Γιώργος Σκαφιδάς
Δώδεκα χρόνια έπειτα από την έναρξη του πολέμου στη Σύρια (που δεν είναι ακριβώς εμφύλιος αλλά ούτε και proxy πόλεμος δια αντιπροσώπων), το Συριακό αποτελεί πια σε γενικές γραμμές… υποσημείωση στη διεθνή ειδησεογραφία. Είναι και αυτό, πλέον, ένα από εκείνα τα μέτωπα που έχουν πολυκαιρίσει τόσο ώστε να μην αποτελούν πρώτη είδηση… εν αναμονή βέβαια της πρώτης επόμενης μεγάλης εξέλιξης ή ανατροπής που θα τα επαναφέρει (πρόσκαιρα;) στο επίκεντρο του (ταχέως εναλλασσόμενου) ενδιαφέροντος.
Το Συριακό, ωστόσο, ως ανοιχτή πληγή είναι κομβικό για μια σειρά από πολύ πρακτικούς λόγους, καθώς επηρεάζει:
Τη θέση της Ρωσίας στην Ανατολική Μεσόγειο (η Μόσχα διατηρεί στρατιωτικές βάσεις σε Χμεϊμίμ – Λατάκια)
Τις σχέσεις Ρωσίας – Ισραήλ (οι Ισραηλινοί έχουν ανάγκη την «ανοχή» της Ρωσίας για να πλήττουν θέσεις Ιρανών και φιλο-ιρανών εντός της Συρίας)
Την επιρροή του Ιράν και τα ανοίγματα της Τεχεράνης προς τη Μεσόγειο
Το Κουρδικό στον πυρήνα του
Την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας
Τη θέση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή (και, σε έναν βαθμό, τις σχέσεις Ουάσιγκτον – Άγκυρας)
Τον αγώνα ενάντια στους τζιχαντιστές που δεν έχει τελειώσει
Ο «συριακός λαβύρινθος» ρίχνει, με άλλα λόγια, τη σκιά του πάνω από τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αλλά και βαθύτερα εντός της Μέσης Ανατολής, λειτουργώντας ως βαρίδι αλλά και ως παράγοντας καθοριστικός των εξελίξεων.
Παράλληλα ωστόσο, ρίχνει βαριά τη σκιά του πάνω και από τις αμερικανοτουρκικές εξελίξεις, κυρίως μέσα από το πρίσμα της στήριξης που έχουν παράσχει οι ΗΠΑ στις κουρδικές μονάδες προστασίας του λαού (YPG – YPJ) τις οποίες η τουρκική πλευρά επιμένει να αντιμετωπίζει ως παρακλάδι του PKK.
Σε ό,τι έχει να κάνει, ειδικότερα, με τον ρόλο της Τουρκίας του Ερντογάν στο Συριακό, ένα σενάριο που κυκλοφορεί τελευταία είναι εκείνο που θέλει την Άγκυρα να τα «ξαναβρίσκει» με τον καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ, με τις ευλογίες μεν της Μόσχας αλλά σε βάρος των Κούρδων. Μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο οι κ.κ. Χουλουσί Ακάρ και Χακάν Φιντάν είχαν συνάντηση με τους ομολόγους τους της Συρίας στη… Μόσχα.
Με αφορμή αυτήν την επιχειρούμενη επαναπροσέγγιση Άγκυρας – Δαμασκού, τουρκόφιλοι κύκλοι στις ΗΠΑ σπεύδουν τώρα να προωθήσουν ως προτιμητέα επιλογή πολιτικής την πλήρη ευθυγράμμιση των αμερικανικών θέσεων με τις τουρκικές αξιώσεις στο Συριακό, σε βάρος των Κούρδων.
Πρόσφατο policy memo του αμερικανικού Hudson Institute, που δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 2023, έρχεται να παρουσιάσει «έναν οδικό χάρτη απόδρασης από τον συριακό λαβύριθνο» («Escape from the Syrian Labyrinth: A Road Map») που μοιάζει όμως σαν να έχει γραφτεί από την ίδια την τουρκική ηγεσία.
Τι διαβάζουμε στο εν λόγω policy memo;
Ότι η Τουρκία είναι «απαραίτητη» («indispensable») για τις ΗΠΑ «ως αντίβαρο στη Ρωσία» (Ποια; Η Τουρκία των S-400 που απέχει από τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία λόγω της εισβολής στην Ουκρανία και μπλοκάρει τη νατοϊκή πορεία Σουηδών και Φινλανδών, διερωτόμαστε εμείς).
Ότι η ύπαρξη της Ροτζάβα κοντά στα τουρκικά σύνορα είναι συγκρίσιμη ως κατάσταση με τη δυνητική ύπαρξη ενός τζιχαντιστικού κρατικού μορφώματος ελεγχόμενου από την αλ-Κάιντα κοντά στα σύνορα των ΗΠΑ με το Μεξικό (σε μια «λογική» τύπου: όπως οι Αμερικανοί δεν θα δέχονταν τζιχαντιστές κοντά στα σύνορά τους, έτσι και οι Τούρκοι δεν μπορούν να δεχθούν Κούρδους…).
Ότι η υποστήριξη που έχουν παράσχει οι ΗΠΑ στις δυνάμεις των YPG (την περίοδο που οι Τούρκοι στήριζαν τζιχαντιστές στη Συρία, σημειώνουμε εμείς) ήταν εκείνη που οδήγησε τον Ερντογάν στις αγκάλες του Πούτιν (εάν βρίσκεται όμως ο Ερντογάν στις αγκάλες του Πούτιν, τότε δεν είναι αντίβαρο στη Ρωσία αλλά εταίρος της…).
Οι συντάκτες (Μάικλ Ντόραν και Ομέρ Οζκιζιλτζίκ) της σχετικής έκθεσης του Hudson Institute καλούν την Ουάσιγκτον να ευθυγραμμιστεί πλήρως, μέσω Συρίας, με τις επιλογές της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής του Ερντογάν, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι κάτι τέτοιο θα εξυπηρετούσε παράλληλα και το Ισραήλ ενάντια στο Ιράν.
Από την εν λόγω ανάλυση, βέβαια, λείπουν πολλά: ο ολοένα οξύτερος αντιδυτικισμός του Ερντογάν, οι στενές σχέσεις της τουρκικής ηγεσίας με τον Πούτιν, η μέσω Τουρκίας παράκαμψη των αμερικανικών κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στο Ιράν (βλ. Halkbank κ.ά.)…
Αν και ελλιπής, η εν λόγω ανάλυση αν μη τι άλλο φανερώνει διαθέσεις… Και αυτό σε μια κρίσιμη περίοδο.
«Η (σ.σ. συριακή) κρίση απέχει ακόμη πολύ από το να τελειώσει», γράφει χαρακτηριστικά ο Τσαρλς Λίστερ του Middle East Institute στο περιοδικό Foreign Policy, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι το 2023 θα είναι μια χρονιά game-changing αστάθειας στο μέτωπο της Συρίας…
Δημοσίευση σχολίου