Του Κώστα Στούπα
Προχθές μια τουρκική ακταιωρός εμβόλισε σκάφος του ελληνικού λιμενικού, ενώ στον Έβρο υπάρχουν μαρτυρίες για βολές Τούρκων στρατιωτών εναντίον Ελλήνων που βρίσκονταν στην ελληνική πλευρά των συνόρων. Την ίδια ώρα στον Έβρο τουρκικά μαχητικά έκαναν υπερπτήσεις πάνω από ελληνικό έδαφος, θέτοντας σε κίνδυνο ελληνικό ελικόπτερο...
Τις τελευταίες μέρες γίνεται πλέον όλο και πιο φανερό πως η Τουρκία μετά την αποτυχία να γεμίσει την Ελλάδα μετανάστες στο πλαίσιο εκβιασμού της Ε.Ε. και της Δύσης επιδιώκει ένα θερμό επεισόδιο με την Ελλάδα.
Ενδεχομένως ο Ερντογάν με ένα θερμό επεισόδιο να επιδιώκει να αντιστρέψει το κλίμα που έχουν δημιουργήσει στην τουρκική κοινή γνώμη οι αποτυχίες στη Συρία και τη Λιβύη οι οποίες απειλούν τα νεοοθωμανικά σχέδια της γείτονος και μαζί την πολιτική επιβίωση του καθεστώτος Ερντογάν.
Ο Ερντογάν έχει συμπεριφερθεί σαν δικτάτορας στην Τουρκία φυλακίζοντας και διώκοντας εκατομμύρια ανθρώπους. Αν απομακρυνθεί από την εξουσία είναι βέβαιο πως θα κινδυνέψει να βρεθεί στην φυλακή.
Αυτός είναι ένα λόγος για να επιμείνει στις κινήσεις υψηλού ρίσκου μέχρι την τελευταία ώρα της παραμονής του στην εξουσία.
Το σχέδιο να εκβιάσει την Ε.Ε. πλημμυρίζοντας την Ελλάδα μουσουλμάνους μετανάστες ήταν η τελευταία σε μια σειρά αποτυχιών η οποία απειλεί να ακυρώσει την απειλή, αφαιρώντας από την Τουρκία ένα ισχυρό μέσο πίεσης.
Αν η Ελλάδα με τη συνδρομή της Ε.Ε. κλείσει τα σύνορα στη στεριά και τη θάλασσα και με τα κλειστά κέντρα κράτησης και τις επαναπροωθήσεις μειώσει δραστικά τις ροές, η Ευρώπη θα έχει εξασφαλίσει το μαλακό της υπογάστριο μεταφέροντας το πρόβλημα στην Τουρκία η οποία θα μείνει με εκατομμύρια μετανάστες και μικρότερη διεθνή βοήθεια.
Η προθυμία με την οποία οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες στηρίζουν πολιτικά και συνδράμουν υλικά το κλείσιμο των ελληνικών συνόρων φανερώνει μια ρεαλιστική μετατόπιση των κυρίαρχων πολιτικών δυνάμεων στην Ε.Ε. Η μετατόπιση αυτή ενδέχεται να αφαιρέσει από το ρεύμα του εθνολαϊκισμού ένα σημαντικό επιχείρημα το οποίο συνέβαλε σημαντικά στη διάδοσή του. Αυτό θα αποκαταστήσει την ενότητα στην Ε.Ε. αλλά και εντός των χωρών της.
Αν πριν λίγες μέρες το σχέδιο Ερντογάν να στείλει δεκάδες χιλιάδες μετανάστες στην Ελλάδα είχε πετύχει, είναι πολύ πιθανό η χώρα να είχε αποσταθεροποιηθεί πολιτικά και να είχαν ενισχυθεί ακραίες πολιτικές δυνάμεις, κάτι που θα πολλαπλασίαζε το χάος...
Η αποσταθεροποίηση της Ελλάδας θα είχε συνέπειες και στην Ευρώπη με πιθανότερη την ενίσχυση του εθνολαϊκισμού.
