελευθερώνουν ομήρους, επιστρέφουν τα όπλα και εκκενώνουν δημόσια κτίρια.
Στην ίδια γραμμή, το ουκρανικό κοινοβούλιο συναίνσε για τις τοπικές εκλογές που ήταν να διεξαχθούν στις 7 Δεκεμβρίου 2014. Ωστόσο, σε ανοικτή αντίθεση οι αυτονομιστές πραγματοποίησν «προεδρικές» εκλογές - δημοψήφισμα στις 2 Νοεμβρίου. Η Μόσχα ανακοίνωσε ότι «σέβεται» τις εκλογές (καθίσταται σαφές ότι αυτό διαφέρει από την αναγνώριση), αλλά το Κίεβο και η Δύση τις κατήγγειλαν ως παράνομες, σημειώνοντας ότι επί τη βάσει του Πρωτόκολλου του Μινσκ αυτές θα πρέπει να πραγματοποιούνται σύμφωνα με την ουκρανική νομοθεσία. Η αντίληψη του Πρωτόκκολου του Μινσκ διαφέρει τόσο στην Δύση, όσο και στην Ρωσία, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι εντάσεις - τόσο στο εσωτερικό της Ουκρανίας όσο και διεθνώς.
Ανεξάρτητα από τη νομιμότητα τους, οι εκλογές αυτές έδειξαν στους κατοίκους του Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ τον βαθμό στον οποίο η ουκρανική κεντρική κυβέρνηση έχει χάσει τον έλεγχο των περιοχών. Ως απάντηση προς την πρόωρη ψηφοφορία, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο απείλησε να καταργήσει την τοπική αυτοδιάθεση.
Τον Οκτώβριο του 2014 τα Γενικά Επιτελεία της Ουκρανίας και της Ρωσίας δημιούργησαν από κοινού (χωρίς δημόσια αναγνώριση) ένα σώμα επιτήρησης με τίτλο «Κοινό Κέντρο Ελέγχου και Συντονισμού». Το κέντρο αυτό, με έδρα το Ντεμπαλτσέβε (55 χιλιόμετρα βορειοανατολικά από το Ντόνετσκ) με φυλάκια σε όλη την επικράτεια των περιοχών Ντόνετσκ και Λουκγάνσκ, αποτελείται από αξιωματικούς του στρατού από την Ουκρανία και τη Ρωσία, οι οποίοι εργάζονται για την οριοθέτηση της γραμμής επαφής και συντάσσουν εκθέσεις καταλογογράφησης για τα βίαια επεισόδια. Παρά τις προσπάθειές τους η γραμμή επαφής δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί, και ως εκ τούτου η απαίτηση της συμφωνίας Μινσκ για νεκρή ζώνη 30 χιλιομέτρων δεν μπορεί ακόμη να εφαρμοστεί πλήρως.
Ενώ οι παρατηρητές του ΟΑΣΕ ανέφεραν μια περίοδο σχετικής ηρεμίας από τις 9 Δεκεμβρίου, από το νέο έτος οι εχθροπραξίας έχουν αυξηθεί σε ρυθμό και δυναμικότητα. Επιπλέον, οι εκθέσεις συνεχίζουν αναφέρονται στην παρουσία ρωσικού στρατιωτικού προσωπικού στην Ουκρανία.
Οι δύο πλευρές έχουν ενισχύσει τις θέσεις τους έχουν ανασυγκροτήσει τις δυνάμεις τους. Ο Ουκρανός Πρόεδρος δήλωσε δημόσια ότι ο ουκρανικός στρατός έχει συπληρώσει πλήρως τις απώλειές του από την πρώτη φάση της σύρραξης - 85% του στρατιωτικού υλικού του ουκρανικού στρατού που χρησιμοποιήθηκε το καλοκαίρι, καταστράφηκε. Μια σειρά από σημεία ελέγχου έχουν ενισχυθεί με χαρακώματα και τσιμεντόλιθους. Κτίρια έχουν μετατραπεί σε προσωρινά συνοριακά φρούρια που επιθεωρούν τα οχήματα των ταξιδιωτών και τους ίδιους τους ταξιδιώτες.
Παρά τις προσπάθειες προς την κατεύθυνση μιας διευθέτησης στο Μινσκ, η σύγκρουση έχει εισέλθει σε μια νέα φάση. Μια «παγωμένη» σύγκρουση θα είναι ένα αισιόδοξο σενάριο για το μέλλον, δεδομένης της αδύναμης φύσης της κατάπαυσης του πυρός.
Τα γεγονότα του 2014 έχουν δείξει σαφώς ότι υπάρχουν θεμελιώδεις διαδικασίες που συνεχίζονται στην πρώην Σοβιετική Ένωση. Αυτές επηρεάζουν και θα συνεχίσουν να επηρεάζουν τα σύνορα και την εθνική συνείδηση των διαφόρων λαών, καθώς και τη γεωπολιτική ισορροπία των παγκόσμιων εξουσιών. Η μοίρα της ανατολικής Ουκρανίας είναι μόνο ένα στοιχείο στο πλαίσιο μιας πολύ ευρύτερης και πολύπλοκης μελλοντικής εικόνας, που προς το παρόν μπορούμε μόνο να την μαντέψουμε.
Η συμφωνία στο Μινσκ δεν ήταν απλά λόγω μιας πρωτοβουλίας της Ρωσίας - είναι μέρος της στρατηγικής της Μόσχας για την Ουκρανία. Ο τελικός διαχωρισμός της «Νέας Ρωσίας» από την Ουκρανία είναι σήμερα σαφώς ασύμφορος για τη Ρωσία - θα λάβει χώρα μόνο εάν η Ρωσία κινδυνεύσει να απωλέσει το σύνολο της Ουκρανίας.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου