Γιώργος Σκαφιδάς
Μέσω ανακοίνωσης που έδωσε στη δημοσιότητα στις 8 Μαρτίου, το υπουργείο Εξωτερικών «συνιστά στους Έλληνες πολίτες να αποφύγουν τα μη απολύτως αναγκαία ταξίδια στο Μάλι και στη Μπουρκίνα Φάσο». Επιπλέον, συνιστά «στους Έλληνες πολίτες, που βρίσκονται ήδη εκεί, να αποφεύγουν περιττές μετακινήσεις – ιδιαίτερα μετά τη δύση του ηλίου – και να τηρούν τα μέγιστα δυνατά μέτρα ασφαλείας».
Η «κατάσταση ασφαλείας στο Μάλι και στη Μπουρκίνα Φάσο» δεν θα υπήρχε ως αναφορά στα εν Ελλάδι ΜΜΕ, εάν δεν είχε προηγηθεί η σχετική ανακοίνωση/προειδοποίηση του ελληνικού ΥΠΕΞ.
Η περιοχή του Σαχέλ ωστόσο, αυτή η ζώνη γης που διατρέχει την Αφρική από τη Σενεγάλη στα δυτικά έως και την Ερυθραία στα ανατολικά, και κυρίως η καλούμενη «Ομάδα των Πέντε G5 του Σαχέλ» (Μπουρκίνα Φάσο, Τσαντ, Μάλι, Μαυριτανία, Νίγηρας) «αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα για την ΕΕ και τα κράτη μέλη της» όπως έχουν κατ’ επανάληψη «συμπεράνει» τα περασμένα χρόνια το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης.
Μόλις τον περασμένο Ιανουάριο, «το Συμβούλιο εξέδωσε απόφαση που παρατείνει την εντολή της αποστολής της ΕΕ για οικοδόμηση ικανοτήτων στο Μάλι (EUCAP Sahel Mali) μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2025». Σημειώνεται ότι μιλάμε για μια αποστολή «που δρομολογήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2015» και που, ως εκ τούτου, το 2025 θα κλείνει δεκαετία έχοντας εν τω μεταξύ δαπανήσει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.
«Η EUCAP Sahel Mali είναι μη στρατιωτική αποστολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης με έδρα το Μπαμάκο […] Η εντολή της είναι να παρέχει συνδρομή και συμβουλές στις δυνάμεις ασφαλείας του Μάλι για την υλοποίηση μεταρρύθμισης της ασφάλειας […] Τρεις άλλες αποστολές Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ) επιχειρούν στην περιοχή […] Η EUTM Μάλι συστάθηκε με σκοπό να ενισχύσει τις ικανότητες των ενόπλων δυνάμεων του Μάλι παρέχοντας στρατιωτικές συμβουλές, κατάρτιση, εκπαίδευση και καθοδήγηση, ενώ η EUCAP Sahel Niger επιδιώκει να στηρίξει την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας στον Νίγηρα. Πιο πρόσφατα, το Συμβούλιο αποφάσισε να συγκροτήσει αποστολή στρατιωτικής εταιρικής σχέσης για να στηρίξει το Νίγηρα στον αγώνα του κατά τρομοκρατικών ενόπλων ομάδων (EUMPM Νίγηρας)», διαβάζουμε στο σχετικό δελτίου Τύπου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Η EUCAP Sahel Mali «τρέχει», λοιπόν, από το 2015. Η EUTM Μάλι από το 2013, και η EUCAP Sahel Niger (η εντολή της οποίας προ μηνών ανανεώθηκε έως τις 30 Σεπτεμβρίου του 2024) από το 2012.
Το ρωσικό πίβοτ και η Wagner
Παράλληλα ωστόσο, και παρά την όποια ευρωπαϊκή/δυτική αρωγή, η κατάσταση στην περιοχή του Σαχέλ ακολουθεί τα τελευταία χρόνια πορεία επιδείνωσης.
«Μετά το πραξικόπημα του Μαΐου του 2021, οι Αρχές στο Μάλι επέλεξαν τη Ρωσία ως τον κύριο στρατιωτικό τους εταίρο, γυρίζοντας την πλάτη στη Γαλλία», σημειώνουν οι αναλυτές του International Crisis Group, υπογραμμίζοντας μάλιστα ότι το Μπαμάκο απομακρύνεται όχι μόνο από τη Γαλλία αλλά και από άλλες δυτικές χώρες τα τελευταία χρόνια, ενώ αντιθέτως, την ίδια ώρα, αναπτύσσει στενότερους δεσμούς με τους μισθοφόρους της ρωσικής Wagner του – διαβόητου πια – Γεβγκένι Πριγκόζιν.
Σημειώνεται ότι και η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιχείρησε να ενισχύσει την επιρροή της στο Μάλι έπειτα από τα πραξικοπήματα των τελευταίων ετών (2020, 2021), όπως αποτυπώνεται αναλυτικά στην έκθεση με τον τίτλο «Η “αντι-αποικιακή” στροφή της Τουρκίας προς το Μάλι» που είχε δημοσιεύσει πέρυσι το Πρόγραμμα Τουρκίας του ΕΛΙΑΜΕΠ. Οι συντάκτες της εν λόγω έκθεσης κ.κ. Ιωάννης Ν. Γρηγοριάδης και Δαβίδ Α. Φουσίεκ σημείωναν τότε σχετικά: «Ένα από τα εργαλεία που έχει χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση του ΑΚΡ για να προωθήσει τους στόχους της στην Αφρική είναι ο αντιαποικιακός λόγος, ο όποιος υπογραμμίζει την αποικιακή κληρονομιά των κρατών μελών της ΕΕ […] Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της πρακτικής είναι οι τουρκικές προσπάθειες υπονόμευσης της γαλλικής επιρροής στο Μάλι μετά το πραξικόπημα του 2020. Ο πρόεδρος Ερντογάν έχει χρησιμοποιήσει επιδέξια τον αντιαποικιακό λόγο, για να εκμεταλλευτεί τα μετα-αποικιακά συναισθήματα κατά της Γαλλίας και να παρουσιάσει τη Γαλλία ως “προβοκάτορα που υποκινεί την εγχώρια βία”, ενώ ταυτόχρονα απεικονίζει την Τουρκία ως “ισότιμο και δίκαιο εταίρο”. Η Τουρκία χρησιμοποιεί μη κερδοσκοπικές οργανώσεις και την κοινή θρησκεία για να υποστηρίξει την επέκταση της στο Σαχέλ, το Μάλι, και να τροφοδοτήσει τα αντι-αποικιακά επιχειρήματα της.»
Η επάνοδος των τζιχαντιστών
Η στρατιωτική Επιχείρηση Barkhane (2014-2022) των Γάλλων, που είχε διαδεχθεί την Επιχείρηση Serval (2013-2014), αποτελεί πια παρελθόν, πλην όμως παρελθόν αποτελεί πια για το Μάλι και η ευρωπαϊκή Ειδική Ομάδα Takuba – Takuba Task Force (2020-2022). Τι απομένει εκεί; Η «αναγεννημένη» ρωσική επιρροή και οι τζιχαντιστές (Katibat Macina, JNIM, Ansar al-Din, AQIM κ.ά.) που «αλωνίζουν» ελέγχοντας περιοχές και εξαπολύοντας πολύνεκρες επιθέσεις.
Εντεινόμενα προβληματική είναι όμως η κατάσταση και στη γειτονική Μπουρκίνα Φάσο (που έζησε όχι ένα αλλά δύο πραξικοπήματα μέσα στο 2022), όπου επίσης δρουν ομάδες τζιχαντιστών (Ansarul Islam, ISGS κ.ά.), με τις εκεί Αρχές να αναγκάζονται πια να επιβάλλουν απαγόρευση κυκλοφορίας τα βράδια στο πλαίσιο του «πολέμου ενάντια στην τρομοκρατία».
«Οι τζιχαντιστικές επιθέσεις έχουν αυξηθεί φέτος, με απολογισμό δεκάδες νεκρούς κάθε εβδομάδα. Ο στρατός ανακοίνωσε έναν προσωρινό απολογισμό 51 νεκρών από ενέδρα στις 17 Φεβρουαρίου στον βορρά, για την οποία ανέλαβε την ευθύνη η οργάνωση Ισλαμικό Κράτος […] Περίπου το 40% της χώρας βρίσκεται εκτός κυβερνητικού ελέγχου», γράφει το γαλλικό AFP για την κατάσταση που επικρατεί πια στη Μπουρκίνα Φάσο…
Δημοσίευση σχολίου