O μακεδονικός τάφος στην Αμφίπολη έρχεται για άλλη μια φορά να ενισχύσει αυτό που γράφω ανελλιπώς από το 2010 στη «δημοκρατία», σε επιστημονικά περιοδικά του εξωτερικού, αλλά και έχω παρουσιάσει σε συνέδρια εντός και έκτος Ελλάδας: Το αυτοπαγιδευμένο για λόγους εσωστρεφούς εμμονής στο σύνδρομο του «μικρού» ελλαδικό κράτος διαθέτει όλες τις προοπτικές για να γίνει μια υπερδύναμη στον χώρο της ήπιας ισχύος. Το ελληνικό «soft power», όπως έχει αποδώσει τον όρο ο Αμερικανός θεωρητικός των Διεθνών Σχέσεων Joseph Nye Jr. σχετικά με τη δυνατότητα των κρατών να διαμορφώνουν θετικούς συνειρμούς για τα ίδια μέσα από το πολιτισμικό απόθεμά τους, είναι ιδιαιτέρως ισχυρό. Κι αυτό φαίνεται από το τεράστιο ενδιαφέρον που έχει ήδη προκαλέσει ο μακεδονικός τάφος στην Αμφίπολη και το περιεχόμενό του.
Ασφαλώς και διαφωνώ με την άποψη ότι είμαστε ο ομφαλός της Γης. Αυτού του είδους οι θέσεις λειτουργούν παρελκυστικά εδώ και αιώνες, παράγουν κοινωνικοπολιτική αδράνεια και οδηγούν τους λαούς που τις πιστεύουν στις καλένδες του ιστορικού ρου. Ο αρχαίος όμως ελληνικός πολιτισμός, καθώς επίσης και η ελληνική γραμματεία από το ομηρικά έπη έως και τα βυζαντινά χρονικά είναι στα στοιχεία αυτά που με την κατάλληλη προβολή και περαιτέρω εμβάθυνση θα μπορούσαν να μας προσφέρουν στο διεθνές γίγνεσθαι περισσότερους θετικά διακείμενους συνομιλητές απ' ό,τι αντίστοιχους αρνητικά φορτισμένους με τα στερεότυπα περί των δήθεν τεμπέληδων, σπάταλων και διεφθαρμένων Ελλήνων.
Οποιος πιστεύει ή θεωρεί ότι το διεθνές σύστημα είναι έτοιμο να μας προσφέρει τα πάντα επειδή οι πρόγονοί μας έχτισαν τον Παρθενώνα ή δόμησαν τη φιλοσοφική σκέψη λανθάνει. Αλλά, από την άλλη, ο έντονα και θετικά φορτισμένος πολιτισμικός και πολιτιστικός πλούτος που φέρουμε στην πλάτη μας, άλλοτε ως κινητήριος δύναμη και άλλοτε ως ένα ασήκωτο βάρος, -«Ξύπνησα με το μαρμάρινο τούτο κεφάλι στα χέρια που μου εξαντλεί τους αγκώνες και δεν ξέρω πού να τ’ ακουμπήσω», Γ. Σεφέρης- είναι το κύριο συστατικό που μπορεί να μας φέρει ξανά στο διεθνές προσκήνιο· όχι ως μια υπερχρεωμένη χώρα στις παρυφές μιας Ευρώπης που αναμένει τη μεγάλη και ουσιαστική κρίση, αλλά ως ένα κυρίαρχο κράτος που μπορεί και προσφέρει ουσιαστικά στο διεθνές πολιτισμικό γίγνεσθαι, δίχως η προσφορά αυτή να χάνει τα ιδιαίτερα εθνικά χαρακτηριστικά της, αλλά και δίχως να καταλήγει σε μια σοβινιστική εσωστρεφή φαρσοκωμωδία.
Η ελληνική ήπια ισχύς δεν είναι κάτι ασαφές ή απροσδιόριστο. Πραγματώνεται σε κάθε πύκνωση του ενδιαφέροντος της διεθνούς κοινής γνώμης γύρω από τα της χώρας μας, δίνει τη δυνατότητα στο όνομα «Ελλάδα» να ακουστεί από τα διεθνή ΜΜΕ, συνοδευόμενο ξανά από θετικούς συνειρμούς, προσφέρει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για επιστημονικές μελέτες, μονογραφίες και συνέδρια, ενώ, τέλος, οδηγεί σε αύξηση του τουρισμού.
Η αρχαιολογική σκαπάνη φέρει στο φως στην Αμφίπολη έναν νέο μακεδονικό τάφο, μια αδιάψευστη αποτύπωση για άλλη μια φορά περί της ελληνικότητας της Μακεδονίας, που θα φέρει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση -ξανά- γειτονικά κράτη και προβληματικούς εκεί πολιτικούς, που έχουν επενδύσει στην παραχάραξη της Ιστορίας. Δείτε πώς η φτιασιδωμένη ήπια ισχύς του κράτους των Σκοπίων στηρίζεται στην αμετροέπεια των πελώριων αγαλμάτων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του Φιλίππου Β΄ και της αποδίδεται χλευαστικά ο όρος της Ντίσνεϊλαντ από τον έγκυρο «Economist», ενώ η αντίστοιχη ελληνική, αποφεύγοντας τις όποιες υπερβολές και τους όποιους μαξιμαλισμούς, αποτυπώνεται σε κάθε μέτρο αυτής εδώ της γης ως μια απτή και ρεαλιστική πραγματικότητα. Ολες οι προϋποθέσεις υπήρχαν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν ώστε να αποτινάξουμε από πάνω μας τη σκόνη και να κάνουμε μια νέα αρχή. Κι αυτή τη δυνατότητα δεν θα μας την προσφέρει το παρελθόν μας, αλλά η ορθή αξιοποίηση αυτού και ο συγκερασμός με ένα δυναμικό παρόν, ώστε να υπάρξει το ευοίωνο μέλλον.
Σπύρος Ν. Λίτσας
πηγή
Δημοσίευση σχολίου