Είχα υποσχεθεί στον εαυτό μου πως δεν θα εκδηλώσω τη συγκίνησή μου. Μια έκθεση είναι μόνο, έλεγα. Αλλά, μόλις ο διευθυντής του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου Δημήτρης Κωνστάντιος άρχισε να με ξεναγεί από τον προθάλαμο, και είδα τα έγγραφα με τα οποία οι πρόσφυγες άφηναν παρακαταθήκη τα κειμήλια που έφεραν από τις χαμένες πατρίδες, τα μάτια γέμισαν δάκρυα.
Περισσότερα από 200 «Κειμήλια προσφύγων» που με αυτοθυσία κατάφεραν να διασώσουν μέσα στη Μικρασιατική Καταστροφή, στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.
Ευαγγέλιο
Και τι να πει κανείς για την ιστορία της εικόνας «Ρόδο αμάραντο» που έφερε η κτήτοράς της από τον Τσεσμέ, μέσα στη Μικρασιατική Καταστροφή κρύβοντάς τη στο στήθος της;
«Τελευτέα αρχιερατική λειτουργία. 1922 8βρίου 9η Κυριακή. Επιτα εκτοπισμός. Αδριανούπολη».
Ο πρόσφυγας του 1922, σημείωνε λακωνικά και με τη δική του ορθογραφία στο τελευταίο φύλλο του Ευαγγελίου τη μετοίκηση στη νέα πατρίδα. Ελάχιστα χιλιόμετρα πιο εκεί, κι όμως ξένη.
Κειμήλια όπως αυτό, μεταφέρθηκαν με ευλάβεια και πίστη στην Ελλάδα και σήμερα συγκροτούν την κιβωτό του Ελληνισμού που έφυγε διωγμένος μετά τη μεγάλη καταστροφή...
Με αφετηρία τη συλλογή του μουσείου «Ανθρωποι και Εικόνες: Κειμήλια Προσφύγων», η έκθεση ανιχνεύει τους δεσμούς ανάμεσα στα αντικείμενα και τους ανθρώπους, όπως μας λέει ο κ. Δημήτρης Κωνστάντιος.
«Ανεξάρτητα από τη σημερινή τους χρήση εκθέματα σε κρατικά μουσεία, σε ναούς ή σε ιδιωτικούς χώρους τα μικρασιατικά κειμήλια, όπως αποδεικνύουν οι ποικίλες μαρτυρίες των ανθρώπων που σχετίστηκαν με αυτά, λειτουργούν ως σύμβολα μνήμης και ταυτότητας» σημειώνει.
Η έκθεση τα αντιμετωπίζει με αυτό τον τρόπο, ξεφεύγοντας έτσι από τον κίνδυνο του εθνικισμού, ο οποίος αναφύεται όταν θεωρείς πως με αυτό που κάνεις διαχειρίζεσαι την εθνική Ιστορία.
Θα παραμείνει ανοιχτή μέχρι τις 31 Αυγούστου, δίνοντας μιαν άλλη διάσταση στο επίκαιρο θέμα της προσφυγιάς.
Παρουσιάζει αυτά που κρύβονται πίσω από κάθε εικόνα, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος ICON NETWORK που διεξάγεται σε συνεργασία με τη Φινλανδία και τη Γαλλία.
Το ταξίδι των ανθρώπων και των κειμηλίων ξεκινά στις αρχές του 20ού αιώνα. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, εκατοντάδες κιβώτια με κειμήλια από ναούς των κοινοτήτων της Ανατολικής Θράκης και της Μικράς Ασίας συγκεντρώνονται για φύλαξη στο Βυζαντινό Μουσείο.
Στο πέρασμα των χρόνων πολλά από αυτά επιστρέφονται στους πρόσφυγες, ενώ εκείνα που παραμένουν συγκροτούν τη Συλλογή των Κει?ηλίων Προσφύγων: διακόσια και πλέον αντικείμενα (εικόνες, άμφια, σκεύη, χειρόγραφα, έντυπα κ.ά.) που προέρχονται στην πλειονότητά τους από την Καππαδοκία, την Ανατολική Θράκη και τον Πόντο.
Εκτός από τη Συλλογή Κειμηλίων Προσφύγων του Βυζαντινού Μουσείου στην έκθεση παρουσιάζονται συγκλονιστικά όσο και συγκινητικά κειμήλια από τα Μουσεία Μπενάκη, Μικρασιατικού Ελληνισμού «Φιλιώ Χαϊδεμένου», από ναούς και σωματεία προσφύγων και ακόμα ιδιωτικά ενθυμήματα και εικόνες από οικογενειακά εικονοστάσια, που παραχωρήθηκαν από τους απογόνους των Μικρασιατών προσφύγων.
