Του ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΙΔΗ
Eurodrone – Το πρώτο οπλισμένο ευρωπαϊκό UAS γίνεται πραγματικότητα με μεγάλη καθυστέρηση. Οι επιχειρήσεις στην Ουκρανία και η θέση της Ελλάδας.
Οι εξελίξεις των επιχειρήσεων στην Ουκρανία, αποκάλυψαν με τη μεγαλύτερη δυνατή ευκρίνεια και έμφαση, την τεράστια αξία των μη επανδρωμένων συστημάτων. Με την είσοδό τους στο ουκρανικό έδαφος οι ρωσικές δυνάμεις τελούσαν υπό συνεχή παρακολούθηση τόσο από το δίκτυο δορυφόρων επιτήρησης των ΗΠΑ, όσο και από τα αεροσκάφη ISTAR (Intelligence, Surveillance, Target Acquisition, and Reconnaissance), επανδρωμένα και μη, που καθημερινά πετούσαν περιμετρικά του εναέριου χώρου της Ουκρανίας, αλλά και σε τουρκικό εναέριο χώρο πάνω από το νότιο τμήμα της Μαύρης Θάλασσας.
Σημαντικό ρόλο όμως διαδραμάτισε και μικρότερος αριθμός μικρότερων συστημάτων UAS καθαρά τακτικού χαρακτήρα, τα οποία αξιοποιήθηκαν για την άμεση και ακριβή στοχοποίηση των ρωσικών δυνάμεων, οι ποίες αναγκάστηκαν να παραμείνουν εκτεθειμένες σε ανοικτό και επίπεδο χώρο για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Η “ουδέτερη” Τουρκία απέστειλε άγνωστο αριθμό οπλισμένων UAV τύπου Bayraktar TB2, μαζί φυσικά με φόρτους όπλων που αυτά μπορούν να αξιοποιήσουν, ενώ υπήρξαν και αμερικανικά δημοσιεύματα που έκαναν λόγο για την ανάγκη άμεσης αποστολής στην Ουκρανία οπλισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών τύπου MQ-1 Predator.
Υπενθυμίζεται ότι τα αεροσκάφη του τύπου αυτού έχουν αποσυρθεί από τη δύναμη της Αεροπορίας των ΗΠΑ από το 2018 και μάλιστα υπήρξε ενδιαφέρον για την απόκτηση ενός αριθμού και από την ελληνική πλευρά. Χωρίς όμως αποτέλεσμα, μέχρι στιγμής τουλάχιστον αν κρίνουμε από τις εξελίξεις, δεδομένου ότι κάποιου είδους επίσημη ενημέρωση σχετική με το ζήτημά αυτό δεν υπήρξε ποτέ. Όχι πως τη συνηθίζουν βέβαια…
Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά συνέπεια, όλων σχεδόν των ειδών και κατηγοριών, αξιοποιήθηκαν ευρύτατα στην Ουκρανία και είναι βέβαιο ότι πλέον αποτελούν απόλυτη προτεραιότητα για κάθε ένοπλη δύναμη που θέλει να είναι και να παραμείνει πραγματικά αξιόμαχη. Η διαφορά των οπλισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών από τα καθαρά αναγνωριστικά και επιτήρησης, εντοπίζεται στο ότι παρέχουν την ευχέρεια άμεσης προσβολής ενός στόχου στο έδαφος ή την επιφάνεια της θάλασσας.
Σημαντικό ρόλο όμως διαδραμάτισε και μικρότερος αριθμός μικρότερων συστημάτων UAS καθαρά τακτικού χαρακτήρα, τα οποία αξιοποιήθηκαν για την άμεση και ακριβή στοχοποίηση των ρωσικών δυνάμεων, οι ποίες αναγκάστηκαν να παραμείνουν εκτεθειμένες σε ανοικτό και επίπεδο χώρο για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Η “ουδέτερη” Τουρκία απέστειλε άγνωστο αριθμό οπλισμένων UAV τύπου Bayraktar TB2, μαζί φυσικά με φόρτους όπλων που αυτά μπορούν να αξιοποιήσουν, ενώ υπήρξαν και αμερικανικά δημοσιεύματα που έκαναν λόγο για την ανάγκη άμεσης αποστολής στην Ουκρανία οπλισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών τύπου MQ-1 Predator.