Το ερώτημα για τις επόμενες μέρες και εβδομάδες είναι οι συνέπειες που θα μπορούσε να έχει ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο ή τον Έβρο με νεκρούς από τη μία ή και τις δύο πλευρές;
Αν ένα θερμό επεισόδιο οδηγούσε σε μια κλιμάκωση κανένας δεν μπορεί να προβλέψει μετά από μερικές εβδομάδες ποια πλευρά θα είχε δημιουργήσει τετελεσμένα σε βάρος της άλλης.
Σε αυτές τις περιπτώσεις ο ισχυρότερος έχει μεν το πλεονέκτημα αλλά η τύχη, ο αιφνιδιασμός ή οι εσωτερικές συνθήκες της κάθε χώρας παίζουν καθοριστικό ρόλο. Μην παραβλέπουμε πως στο τουρκικό κοινοβούλιο λαμβάνουν χώρα επεισόδια ξυλοδαρμού, ενώ πολλοί στρατιωτικοί έχουν απομακρυνθεί από τις θέσεις τους στα πλαίσια εκκαθαρίσεων. Αντιθέτως στην Ελλάδα εκτός μιας μειοψηφίας στα δύο άκρα η χώρα εμφανίζει στοιχεία συσπείρωσης και αφύπνισης.
Είναι πολύ πιθανό ένα θερμό επεισόδιο υπό τις παρούσες συνθήκες του μεταναστευτικού εκβιασμού να λειτουργήσει σαν αφορμή για τη δημιουργία και παρουσία στα ελληνικά σύνορα, μετά των δυνάμεων συνοριοφυλακής και ευρωπαϊκών στρατιωτικών δυνάμεων...
Μην ξεχνάμε πως η ελληνική κρίση μετά το 2010 οδήγησε στη δημιουργία του ESM και τις απαρχές της τραπεζικής ενοποίησης.
Υπάρχουν ενδείξεις πλέον πως η Δύση προσπαθεί να κρατήσει μεν την Τουρκία σε τροχιά επιρροής αλλά με όρους και προϋποθέσεις μεταξύ των οποίων δεν συμπεριλαμβάνεται ο Ερντογάν και οι νεοοθωμανικές του φιλοδοξίες.
Στην Ευρώπη δημιουργείται ένα ρεύμα εναντίον της Τουρκίας. Η δημιουργία τετελεσμένων σε βάρος της Ελλάδας πλέον δεν γίνεται εύκολα αποδεκτή. Το ίδιο φαίνεται να ισχύει και στις ΗΠΑ, τη Ρωσία και τις περισσότερες γειτονικές χώρες της Τουρκίας.
Στην κατεύθυνση αυτή διόλου τυχαία δεν μπορεί να θεωρηθεί η τελευταία έκθεση του Στέιτ Ντιπάρμπεντ για την Τουρκία.
Σύμφωνα με την έκθεση αυτή η αντιτρομοκρατική νομοθεσία που εφαρμόστηκε μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, έχει περιορίσει βασικές ελευθερίες και υπονόμευσε το κράτος δίκαιου στην Τουρκία.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κάνει αναφορές σε δολοφονίες, σε ύποπτους θανάτους ανθρώπων που βρίσκονταν υπό κράτηση, σε βίαιες εξαφανίσεις, βασανιστήρια, αυθαίρετες συλλήψεις και κρατήσεις δεκάδες χιλιάδων ανθρώπων για υποτιθέμενους δεσμούς με τρομοκρατικές οργανώσεις ή απλώς και για την ειρηνική έκφραση της γνώμης τους. Σε αυτούς περιλαμβάνονται βουλευτές της αντιπολίτευσης, πρώην βουλευτές, δικηγόροι, δημοσιογράφοι, ξένοι πολίτες ακόμα και εργαζόμενοι στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Άγκυρα…
Η νευρικότητα που διακρίνει το καθεστώς Ερντογάν καταδεικνύει πως αυτός αισθάνεται πως ο χρόνος έχει αρχίσει να μετρά αντίστροφα.
2) Τι ακολουθεί και καθοδηγεί τα κραχ των αγορών...
