Δεν είναι παίκτης στη Μ. Ανατολή η Τουρκία

 Ένας πρώην Τούρκος πρέσβης δηλώνει πως απέτυχε η εξωτερική πολιτική της χώρας του

Η Τουρκία έχει αυτοπαγιδευτεί σε ιδεολογικές προσεγγίσεις και έχασε το παιχνίδι στη Μέση Ανατολή. Οι διαπιστώσεις αυτές ανήκουν σε έναν Τούρκο πρώην πρέσβη, τον Τεμέλ Ισκίτ, ο οποίος έχει γράψει το βιβλίο «Ιστορία, Θεωρία, Θεσμοί και Άσκηση της  Διπλωματίας [στην Τουρκία]», που κυκλοφόρησε πρόσφατα σε 4η αναθεωρημένη έκδοση από τις Εκδόσεις του Πανεπιστημίου Μπιλγκί της Κωνσταντινούπολης.Ο Τούρκος πρέσβης, σε συνέντευξή του σε τουρκική εφημερίδα (Ταράφ), θέτει μια σειρά ζητήματα που άπτονται της εξωτερικής πολιτικής της χώρας του. Είναι αρκούντως αποκαλυπτικός και με ψυχρή ανάλυση των δεδομένων αδειάζει την εξωτερική πολιτική της χώρας του. Η δική του αποτίμηση είναι πως η κυβέρνηση Ερντογάν έχει αποτύχει καθώς αντιμετωπίζει την εξωτερική πολιτική με ιδεολογικές αγκυλώσεις.

Σημειώνει πως οι ιδεολογικές προσεγγίσεις στην εξωτερική πολιτική σύρουν μια χώρα συνεχώς σε λάθη. Μια εξωτερική πολιτική με θρησκευτική και εθνοτική βάση είναι καταδικασμένη στην αποτυχία, σημειώνει προσθέτοντας ότι σε μια τέτοια περίπτωση χάνεται η ευελιξία που απαιτείται και «αυτοπαγιδεύεται» σε μία πλευρά. Σύμφωνα με τον Τούρκο πρέσβη, η Άγκυρα, συμπεριφερόμενη ιδεολογικά, έχει παγιδευτεί στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, τον σουνιτισμό και τον τουρκισμό και κατηγορεί τόσο τον ΟΗΕ όσο και την Ε.Ε.

Ενδιαφέρον έχει η προσέγγισή του για τις παρεμβάσεις της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή. Και έχουν ενδιαφέρον καθώς ο Ερντογάν επιχειρεί να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην περιοχή. «Η Τουρκία δεν είναι παίκτης που κινεί τα νήματα στη Μέση Ανατολή, δεν έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Επειδή μεροληπτεί δεν μπορεί να είναι διαμεσολαβητής, δεν μπορεί να αποφασίσει την κατεύθυνση που θα πάρουν τα πράγματα, αντιθέτως τρέχει πίσω από τα γεγονότα. Επίσης συνδέει και εξαρτά την πολιτική της με το Ιράκ και τη Συρία από το κουρδικό πρόβλημα», αναφέρει. Και επί τούτου αναδεικνύει ένα ζήτημα που έχει σημασία: «Αν η Τουρκία δεν μπορέσει να λύσει το πρόβλημα του ΡΚΚ και το Κουρδικό, δεν μπορεί να εφαρμόσει στη Μέση Ανατολή μια εξωτερική πολιτική που θα έχει οποιαδήποτε επιρροή. Διότι, τα προβλήματα αυτά τα φέρνουν μπροστά μας συνεχώς σαν στοιχεία εκβιασμού λένε: «Εσύ μιλάς για δημοκρατία σε άλλες χώρες, αλλά δεν μπορείς να εξασφαλίσεις τη δημοκρατία και την ισοπολιτεία στο εσωτερικό σου». Βεβαίως σε σχέση με τις ευρωπαϊκές φιλοδοξίες της Τουρκίας, ο πρέσβης, Τεμέλ Ισκίτ, αποφεύγει να αναφερθεί στο εμπόδιο του Κυπριακού. Γενικά, όμως, δεν ασχολείται με το Κυπριακό.

Για τον Τούρκο πρώην πρέσβη, οι Ερντογάν και Νταβούτογλου επιδιώκουν ένα είδος «τουρκο-ισλαμικής αναγέννησης». Και προσπαθούν να πραγματοποιήσουν αυτή την «τουρκο-ισλαμική αναγέννηση» μέσω της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Συνδέει δε αυτές τις επιδιώξεις με κάποιες τοποθετήσεις του Ερντογάν όταν αξιολογεί τα Ηνωμένα Έθνη, όταν απαξιώνει την Ευρωπαϊκή Ένωση. Προσπαθεί, σημειώνει, να ρίξει τα θεμέλια της τουρκο-ισλαμικής αναγέννησης, της οθωμανικής αναγέννησης.

Ποιο, όμως, το αποτέλεσμα αυτών των κινήσεων από πλευράς των Ερντογάν και Νταβούτογλου. «Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι τέτοιες σκέψεις στον 21ο αιώνα είναι σκέψεις ημι-ιμπεριαλιστικές», απαντά ο Ισκίτ, τονίζοντας ότι ο (Τούρκος) πρωθυπουργός όσο και αν προσπαθεί να παρουσιάσει -διορθωμένο- αυτό το όραμα ως πολιτισμό, στο όραμα αυτό υπάρχει η επιθυμία της εγκαθίδρυσης κυριαρχίας. Ως εκ τούτου, ο πρωθυπουργός λέει «εμείς θα μάθουμε στη Δύση τον εθνικισμό και την εθνότητα». 

Μόνο στην αρχή θεωρήθηκε «νησίδα σταθερότητας» Ο ΠΡΕΣΒΗΣ Ισκίτ εκτιμά πως η Τουρκία έχει αρχίσει να χάνει την όποια επιρροή της στη Μέση Ανατολή ολοένα και περισσότερο. Υποστηρίζει πως στην πρώτη αβεβαιότητα που δημιούργησε η Αραβική Άνοιξη, η Τουρκία, λόγω των σχέσεών της με τη δύση, αξιολογήθηκε σαν μια νησίδα σταθερότητας στην περιοχή και δημιουργήθηκε μια ελπίδα γύρω από αυτή. Στην αβεβαιότητα της Αραβικής Άνοιξης, αναφέρει, η Αμερική θεώρησε την Τουρκία εγγύηση της σταθερότητας και κατά κάποιο τρόπο γραπώθηκε από αυτήν. Καθώς όμως προχωρούσε η πορεία που ονομάστηκε Αραβική Άνοιξη, αναδύθηκαν νέες ισορροπίες ισχύος και η αβεβαιότητα άφησε τη θέση της σε αυτές τις νέες ισορροπίες ισχύος.  Δημιουργήθηκαν, όπως ανέφερε, θρησκευτικο-δογματικά μέτωπα που προσιδιάζουν στη Μέση Ανατολή. Αναδύθηκε το Σιιτικό Μπλοκ και το Σουνιτικό Μπλοκ.Εν τω μεταξύ, τονίζει, έγινε αντιληπτό ότι η Τουρκία δεν ανήκει, στον βαθμό που νομίζεται, στη Μέση Ανατολή. Δηλαδή, έγινε αντιληπτή η πραγματικότητά του ότι κατά βάθος η Τουρκία προσπάθησε πιεστικά ναπροβάλλει τον εαυτό της ωσάν να ήταν ένας σημαντικός πρωταγωνιστής στη Μέση Ανατολή, ότι παραβίαζε την πόρτα της περιοχής. Γιατί η θέση της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή ήταν τεχνητή! Εντέλει, επισημαίνει, περιήλθε στην κατάσταση μιας χώρας που ενώ δεν ανήκει στη Μέση Ανατολή, προσπαθεί να δημιουργήσει την εντύπωση ότι ανήκει και θέλει να επιβάλει αυτή την εικόνα.

Του Κώστα Βενιζέλου
πηγή