Υπενθυμίζεται ότι τα αεροσκάφη του τύπου αυτού έχουν αποσυρθεί από τη δύναμη της Αεροπορίας των ΗΠΑ από το 2018 και μάλιστα υπήρξε ενδιαφέρον για την απόκτηση ενός αριθμού και από την ελληνική πλευρά. Χωρίς όμως αποτέλεσμα, μέχρι στιγμής τουλάχιστον αν κρίνουμε από τις εξελίξεις, δεδομένου ότι κάποιου είδους επίσημη ενημέρωση σχετική με το ζήτημά αυτό δεν υπήρξε ποτέ. Όχι πως τη συνηθίζουν βέβαια…
Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά συνέπεια, όλων σχεδόν των ειδών και κατηγοριών, αξιοποιήθηκαν ευρύτατα στην Ουκρανία και είναι βέβαιο ότι πλέον αποτελούν απόλυτη προτεραιότητα για κάθε ένοπλη δύναμη που θέλει να είναι και να παραμείνει πραγματικά αξιόμαχη. Η διαφορά των οπλισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών από τα καθαρά αναγνωριστικά και επιτήρησης, εντοπίζεται στο ότι παρέχουν την ευχέρεια άμεσης προσβολής ενός στόχου στο έδαφος ή την επιφάνεια της θάλασσας.
Σε σχέση με τα συμβατικά επανδρωμένα μαχητικά και βομβαρδιστικά αεροσκάφη και τα επιθετικά ελικόπτερα, τα πλεονεκτήματά τους εντοπίζονται στο ότι συνήθως έχουν σημαντικά μεγαλύτερη αυτονομία οπότε μπορούν να παραμείνουν σε περιπολία για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα, δεν διαθέτουν πλήρωμα οπότε καταργούν την ψυχολογική επιβάρυνση της απώλειας ανθρώπινης ζωής, έχουν σημαντικά μικρότερο ηλεκτρομαγνητικό (RCS), θερμικό (IR) και ακουστικό ίχνος και είναι δύσκολα εντοπίσιμα δια γυμνού οφθαλμού. Τέλος, μπορούν να στοχοποιήσουν με κατευθυνόμενα όπλα από ύψη που είναι ασφαλή από φορητά αντιαεροπορικά συστήματα (MANPADS).
Το δικινητήριο Eurodrone, με παράλληλη δυνατότητα ISTAR και αξιοποίησης κατευθυνόμενων όπλων, όπως έγινε γνωστό από την Airbus Defence & Space που είναι και ο κύριος ανάδοχος του προγράμματος ανάπτυξης και κατασκευής του, έχει πάρει έστω και με καθυστέρηση δεκαετιών σε σχέση με τις ΗΠΑ, το δρόμο της υλοποίησης.
Με την υπογραφή των σχετικών συμβολαίων μεταξύ των κυβερνήσεων των τεσσάρων χωρών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα (Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία) και του επιβλέποντος οργανισμού υλοποίησης OCCAR (Organisation Conjointe de Coopération en matière d’Armement / Organisation for Joint Armament Co-operation), στις 24 Φεβρουαρίου, ημέρα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία (!), ο οργανισμός OCCAR με τη σειρά του θα αναθέσει το έργο στην Airbus Defence & Space που έχει συμφωνήσει τη διανομή του στις Airbus Spain, Dassault Aviation και Leonadro.
Προς το παρόν έχει αποφασιστεί η κατασκευή και παράδοση 20 πλήρων συστημάτων Εurodrone. Κάθε ένα θα περιλαμβάνει σταθμό ελέγχου στο έδαφος και τρία δικινητήρια μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ενώ κάθε χρήστης θα έχει στη διάθεσή του και πενταετή υποστήριξη. Το πρόγραμμα θα δημιουργήσει 7000 θέσεις εργασίας. Πρόσφατα δε (28 Μαρτίου), ανακοινώθηκε η επιλογή αμερικανικού κινητήρα για το Eurodrone. Πρόκειται για τον στροβιλοελικοφόρο Catalyst της Avio Aero, θυγατρικής της General Electric.