Τις τελευταίες μέρες η διόρθωση στις διεθνείς αγορές που ξεκίνησε με αφορμή της επιδημία του "κορονοϊού" εξελίσσεται σε κραχ. Με τη χθεσινή πτώση ο S&P 500 μπήκε σε καθοδικό κύκλο αφού βρέθηκε κάτω από τις 2.639 μονάδες που ήταν ο εβδομαδιαίος κινητός μέσος όρος των 200 ημερών. Κάτω από αυτό τον δείκτη είχε να βρεθεί από το 2010.
Ο S&P 500, την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές χθες το απόγευμα, από την αρχή του χρόνου παρουσιάζει απώλειες 20,69% και σε επίπεδο 12μήνου απώλειες -8,10%.Ο DAX παρουσίαζε αντίστοιχα απώλειες 28,7% και 18%. Ο ημέτερος Γ.Δ. παρουσίαζε απώλειες 34,28% και 14,41%. Στα αντίστοιχα χρονικά διαστήματα ο χρυσός παρουσίαζε κέρδη 4,11% και 21,47% παρά τη χθεσινή βουτιά.
Η άποψη της στήλης τα τελευταία χρόνια συντάσσονταν με τη μειοψηφία που υποστήριζε πως αυτό που συμβαίνει στην οικονομία και τις αγορές έχει τα χαρακτηριστικά "φούσκας" καθώς η άνοδος των τιμών προκύπτει από τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης και όχι από τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.
Ο ανοδικός κύκλος που ξεκίνησε το 2009 δημιούργησε περισσότερο χρέος παρά εισόδημα. Ενώ ο κύκλος αυτός φαίνονταν πως όδευε προς εξάντληση περί το 2016, οι φορολογικές μειώσεις Τραμπ στις ΗΠΑ το παρέτειναν.
Η επιδημία μοιάζει με την "καρφίτσα" που άγγιξε τη "φούσκα".
Η εκτίμηση που θα επικρατήσει τις επόμενες ώρες είναι πως αφού το χρονικό πλαίσιο της κορύφωσης της επιδημίας προσδιορίζεται στο επόμενο δίμηνο, οι συνέπειες στην οικονομία και στους ισολογισμούς των επιχειρήσεων μπορεί να προσδιοριστεί.
Άρα, μόλις συμβεί αυτό, οι αγορές θα έχουν ένα μέτρο προκειμένου να υπολογίσουν τις συνέπειες και άρα να αντιδράσουν ανάλογα. Αυτό μοιάζει λογικό.
Θα πρέπει όμως να λάβουμε υπόψη πως γύρω από την οικονομία και τις αγορές υπάρχει ένα περίπλοκο πλέγμα αλληλεξαρτήσεων και αλληλεπιδράσεων.
Μετά μια βίαιη πτώση των τιμών των μετοχών όπως αυτή των τελευταίων ημερών, υπάρχουν πολλά "ενέχυρα" που "σπάνε" και επιχειρήσεις που θα βρεθούν στον "αέρα". Όπου υπάρχουν επιχειρήσεις και χώρες που χρεοκοπούν υπάρχουν τράπεζες που ακολουθούν...
Είναι πολύ πιθανό λοιπόν τις επόμενες εβδομάδες και καθώς οι αγορές θα μαζεύουν τις απώλειες (τεχνικές αντιδράσεις) να προκύψουν αρνητικές ειδήσεις για μεγάλες επιχειρήσεις ή τράπεζες (αναφέρομαι κυρίως στο εξωτερικό χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν θα υπάρξει αντίκτυπος στο εσωτερικό...).
Ας θυμόμαστε πως το παγκόσμιο χρέος είναι τριπλάσιο του παγκόσμιου ΑΕΠ, δηλ. μεγαλύτερο από αυτό μιας χρεοκοπημένης χώρας όπως η Ελλάδα. Οι κυβερνήσεις και οι Κεντρικές Τράπεζες είναι πολύ πιθανό να αντιδράσουν στη διαφαινόμενη βουτιά στην ύφεση με νέα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης.
Σε ένα περιβάλλον διατάραξης των εφοδιαστικών αλυσίδων λόγω επιδημίας (έχουμε αναφερθεί πρόσφατα) αλλά και μέτρων εμπορικού προστατευτισμού αυτή τη φορά ίσως ξυπνήσουν το τέρας του πληθωρισμού.