Περισσότερα από 200 «Κειμήλια προσφύγων» που με αυτοθυσία κατάφεραν να διασώσουν μέσα στη Μικρασιατική Καταστροφή, στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.Ευαγγέλιο
Και τι να πει κανείς για την ιστορία της εικόνας «Ρόδο αμάραντο» που έφερε η κτήτοράς της από τον Τσεσμέ, μέσα στη Μικρασιατική Καταστροφή κρύβοντάς τη στο στήθος της;
«Τελευτέα αρχιερατική λειτουργία. 1922 8βρίου 9η Κυριακή. Επιτα εκτοπισμός. Αδριανούπολη».
Ο πρόσφυγας του 1922, σημείωνε λακωνικά και με τη δική του ορθογραφία στο τελευταίο φύλλο του Ευαγγελίου τη μετοίκηση στη νέα πατρίδα. Ελάχιστα χιλιόμετρα πιο εκεί, κι όμως ξένη.
Κειμήλια όπως αυτό, μεταφέρθηκαν με ευλάβεια και πίστη στην Ελλάδα και σήμερα συγκροτούν την κιβωτό του Ελληνισμού που έφυγε διωγμένος μετά τη μεγάλη καταστροφή...
Με αφετηρία τη συλλογή του μουσείου «Ανθρωποι και Εικόνες: Κειμήλια Προσφύγων», η έκθεση ανιχνεύει τους δεσμούς ανάμεσα στα αντικείμενα και τους ανθρώπους, όπως μας λέει ο κ. Δημήτρης Κωνστάντιος.
«Ανεξάρτητα από τη σημερινή τους χρήση εκθέματα σε κρατικά μουσεία, σε ναούς ή σε ιδιωτικούς χώρους τα μικρασιατικά κειμήλια, όπως αποδεικνύουν οι ποικίλες μαρτυρίες των ανθρώπων που σχετίστηκαν με αυτά, λειτουργούν ως σύμβολα μνήμης και ταυτότητας» σημειώνει.
Η έκθεση τα αντιμετωπίζει με αυτό τον τρόπο, ξεφεύγοντας έτσι από τον κίνδυνο του εθνικισμού, ο οποίος αναφύεται όταν θεωρείς πως με αυτό που κάνεις διαχειρίζεσαι την εθνική Ιστορία.
Θα παραμείνει ανοιχτή μέχρι τις 31 Αυγούστου, δίνοντας μιαν άλλη διάσταση στο επίκαιρο θέμα της προσφυγιάς.
Παρουσιάζει αυτά που κρύβονται πίσω από κάθε εικόνα, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος ICON NETWORK που διεξάγεται σε συνεργασία με τη Φινλανδία και τη Γαλλία.
Το ταξίδι των ανθρώπων και των κειμηλίων ξεκινά στις αρχές του 20ού αιώνα. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, εκατοντάδες κιβώτια με κειμήλια από ναούς των κοινοτήτων της Ανατολικής Θράκης και της Μικράς Ασίας συγκεντρώνονται για φύλαξη στο Βυζαντινό Μουσείο.
Στο πέρασμα των χρόνων πολλά από αυτά επιστρέφονται στους πρόσφυγες, ενώ εκείνα που παραμένουν συγκροτούν τη Συλλογή των Κει?ηλίων Προσφύγων: διακόσια και πλέον αντικείμενα (εικόνες, άμφια, σκεύη, χειρόγραφα, έντυπα κ.ά.) που προέρχονται στην πλειονότητά τους από την Καππαδοκία, την Ανατολική Θράκη και τον Πόντο.
Εκτός από τη Συλλογή Κειμηλίων Προσφύγων του Βυζαντινού Μουσείου στην έκθεση παρουσιάζονται συγκλονιστικά όσο και συγκινητικά κειμήλια από τα Μουσεία Μπενάκη, Μικρασιατικού Ελληνισμού «Φιλιώ Χαϊδεμένου», από ναούς και σωματεία προσφύγων και ακόμα ιδιωτικά ενθυμήματα και εικόνες από οικογενειακά εικονοστάσια, που παραχωρήθηκαν από τους απογόνους των Μικρασιατών προσφύγων.
Δημοσίευση σχολίου