Η Αirbus έχει διευκρινίσει ότι το Eurodrone δεν θα υπάγεται σε εξαγωγικούς περιορισμούς (ITAR), είτε για τον κινητήρα, είτε για τα άλλα συστήματα με τα οποία θα εξοπλιστεί, καθώς έχει υπογραφεί ειδική συμφωνία σχετικά με αυτό. Το Eurodrone είναι ένα μεγάλο αεροσκάφος με μήκος 16 μέτρων, εκπέτασμα πτέρυγας 26 μέτρων, μέγιστο βάρος απογείωσης 11 τόνων και μεταφορική ικανότητα 2.300 κιλών εξοπλισμού αποστολής και όπλων.
Με βάση το ισχύον χρονοδιάγραμμα του προγράμματος, η πρώτη πτήση είναι προγραμματισμένη για το 2025 και η εισαγωγή σε υπηρεσία για το 2028. Προς το παρόν δεν έχει ανακοινωθεί απολύτως τίποτα σχετικά με τον τύπο των συστημάτων και τα όπλα που θα πιστοποιηθούν στο αεροσκάφος που εκτός από δικινητήριο είναι και μεγαλύτερο από το αμερικανικό MQ-9 Reaper (μήκος 11 μέτρα, εκπέτασμα 20 μέτρα και ωφέλιμο φορτίο 1700 κιλών).
Αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι ότι πρόκειται για την πρώτη συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο με στόχο την παραγωγή και την ένταξη σε υπηρεσία ενός μη επανδρωμένου αεροσκάφους κατηγορίας MALE, υψηλών επιδόσεων ταχύτητας και ύψους, με τη δυνατότητα να αξιοποιείται και για σκοπούς προσβολής επίγειων και θαλάσσιων στόχων. Σε ότι αφορά στο οπλισμό του Eurodrone, είναι πιθανό να περιλαμβάνονται όλα τα μικρά όπλα αέρος – εδάφους της MBDA.
Πέρα από εξωτερικές δεξαμενές καυσίμου, στους τέσσερις συνολικά σταθμούς ανάρτησης του, θα υπάρχει η δυνατότητα μεταφοράς πυραύλων αέρος – εδάφους Brimstone I και ΙΙ (MBDA UK), Viper – E, βομβών κατεύθυνσης λέιζερ τύπου BANG και ανεμοπορούντων βομβών SPEAR (MBDA UK) και SmartGlider. Θα μπορούσαν βέβαια να πιστοποιηθούν και οι μικρού βάρους εκδόσεις της αυτοπροωθούμενης, κατευθυνόμενης βόμβας AASM, ενώ δεν αποκλείεται ακόμα και η ανάπτυξη αερομεταφερόμενης έκδοσης μεγαλύτερης ακτίνας του αντιαρματικού MMP.
Προς το παρόν η Airbus κρατά τα χαρτιά της κλειστά σχετικά με το ζήτημα των όπλων που θα έχει τη δυνατότητα να αξιοποιεί το Eurodrone, προσθέτοντας απλά στο Δελτίο Τύπου για το σύστημα τη φράση Armed ISTAR. Συνεπώς υπάρχει ακόμη αρκετός χρόνος μέχρι την ένταξη σε υπηρεσία και την απόδοση πλήρους επιχειρησιακής ικανότητας (FOC). Η Γερμανία θα παραλάβει εφτά συστήματα (21 αεροσκάφη), η Ιταλία πέντε (15 αεροσκάφη) και η Ισπανία με τη Γαλλία από τέσσερα (12 αεροσκάφη).
Όλα τα παραπάνω αναφέρονται φυσικά και με προβολή στην ελληνική πραγματικότητα. Ασφαλώς το Eurodrone θα αποτελέσει προϊόν μεγαλύτερου κόστους αγοράς σε σχέση με το αμερικανικό MQ-9 Reaper. Από την άλλη πλευρά όμως θα είναι απόλυτα προσβάσιμο στις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, μαζί με τα όπλα του. Χωρίς κανέναν απολύτως περιορισμό. Πρόκειται για άλλα λόγια για προϊόν που θα επιτρέψει στην ελληνική πλευρά να καλύψει το χάσμα που την χωρίζει από την τουρκική στο συγκεκριμένο τομέα και μάλιστα σε μικρό χρονικό διάστημα.
Το πραγματικό πρόβλημα εντοπίζεται στο γεγονός ότι μέχρι να καταστεί διαθέσιμο το Eurodrone, η Ελλάδα είναι αναγκασμένη να στραφεί σε άλλες λύσεις, προκειμένου να καλύψει αυτό το επιχειρησιακό κενό. Σε κάθε περίπτωση η δαπάνη σημαντικών κονδυλίων για την προμήθεια συστημάτων που δεν θα έχουν τη δυνατότητα αυτόνομης προσβολής στόχων στο έδαφος και την επιφάνεια της θάλασσας, θα πρέπει να αποκλειστεί από την ελληνική πλευρά. Αυτό τουλάχιστον εκτιμάται ότι επιβάλει όχι μόνο η κατάσταση της οικονομίας της χώρας, αλλά κυρίως οι εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων στην Ουκρανία.
Το δικινητήριο Eurodrone, με παράλληλη δυνατότητα ISTAR και αξιοποίησης κατευθυνόμενων όπλων, όπως έγινε γνωστό από την Airbus Defence & Space που είναι και ο κύριος ανάδοχος του προγράμματος ανάπτυξης και κατασκευής του, έχει πάρει έστω και με καθυστέρηση δεκαετιών σε σχέση με τις ΗΠΑ, το δρόμο της υλοποίησης.
Με την υπογραφή των σχετικών συμβολαίων μεταξύ των κυβερνήσεων των τεσσάρων χωρών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα (Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία) και του επιβλέποντος οργανισμού υλοποίησης OCCAR (Organisation Conjointe de Coopération en matière d’Armement / Organisation for Joint Armament Co-operation), στις 24 Φεβρουαρίου, ημέρα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία (!), ο οργανισμός OCCAR με τη σειρά του θα αναθέσει το έργο στην Airbus Defence & Space που έχει συμφωνήσει τη διανομή του στις Airbus Spain, Dassault Aviation και Leonadro.
Προς το παρόν έχει αποφασιστεί η κατασκευή και παράδοση 20 πλήρων συστημάτων Εurodrone. Κάθε ένα θα περιλαμβάνει σταθμό ελέγχου στο έδαφος και τρία δικινητήρια μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ενώ κάθε χρήστης θα έχει στη διάθεσή του και πενταετή υποστήριξη. Το πρόγραμμα θα δημιουργήσει 7000 θέσεις εργασίας. Πρόσφατα δε (28 Μαρτίου), ανακοινώθηκε η επιλογή αμερικανικού κινητήρα για το Eurodrone. Πρόκειται για τον στροβιλοελικοφόρο Catalyst της Avio Aero, θυγατρικής της General Electric.
Η Αirbus έχει διευκρινίσει ότι το Eurodrone δεν θα υπάγεται σε εξαγωγικούς περιορισμούς (ITAR), είτε για τον κινητήρα, είτε για τα άλλα συστήματα με τα οποία θα εξοπλιστεί, καθώς έχει υπογραφεί ειδική συμφωνία σχετικά με αυτό. Το Eurodrone είναι ένα μεγάλο αεροσκάφος με μήκος 16 μέτρων, εκπέτασμα πτέρυγας 26 μέτρων, μέγιστο βάρος απογείωσης 11 τόνων και μεταφορική ικανότητα 2.300 κιλών εξοπλισμού αποστολής και όπλων.
Με βάση το ισχύον χρονοδιάγραμμα του προγράμματος, η πρώτη πτήση είναι προγραμματισμένη για το 2025 και η εισαγωγή σε υπηρεσία για το 2028. Προς το παρόν δεν έχει ανακοινωθεί απολύτως τίποτα σχετικά με τον τύπο των συστημάτων και τα όπλα που θα πιστοποιηθούν στο αεροσκάφος που εκτός από δικινητήριο είναι και μεγαλύτερο από το αμερικανικό MQ-9 Reaper (μήκος 11 μέτρα, εκπέτασμα 20 μέτρα και ωφέλιμο φορτίο 1700 κιλών).
Αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι ότι πρόκειται για την πρώτη συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο με στόχο την παραγωγή και την ένταξη σε υπηρεσία ενός μη επανδρωμένου αεροσκάφους κατηγορίας MALE, υψηλών επιδόσεων ταχύτητας και ύψους, με τη δυνατότητα να αξιοποιείται και για σκοπούς προσβολής επίγειων και θαλάσσιων στόχων. Σε ότι αφορά στο οπλισμό του Eurodrone, είναι πιθανό να περιλαμβάνονται όλα τα μικρά όπλα αέρος – εδάφους της MBDA.
Πέρα από εξωτερικές δεξαμενές καυσίμου, στους τέσσερις συνολικά σταθμούς ανάρτησης του, θα υπάρχει η δυνατότητα μεταφοράς πυραύλων αέρος – εδάφους Brimstone I και ΙΙ (MBDA UK), Viper – E, βομβών κατεύθυνσης λέιζερ τύπου BANG και ανεμοπορούντων βομβών SPEAR (MBDA UK) και SmartGlider. Θα μπορούσαν βέβαια να πιστοποιηθούν και οι μικρού βάρους εκδόσεις της αυτοπροωθούμενης, κατευθυνόμενης βόμβας AASM, ενώ δεν αποκλείεται ακόμα και η ανάπτυξη αερομεταφερόμενης έκδοσης μεγαλύτερης ακτίνας του αντιαρματικού MMP.
Προς το παρόν η Airbus κρατά τα χαρτιά της κλειστά σχετικά με το ζήτημα των όπλων που θα έχει τη δυνατότητα να αξιοποιεί το Eurodrone, προσθέτοντας απλά στο Δελτίο Τύπου για το σύστημα τη φράση Armed ISTAR. Συνεπώς υπάρχει ακόμη αρκετός χρόνος μέχρι την ένταξη σε υπηρεσία και την απόδοση πλήρους επιχειρησιακής ικανότητας (FOC). Η Γερμανία θα παραλάβει εφτά συστήματα (21 αεροσκάφη), η Ιταλία πέντε (15 αεροσκάφη) και η Ισπανία με τη Γαλλία από τέσσερα (12 αεροσκάφη).
Όλα τα παραπάνω αναφέρονται φυσικά και με προβολή στην ελληνική πραγματικότητα. Ασφαλώς το Eurodrone θα αποτελέσει προϊόν μεγαλύτερου κόστους αγοράς σε σχέση με το αμερικανικό MQ-9 Reaper. Από την άλλη πλευρά όμως θα είναι απόλυτα προσβάσιμο στις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, μαζί με τα όπλα του. Χωρίς κανέναν απολύτως περιορισμό. Πρόκειται για άλλα λόγια για προϊόν που θα επιτρέψει στην ελληνική πλευρά να καλύψει το χάσμα που την χωρίζει από την τουρκική στο συγκεκριμένο τομέα και μάλιστα σε μικρό χρονικό διάστημα.
Το πραγματικό πρόβλημα εντοπίζεται στο γεγονός ότι μέχρι να καταστεί διαθέσιμο το Eurodrone, η Ελλάδα είναι αναγκασμένη να στραφεί σε άλλες λύσεις, προκειμένου να καλύψει αυτό το επιχειρησιακό κενό. Σε κάθε περίπτωση η δαπάνη σημαντικών κονδυλίων για την προμήθεια συστημάτων που δεν θα έχουν τη δυνατότητα αυτόνομης προσβολής στόχων στο έδαφος και την επιφάνεια της θάλασσας, θα πρέπει να αποκλειστεί από την ελληνική πλευρά. Αυτό τουλάχιστον εκτιμάται ότι επιβάλει όχι μόνο η κατάσταση της οικονομίας της χώρας, αλλά κυρίως οι εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων στην Ουκρανία.
Δημοσίευση σχολίου