Η παρουσία της επιδημίας αλλά και το εύφλεκτο γεωπολιτικό περιβάλλον στη μεταβλητή της "φούσκας" των τιμών των μετοχών και των ακινήτων και του παγκόσμιου χρέους, ενδεχομένως να κάνουν προβλέψεις για τις συμπεριφορές του πλήθους μεταξύ απληστίας και πανικού λιγότερο προβλέψιμες όπως π.χ. ήταν στο κραχ του 2008...
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Η άποψη της στήλης τα τελευταία χρόνια συντάσσονταν με τη μειοψηφία που υποστήριζε πως αυτό που συμβαίνει στην οικονομία και τις αγορές έχει τα χαρακτηριστικά "φούσκας" καθώς η άνοδος των τιμών προκύπτει από τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης και όχι από τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.
Ο ανοδικός κύκλος που ξεκίνησε το 2009 δημιούργησε περισσότερο χρέος παρά εισόδημα. Ενώ ο κύκλος αυτός φαίνονταν πως όδευε προς εξάντληση περί το 2016, οι φορολογικές μειώσεις Τραμπ στις ΗΠΑ το παρέτειναν.
Η επιδημία μοιάζει με την "καρφίτσα" που άγγιξε τη "φούσκα".
Η εκτίμηση που θα επικρατήσει τις επόμενες ώρες είναι πως αφού το χρονικό πλαίσιο της κορύφωσης της επιδημίας προσδιορίζεται στο επόμενο δίμηνο, οι συνέπειες στην οικονομία και στους ισολογισμούς των επιχειρήσεων μπορεί να προσδιοριστεί.
Άρα, μόλις συμβεί αυτό, οι αγορές θα έχουν ένα μέτρο προκειμένου να υπολογίσουν τις συνέπειες και άρα να αντιδράσουν ανάλογα. Αυτό μοιάζει λογικό.
Θα πρέπει όμως να λάβουμε υπόψη πως γύρω από την οικονομία και τις αγορές υπάρχει ένα περίπλοκο πλέγμα αλληλεξαρτήσεων και αλληλεπιδράσεων.
Μετά μια βίαιη πτώση των τιμών των μετοχών όπως αυτή των τελευταίων ημερών, υπάρχουν πολλά "ενέχυρα" που "σπάνε" και επιχειρήσεις που θα βρεθούν στον "αέρα". Όπου υπάρχουν επιχειρήσεις και χώρες που χρεοκοπούν υπάρχουν τράπεζες που ακολουθούν...
Είναι πολύ πιθανό λοιπόν τις επόμενες εβδομάδες και καθώς οι αγορές θα μαζεύουν τις απώλειες (τεχνικές αντιδράσεις) να προκύψουν αρνητικές ειδήσεις για μεγάλες επιχειρήσεις ή τράπεζες (αναφέρομαι κυρίως στο εξωτερικό χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν θα υπάρξει αντίκτυπος στο εσωτερικό...).
Ας θυμόμαστε πως το παγκόσμιο χρέος είναι τριπλάσιο του παγκόσμιου ΑΕΠ, δηλ. μεγαλύτερο από αυτό μιας χρεοκοπημένης χώρας όπως η Ελλάδα. Οι κυβερνήσεις και οι Κεντρικές Τράπεζες είναι πολύ πιθανό να αντιδράσουν στη διαφαινόμενη βουτιά στην ύφεση με νέα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης.
Σε ένα περιβάλλον διατάραξης των εφοδιαστικών αλυσίδων λόγω επιδημίας (έχουμε αναφερθεί πρόσφατα) αλλά και μέτρων εμπορικού προστατευτισμού αυτή τη φορά ίσως ξυπνήσουν το τέρας του πληθωρισμού.
Η παρουσία της επιδημίας αλλά και το εύφλεκτο γεωπολιτικό περιβάλλον στη μεταβλητή της "φούσκας" των τιμών των μετοχών και των ακινήτων και του παγκόσμιου χρέους, ενδεχομένως να κάνουν προβλέψεις για τις συμπεριφορές του πλήθους μεταξύ απληστίας και πανικού λιγότερο προβλέψιμες όπως π.χ. ήταν στο κραχ του 2008...
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου