Zülfikar Doğan
Οι σημαντικότερες πηγές εσόδων σε ξένο νόμισμα της Τουρκίας είναι οι εξαγωγές, ο τουρισμός, οι διεθνείς μεταφορές επίγειων εμπορευματικών μεταφορών και οι διεθνείς συμβάσεις. Και τα τέσσερα αυτά απειλούνται από την πανδημία του ιού κοροναϊού και η Τουρκία έχει λίγες επιλογές για να βρει τη χρηματοδότηση σε ξένο νόμισμα που χρειάζεται εκτός από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Τα συνολικά 250,1 δισεκατομμύρια δολάρια σε ξένο εισόδημα που δημιουργήθηκαν από αυτούς τους τέσσερις τομείς στην Τουρκία το 2019 διαιρέθηκαν ως εξής:
- Εξαγωγές: 171,6 δισεκατομμύρια δολάρια
- Τουρισμός: 34,5 δισεκατομμύρια δολάρια
- Διεθνείς εφοδιαστικές χερσαίες μεταφορές: 25 δισεκατομμύρια δολάρια
- Εξωτερικές συμβάσεις: 18 δισεκατομμύρια δολάρια
Παρά την πτώση 9 τοις εκατό πέρυσι, το ξένο νόμισμα που καταβλήθηκε για τις εισαγωγές ανήλθε σε 202,7 δισεκατομμύρια δολάρια. Με άλλα λόγια, η Τουρκία διέθεσε το 85% των συνολικών αποθεματικών ξένου νομίσματος για την κάλυψη των εισαγωγών.
Τα συναλλαγματικά αποθέματα που διατηρούν την οικονομία σε εξέλιξη και διαχειρίζονται το εξωτερικό χρέος μπορούν να βρεθούν μέσω διαφορετικών μεθόδων, όπως ξένες επενδύσεις, εισροές βραχυπρόθεσμων χρηματικών χρημάτων, επενδύσεις σε τίτλους από αλλοδαπούς, έκδοση ομολογιών του Δημοσίου ή κοινοπρακτικά δάνεια που παρέχονται από τον ιδιωτικό τομέα και τράπεζες από διεθνείς αγορές.
Ωστόσο, το παγκόσμιο εμπόριο συρρικνώνεται το 2020 μετά την απειλή του κοροναϊού να κλείσει τα σύνορα και να ακυρώσει τις πτήσεις. Ταξιδιωτικά ταξίδια και κρατήσεις έχουν σταματήσει. Η ευρωπαϊκή αγορά - η οποία είχε το μεγαλύτερο μερίδιο στις εξαγωγές της Τουρκίας, στο εξωτερικό εμπόριο και στις διεθνείς μεταφορές και στον τουρισμό - είναι επίσης κλειστή. Οι τουρκικές εξαγωγές, οι οποίες μειώθηκαν κατά 18% τον Μάρτιο, αναμένεται να μειωθούν έως και 80% τον Απρίλιο και τον Μάιο, ιδίως στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας, της ένδυσης και της κλωστοϋφαντουργίας.
Καθώς η τουρκική κυβέρνηση αναζητά νέους τρόπους για να αποτρέψει τη ζημιά στα συναλλαγματικά αποθέματα, ο τουρκικός οργανισμός τραπεζικών κανονισμών και εποπτείας (BDDK) έχει κινηθεί για να ρυθμίσει την ανταλλαγή νομισμάτων για πέμπτη φορά μετά από μια νομισματική κρίση τον Αύγουστο του 2018, τροφοδοτώντας την ήδη υπάρχουσα συζήτηση για τη διεθνή μετατρεψιμότητα της τουρκικής λίρας.
Το BDDK αποφάσισε στις 12 Απριλίου ότι οι συναλλαγές συναλλάγματος σε τουρκικές τράπεζες δεν πρέπει να ξεπερνούν το 1% των μετοχών τους - μια απότομη μείωση από το προηγούμενο 10 τοις εκατό - για να αποφευχθούν σοβαρές απώλειες για τη λίρα. Αυτή η κίνηση σταματά αποτελεσματικά τις συναλλαγές συναλλάγματος λιρέτα-ξένου νομίσματος.
