Το στρατιωτικό κατεστημένο της Άγκυρας και πάλι επέβαλε τα θέλω του», «ο πανίσχυρος στρατός της Τουρκίας αναμείχθηκε γι' άλλη μια φορά στην πολιτική», «οι στρατηγοί έδειξαν και πάλι τα δόντια τους», «Ισλάμ και στρατός, οι αιώνιοι αντίπαλοι, κονταροχτυπιούνται και πάλι»... Α! αυτά; «Last Year...!» Γράφονταν ή ακούγονταν τουλάχιστον. Σήμερα, η πραγματικότητα στην Τουρκία είναι όχι απλά διαφορετική, αλλά έχει χάσει τον μπούσουλά της, αφού ο άλλοτε κραταιός στρατός, ένας από τους βασικούς σπονδύλους της ύπαρξής της, κινδυνεύει να χάσει τη θέση του......
Ανατροπή; Θα μπορούσε κάλλιστα να χαρακτηριστεί έτσι η νέα τάξη πραγμάτων στη γείτονα, αλλά όχι με τη βίαιη έννοια που κουβαλά ο όρος. Μια ανατροπή της κοινής πεποίθησης πρωτίστως, που την «έσκιαζε η φοβέρα και την πλάκωνε το... δέος» για το τι εστί «τουρκικός στρατός». Ενός θεσμού που ολοένα και περισσότερο αποδεικνύεται ένας «γίγαντας με ξύλινα πόδια» ή καλύτερα με «ισλαμικά» πόδια.
Οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις (ΤΕΔ) εδώ και αρκετό καιρό έχουν χάσει το έδαφος κάτω από τα πόδια τους. Το κόμμα του Ερντογάν (γιατί μιλάμε πλέον για προσωποπαγές κόμμα) έχει καταφέρει με μια πολύ προσεκτική τακτική να αποκαθηλώσει σιγά-σιγά ένα θεσμό, που είχε διεισδύσει -χωρίς υπερβολή- στο DNA του λαού της Τουρκίας, αλλά και είχε γίνει «άλλοθι» σε πολλούς ξένους για όλα τα κακώς κείμενα της Άγκυρας.
Το μεγάλο χτύπημα που έχει δεχτεί εδώ κι ενάμιση χρόνο περίπου ο τουρκικός στρατός ονομάζεται «υπόθεση Εργκενεκόν». Όλη αυτή η κατάσταση με τις συλλήψεις ανθρώπων από τις τάξεις του έχει «λαβώσει» απίστευτα το ηθικό του και εκλαμβάνεται ως μια προσπάθεια «φθοράς του στρατού». Το χειρότερο είναι ότι η πόλωση αυτή ολοένα και βαθαίνει. Η προσδοκία της τουρκικής κοινής γνώμης από τις ΤΕΔ είναι να ερευνήσουν όλους τους ισχυρισμούς που τις αφορούν και να προχωρήσουν σε αυτοκάθαρση. Οι στρατηγοί, όμως, έχουν προσανατολιστεί πλέον σ’ ένα επικοινωνιακό καθήκον, να σταματήσουν τις πρωτοβουλίες που πραγματοποιούνται με στόχο την υπόληψή τους. ΑΚΡ και Τύπος τον έχουν φέρει σε μία πολύ δύσκολη θέση και του έχουν κολλήσει μία «ρετσινιά», που δεν ξεπλένεται εύκολα. Οι ΤΕΔ ταυτίστηκαν με την έννοια του Βαθέος Κράτους, το οποίο διενεργούσε παράνομες δραστηριότητες. Πρόσωπα της εξουσίας του ΑΚΡ εκτιμούν ανοιχτά ότι ο στρατός, «όσον αφορά την επέμβαση στην πολιτική», πρέπει να αλλάξει την πατροπαράδοτη στάση του και να υποταχθεί στην πολιτική εξουσία.
Ω τι παρακμή!
Το χρονικό
Αυτό είχε ως συνέπεια κάθε είδους επίκριση εναντίον των ΤΕΔ να ερμηνευτεί «ως πρωτοβουλία φθοράς». Η ένταση αυτή αυξήθηκε αμοιβαία. Ορισμένες πλευρές υποδαύλισαν την πολιτική αυτή της έντασης με το έτσι θέλω. Έτσι ήρθαν αντιμέτωποι οι ΤΕΔ, ως υπερασπιστές του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους, με το ΑΚΡ, ως ισλαμικό κόμμα. Το χάσμα που δημιουργήθηκε αυτή τη φορά, τεράστιο. Η κοινή γνώμη δεν μπόρεσε να καταλάβει απ' όλα όσα λέγονται ποια είναι αλήθεια και ποια όχι. Αποφασίζει σύμφωνα με τη δική της οπτική θεώρηση. Υπάρχουν αυτοί, οι οποίοι εκλαμβάνουν τις ΤΕΔ ως την εγγύηση του κοσμικού-δημοκρατικού συστήματος και χειροκροτούν καθετί το οποίο αναφέρει ο στρατός. Υπάρχουν όμως και αυτοί, οι οποίοι μάλιστα είναι περισσότεροι, που βλέπουν το στρατό με επικριτικό βλέμμα και θέλουν η εξουσία του πλέον να περιοριστεί.
Από το 2003 και εντεύθεν, ήρθαν στο προσκήνιο διαφόρων ειδών ισχυρισμοί για το στρατό, που ανάγκασαν το λαό να τα χάσει. Ουδείς γνωρίζει πόσοι από αυτούς τους ισχυρισμούς είναι αλήθεια και πόσοι ψέματα. Πάντως, όλα αυτά έχουν κλονίσει την πατροπαράδοτη θέση των ΤΕΔ.
-Περί το 1990, σε δολοφονίες με άγνωστους δράστες είχαν αναμειχθεί και τα ονόματα ορισμένων στρατιωτικών.
-Κατά τη διερεύνηση της υπόθεσης Σουσουρλούκ, οι ΤΕΔ δεν έστειλαν στη διερευνητική επιτροπή της Βουλής κανένα μέλος τους… Έκλεισαν ερμητικά τις πόρτες τους στη διερεύνηση αυτή.
-Οι προετοιμασίες πραξικοπήματος την περίοδο 2003-2004, αλλά και η δημοσίευση των ημερολογίων του ε.α. Διοικητή των Ναυτικών Δυνάμεων.
-Η στάση που τήρησαν το 2007 όσον αφορά την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, αλλά και η στρατιωτική προειδοποίηση της 27ης Απριλίου.
-Η προστασία ορισμένων ε.α. αξιωματικών, οι οποίοι τέθηκαν υπό κράτηση κατά τη διερεύνηση της υπόθεσης Εργκενεκόν.
Το κοσμικό καθεστώς που επέβαλε ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ και οι θεματοφύλακές του, δηλαδή ο τουρκικός στρατός, είναι σήμερα αντιμέτωπο με το πιο ισχυρό κύμα αμφισβήτησης και... διωγμού.
Ο φορέας, στον οποίο οι Τούρκοι πολίτες από το 1923 και μετά εμπιστεύτηκαν την ασφάλεια της χώρας, αλλά και των εαυτών τους, φθείρεται από πληροφορίες και ψιθύρους, που αντανακλώνται στις εφημερίδες, στις τηλεφωνικές συνδιαλέξεις, αλλά και στις ιστοσελίδες.
Συμφωνία σιωπής ή ενοχής;
ΠΕΡΑ από το Αιγαίο και το βόρειο Ιράκ, τα οποία «επισκέπτεται» με τα μαχητικά του αρκετά συχνά, επειδή αποτελούν πλέον τις μόνες σανίδες... ύπαρξής του, ο στρατός ειδικά τον τελευταίο χρόνο δεν παρεμβαίνει σχεδόν καθόλου στα σχέδια και τις πρωτοβουλίες του κυβερνώντος κόμματος, σαν να υπάρχει μία ακαθόριστη συμφωνία κυρίων μεταξύ Ερντογάν-στρατηγών για «σιωπή». Μόνο η εφημερίδα «Ταράφ» είναι αυτή που ασχολείται συστηματικά με το στρατό, εκθέτοντάς τον σχεδόν καθημερινά με αποκαλύψεις, αλλά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αν και θα έπρεπε να τρίβει τα χέρια του γι' αυτό, κάνει περιέργως τα «στραβά μάτια», δίνοντας όμως παράλληλα το μήνυμα στο στρατιωτικό κατεστημένο ότι... «γνωρίζω ότι γνωρίζετε ότι γνωρίζω». Και αυτή η σιωπή «εκδηλώνεται» ξεκάθαρα και στην πρωτοβουλία για το Κουρδικό, αλλά και το Κυπριακό. Εκεί που ανέκαθεν ο στρατός είχε τον πρώτο λόγο, θεωρώντας τα μάλιστα δικά του «χωράφια», αφού μέχρι τώρα άπτονταν μόνο στρατιωτικής λύσης, τώρα συμπεριφέρεται σαν να περιμένει να του δώσουν εντολές για οπισθοχώρηση... Εκεί που ο Ερντογάν από κοινού με τον Τούρκο ΥΠΕΞ Νταβούτογλου παίζει το «χαρτί» της διπλωματίας και των παζαριών, ο τουρκικός στρατός ασχολείται μόνο με τα «χαρτιά» και τα «ραβασάκια» της Εργκενεκόν, κάνοντας πού και πού και καμιά παρενόχληση στο Αιγαίο, μια που και η τουρκική κυβέρνηση -ακόμη τουλάχιστον- δεν έχει κάνει κάποια πολιτικά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση, δηλαδή των ελληνο-τουρκικών.
Μόνο πέρυσι προσπάθησε να επιτεθεί μέσω της δικαιοσύνης, όχι με τανκς αυτή τη φορά, κατά του κυβερνώντος κόμματος, με την περίφημη δίκη στο Συνταγματικό Δικαστήριο για την απαγόρευση της... ισλαμικής κυβέρνησης. Μια μάχη που είχε ως αποτέλεσμα οι στρατηγοί να εκτεθούν σε μεγαλύτερη απώλεια δυνάμεων.
Η προσφυγή αυτή έλαβε άμεση απάντηση από την κυβέρνηση. Προχώρησε σε μαζικές συλλήψεις μελών της Εργκενεκόν, η οποία είχε στις τάξεις της όλα τα επίλεκτα μέλη του κεμαλικού κατεστημένου, και κυρίως στρατιωτικούς. Τελικά, το Συνταγματικό Δικαστήριο δεν έθεσε εκτός νόμου το κυβερνών κόμμα, κυρίως γιατί ο στρατός είχε αρχίσει να αμφισβητεί και ο ίδιος τον εαυτό του και τις ιδέες του.
Ο ιδρυτής του κεμαλισμού, ο Κεμάλ Ατατούρκ, εργάστηκε διακαώς για τη στροφή της χώρας προς τη Δύση και αυτό άφησε κληρονομιά στους διαδόχους του. Αντί για το στρατό όμως, ο κύριος εκφραστής του μοντέρνου και της Δύσης ήταν πια ένας ισλαμιστής! Ο κεμαλισμός ήταν μία ιδεολογία ρετρό πλέον και ο ισλαμισμός μία ιδεολογία φιλελεύθερη και προοδευτική. Οξύμωρο, κι όμως αληθινό!
Ο αετός και το γεράκι
ΤΟ ΑΠΟΚΟΡΥΦΩΜΑ του παραγκωνισμού του στρατού αποτέλεσε μία πρωθυπουργική απόφαση σε ένα καθαρά στρατιωτικό θέμα. Η απόφαση Ερντογάν για αποκλεισμό του Ισραήλ από την αεροπορική άσκηση «Αετός της Ανατολίας» ήταν -εκτός των άλλων- και μία επίδειξη ισχύος προς το τουρκικό Γενικό Επιτελείο.
Ο στρατός δεν φάνηκε να είχε κανένα λόγο στην απόφαση και δέχθηκε αδιαμαρτύρητα ακόμη και την επανεξέταση της πολιτικής πώλησης όπλων από το Τελ Αβίβ. Γίνεται ολοένα ξεκάθαρο, επομένως, ότι η επιρροή του τουρκικού στρατού στην πολιτική συνεχώς χάνει έδαφος. Το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ, επιλέγοντας προσεκτικά τις μάχες που δίνει με τους στρατηγούς, πέτυχε να δημιουργήσει μία βιώσιμη σχέση μαζί τους, ώστε να μην κινδυνεύει άλλωστε και το ίδιο να χάσει την εξουσία του...
Δημοσίευση σχολίου