Παρά την κίνηση αυτή, η λίρα συνέχισε να πέφτει, φτάνοντας τα 6,95 έναντι του δολαρίου μέχρι την Πέμπτη το απόγευμα. Εν τω μεταξύ, τα αποθέματα ξένου και χρυσού της κεντρικής τράπεζας συνεχίζουν να λιώνουν, με τα στοιχεία της τράπεζας στις 3 Απριλίου να δείχνουν ότι οι απώλειες επιταχύνονται.
Τα καθαρά συναλλαγματικά διαθέσιμα της τουρκικής κεντρικής τράπεζας, τα οποία ήταν 27,8 δισεκατομμύρια δολάρια στις 27 Μαρτίου, μειώθηκαν κατά 5,8 δισεκατομμύρια δολάρια την εβδομάδα σε 58,9 δισεκατομμύρια δολάρια.
Τα αποθέματα χρυσού της τράπεζας μειώθηκαν επίσης κατά 19 εκατομμύρια δολάρια σε 31,3 δισεκατομμύρια δολάρια. Λαμβάνοντας υπόψη το χρυσό και τα δολάρια που κατέχονται στην κεντρική τράπεζα από το Υπουργείο Οικονομικών και τις τουρκικές τράπεζες ως νομική απαίτηση, τα καθαρά αποθεματικά της χώρας είναι βέβαια να πέσουν κάτω από τα 30 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό σημαίνει ότι σημαντικά σημεία συμφόρησης θα μπορούσαν να παρεμποδίσουν τις εισαγωγές που είναι απαραίτητες για τις επείγουσες ανάγκες της Τουρκίας στο εγγύς μέλλον.
Οι αναλήψεις από λογαριασμούς καταθέσεων σε ξένο νόμισμα συνεχίστηκαν με σταθερό υψηλό επιτόκιο τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες, μειώνοντας τα συνολικά κεφάλαια που διατηρούνται σε αυτούς τους λογαριασμούς από πάνω από 200 δισεκατομμύρια δολάρια στις 13 Μαρτίου σε περίπου 194 δισεκατομμύρια δολάρια στις 3 Απριλίου, με 3,3 δισεκατομμύρια δολάρια να αποσύρονται την τελευταία εβδομάδα της περιόδου.
Εν τω μεταξύ, η εκροή ξένων επενδυτών στην Τουρκία συνεχίστηκε από το νέο έτος. Οι αλλοδαποί πούλησαν καθαρή αξία αξίας 523 εκατομμυρίων δολαρίων κατά την εβδομάδα της 3ης Απριλίου. Από τον Ιανουάριο, η συνολική εκροή ξένων έχει φτάσει τα 7 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτή η πτήση τριών μηνών είναι περισσότερο από δύο έως τρεις φορές την ετήσια συνολική παραγωγή από τα τελευταία χρόνια, εκτός από το 2015.
Αυτή η εκροή περιουσιακών στοιχείων συναλλάγματος δεν είναι βιώσιμη. Είναι επείγον να παρακάμψουμε τις απώλειες από περιουσιακά στοιχεία συναλλάγματος, να αυξήσουμε την εισροή ξένου νομίσματος και να εφαρμόσουμε προφυλάξεις για την ενίσχυση των αποθεμάτων της Τουρκίας. Για το σκοπό αυτό, μία από τις πιο σημαντικές επιλογές για την Τουρκία είναι ο συντονισμός με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ή η διαπραγμάτευση μιας γραμμής ανταλλαγής νομισμάτων με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ.
Η αίτηση του περασμένου μήνα στην Fed δεν απέδωσε αποτελέσματα, καθώς η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ δεν συμπεριέλαβε την Τουρκία μεταξύ των 20 χωρών που εγκρίθηκαν για τις γραμμές ανταλλαγής. Επιπλέον, η Τουρκία δεν μπορεί να επωφεληθεί από τη ρευστότητα του δολαρίου που προσφέρει η Fed σε άλλες κεντρικές τράπεζες με ομολογιακά ομόλογα των ΗΠΑ.
Ενώ το ποσό των αμερικανικών κρατικών ομολόγων που κατείχε η τουρκική κεντρική τράπεζα ήταν περίπου 80 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι πριν από δύο χρόνια, ο αριθμός έπεσε στα 2,8 δισεκατομμύρια δολάρια, μετά από πολλά περιστατικά που έπληξαν τις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας - συμπεριλαμβανομένης της κράτησης από την Τουρκία ενός πάστορα των ΗΠΑ, την αγορά ρωσικών συστημάτων αεροπορικής άμυνας S-400, την παραβίαση των κυρώσεων των ΗΠΑ από το τουρκικό κράτος της Halkbank στο Ιράν και τη σύγκρουση στη Συρία.
Ενώ ο μηχανισμός ρευστότητας του ΔΝΤ ύψους 1 τρισεκατομμυρίων δολαρίων είναι ανοιχτός στις κεντρικές τράπεζες χωρών χωρίς αμερικανικά ομόλογα, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συχνά λέει ότι η Τουρκία «έκλεισε το βιβλίο με το ΔΝΤ».
Σε μια ομιλία του στις 13 Απριλίου προς το έθνος, ο Ερντογάν απέρριψε για άλλη μια φορά την επιλογή του ΔΝΤ. Η Τουρκία «δεν θα υποκύψει στο πρόγραμμα του ΔΝΤ ή σε καμία επιβολή που θα χρεώνει τη χώρα μας», δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος.
Ωστόσο, η επείγουσα ανάγκη της Τουρκίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό και η αβεβαιότητα που την περιβάλλει ανησυχούν τους επενδυτές, με τη σειρά τους διευρύνοντας το χάσμα αξίας μεταξύ του δολαρίου ΗΠΑ και της τουρκικής λίρας. Με τις αυξανόμενες απώλειες στα έσοδα από το συνάλλαγμα που προκαλούνται από την πανδημία επιπτώσεων στις εξαγωγές, τον τουρισμό και άλλους τομείς, η Τουρκία δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να υποβάλει αίτηση στο ΔΝΤ για να ενισχύσει τα αποθέματα της χώρας ή να δανειστεί επειγόντως σημαντικά ποσά από τις διεθνείς αγορές.
Με βαθμολογία κινδύνου που ξεπερνά τα 500, το Τουρκικό Υπουργείο Οικονομικών πρέπει τώρα να πληρώσει υψηλότερο κόστος και τόκους για ξένο δανεισμό, ο οποίος διατηρήθηκε στο 7% το 2019. Εάν η Τουρκία υποβάλει αίτηση για πόρους από το ΔΝΤ, οι τόκοι που θα πληρωθούν θα είναι 1 τοις εκατό.
Φαίνεται ότι η κυβέρνηση δεν θέλει να δεσμευτεί από τις διαρθρωτικές προϋποθέσεις που αποτελούν μέρος μιας εφεδρικής συμφωνίας με το ΔΝΤ. Από την άλλη πλευρά, δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει τις αμερικανικές κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας - εάν δεν εγκαταλείψει τα ρωσικά συστήματα S-400 - τα οποία θα εμπόδιζαν ουσιαστικά τη χώρα να δανειστεί χρήματα από το ΔΝΤ.
Υπό αυτές τις συνθήκες, η Τουρκία ενδέχεται να αντιμετωπίσει απώλεια εμπιστοσύνης στις διεθνείς αγορές, καθώς και την πολιτική ζημία που προκλήθηκε τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Ως εκ τούτου, μια δύσκολη περίοδος περιμένει την τουρκική κυβέρνηση, η οποία έχει αποκλείσει φωνητικά την επιλογή του ΔΝΤ.
Η εικόνα που αντιμετωπίζει η Άγκυρα είναι ζοφερή όταν θεωρούμε ότι η συνολική δόση του εξωτερικού και του δημόσιου χρέους 172 δισεκατομμυρίων δολαρίων πρόκειται να εξοφληθεί φέτος.
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου